Triệu Tử Long - Triệu vân
Triệu Vân sinh năm 168 tại huyện Chân Định (正定县) thuộc quận Thường Sơn (常山郡) (hiện nay là huyện Chính Định, tỉnh Hà Bắc, phía bắc Trung Quốc). Ông cao tám thước, mày rậm mắt to, má bầu, mặt rộng, uy phong lẫm liệt, giỏi võ nghệ và có tài thao ...
Triệu Vân sinh năm 168 tại huyện Chân Định (正定县) thuộc quận Thường Sơn (常山郡) (hiện nay là huyện Chính Định, tỉnh Hà Bắc, phía bắc Trung Quốc). Ông cao tám thước, mày rậm mắt to, má bầu, mặt rộng, uy phong lẫm liệt, giỏi võ nghệ và có tài thao lược. Ông theo về với Công Tôn Toản trong một lần Triệu Vân cứu Công Tôn Toản thoát chết, một tướng quân cát cứ trong vùng vào khoảng cuối năm 191 hoặc đầu năm 192, với danh nghĩa thủ lĩnh một đội quân tình nguyện nhỏ. Trong năm 192, Triệu Vân được xếp dưới quyền trực thuộc của Lưu Bị, người mà khi ấy chỉ là bộ tướng của Công Tôn Toản, giữ chức Phiêu kỵ tướng quân. Lưu Bị có vài nghìn kỵ binh, và Triệu Vân được điều đến trong hàng ngũ này. Ngay sau đó, Triệu Vân từ bỏ Lưu Bị và Công Tôn Toản để về quê chịu tang anh trai. Sau đó Triệu Vân trở về lại với Công Tôn Toản. Sau khi Viên Thiệu đánh bại Công Tôn Toản, Triêu Vân đánh chiếm được một sơn trại của bọn thổ phỉ. Năm 200 Lưu Bị gặp lại Triệu Vân, Triệu Vân lại theo về với Lưu Bị. Từ đó Triệu Vân quan hệ rất gắn bó với Lưu Bị. Tam Quốc Chí kể họ cùng ngủ chung một giường trong thời gian hai người ở tại Gia Thành. Trong khoảng thời gian đó, Lưu Bị phái Triệu Vân bí mật tuyển mộ thêm quân để tăng cường cho đội quân trực thuộc của Lưu Bị. Kể từ đây Triệu Vân chính thức bỏ Công Tôn Toản theo phò Lưu Bị.
Trận Trường Bản
Bài chi tiết: Trận Trường Bản
Năm 208, Lưu Bị giao tranh với Tào Tháo thất bại và bị đuổi chạy qua Trường Bản. Trong trận Trường Bản thì Triệu Vân đã liều mạng sống bảo vệ gia quyến Lưu Bị, cứu được con trai Lưu Bị là Lưu Thiện (A Đẩu), tạo nên điển tích Tử Long một ngựa cứu ấu chúa nổi tiếng đến ngày nay. Sau Đại chiến Xích Bích, Triệu Vân góp công lớn giúp Lưu Bị giành được phần nam Kinh Châu, và trở thành một trong những tướng lĩnh quan trọng trong tập đoàn Lưu Bị, được phong chức "đại tướng quân". Khi Lưu Bị dẫn quân vào Ích Châu (益州, nay là tỉnh Tứ Xuyên, 四川), ông đã giao cho Triệu Vân phòng thủ căn cứ chính ở Công An (公安, bây giờ thuộc tỉnh Hồ Bắc, 湖北) với tư cách "lưu dẫn tư mã" (留營司馬).
Bài thơ về Triệu Vân cứu chúa trong trận Đương Dương - Trường Bản:
Máu đỏ chan hòa áo giáp hồng
Đương Dương ai kẻ dám tranh hùng
Xưa nay cứu chúa xông trăm trận
Chỉ có Thường Sơn Triệu Tử Long
Triệu Vân trong trận Trường Bản
Thời gian sau
Sau đó, Triệu Vân theo Gia Cát Lượng và Trương Phi vào Thục. Triệu Vân tự dẫn quân độc lập, hành quân qua Giang Châu (江州) và Kiến Vi (犍為) tới Thành Đô, giúp Lưu Bị chiếm được Thành Đô. Khi Lưu Thiện lên ngôi năm 223, Triệu Vân được phong "Chinh Nam tướng quân" (征南將軍) và phong "Vĩnh Trang Đình Hầu" (永昌亭侯). Sau đó lại được phong "Trấn Đông tướng quân" (鎮東將軍).
Năm 227, Triệu Vân khi đó là tướng quân đứng đầu quân đội nước Thục, theo Gia Cát Lượng dẫn quân lên Hán Trung (漢中) trong cuộc "bắc phạt" lần thứ nhất. Mùa xuân năm sau, Triệu Vân được lệnh hành quân qua Tà Cốc (斜谷) làm nghi binh cho quân chủ lực. Phải chống chọi với binh lực mạnh hơn nhiều của đại tướng Ngụy là Tào Chân (曹真), Triệu Vân đã phòng thủ thành công và dẫn quân rút lui an toàn. Ông lại được phong làm "Định Quân tướng quân".
Cuối đời
Năm 229, Triệu Vân bị bệnh mất ở Hán Trung, quân sĩ nước Thục vô cùng nuối tiếc. Ông được Lưu Thiện truy phong làm "Thuận Bình hầu" (順平侯) năm 261.
Miếu thờ và tượng Triệu Vân tại Chính Định, Hà Bắc, Trung Quốc
Đánh giá
Được biết đến như một chiến binh vĩ đại, Triệu Vân hội tụ đủ các bản chất của những anh hùng trong thời đại ông.Trong đoạn Lưu Bị thoát khỏi mưu mô của Sái Mạo hay đoạn đòi lại A Đẩu trên sông..., Triệu Vân luôn tỏ rõ là người biết suy xét thiệt hơn, bỏ qua tư lợi cá nhân, vì sự nghiệp lớn. Điều này chúng ta vẫn thấy một vị đại tướng thường mắc phải như Quan Vũ, Quan Vũ đã hơi vì tự tôn cá nhân mà quên đi lợi ích của cả một tập thể, khiến nhiều lần mắc sai lầm, tệ hại nhất là đánh mất Kinh Châu và tự mình chết uổng mạng. Đánh mất Kinh Châu cũng đã ảnh hưởng lớn tới cục diện 3 nước Ngô, Thục, Ngụy. Mặc dù Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung chỉ đặc biệt miêu tả Triệu Vân võ công cao cường, thực ra ông còn đáng được ngưỡng mộ bởi tài thao lược khôn khéo, lòng trung thành tận tụy và tính cách thẳng thắn, sự dũng cảm phi thường. Chính Triệu Vân đã dám đứng ra can gián Lưu Bị tiến đánh Đông Ngô để trả thù bằng những lý do sáng suốt.
Triệu Vân có vợ là Mã Vân Liễu (Mã Vân Liễu là em gái của Mã Siêu), hai con trai là Triệu Thống và Triệu Quảng. Người con thứ hai là thuộc cấp của Khương Duy và chết tại trận Đạp Trung.
Giang Châu ở phía đông là đất của Tôn Quyền còn Thành Đô ở phía Tây (Ích châu) đất của Lưu Chương. Triệu Vân theo Không Minh vào Xuyên giúp Lưu Bị khi Bàng Thống chết và Lưu Bị gặp khó với Trương Nhiệm. Trận đánh đó ở cửa ải gần thành Miên Trúc cửa ngõ quan trọng trước khi tiếp cận được Thành Đô.
