Tháp Eiffel đã ra đời như thế nào?

Ý tưởng

Tháp Eiffel (tiếng Pháp: Tour Eiffel) là một biểu tượng mang tính nghệ thuật của thủ đô Paris nói riêng và nước Pháp nói chung. Tòa tháp được xây dựng hoàn toàn bằng sắt và có độ cao 324 mét (tính cả cột ăng-ten), toạ lạc trên quảng trường Tháng Ba (Champ de Mars), bên cạnh dòng sông Seine ở Paris. Vào thời điểm xây dựng năm 1889, tháp này là công trình cao nhất thế giới và danh hiệu đó duy trì tới tận năm 1930. Tháp được đặt tên theo tên kỹ sư thiết kế Gustave Eiffel (Sinh ngày 15/12/1832 tại Dijon, Côte d’Or, Bourgogne - mất ngày 27/12/1923 tại Paris). Không một người dân Pháp nào sống vào cuối thế kỷ XIX lại có thể thờ ơ với sự xuất hiện của tháp Eiffel mặc dù kỳ đài này gây nhiều tranh luận nhất ở Paris. Hiện nay, đây là một trong những điểm du lịch hàng đầu thế giới, thu hút 6 triệu du khách mỗi năm

Năm 1889, nước Pháp dự định tổ chức triển lãm để kỷ niệm 100 năm Cách mạng tư sản Pháp (1789 - 1889), qua đó muốn tự khẳng định mình là một cường quốc công nghiệp đồng thời thể hiện tính táo bạo của người Pháp bằng việc khởi đầu một kỷ nguyên công nghiệp lấy máy móc, sắt thép làm biểu tượng.

Cuộc thi thiết kế tháp được tổ chức trước đó vào năm 1886 và dành cho tất cả kỹ sư, kiến trúc sư Pháp. Các mẫu dự thi này trưng bày tại Tòa thị sảnh ở Paris vào tháng 5 năm 1886. Trong số 700 đề án thiết kế gửi đến người ta chỉ giữ lại 3 đề án để xem xét. Và sau những thỏa thuận sơ bộ, đề án của Gustave Eiffel 36 tuổi, kỹ sư, nhà thầu khoán, nhà doanh nghiệp tài ba được chấp thuận. Ông đã mua lại và sửa đổi, hiệu chỉnh phác thảo của hai kỹ sư Kơslanh, Nughiê là nhân viên trong hãng của ông. Eiffel dồn hết cả cơ nghiệp vào việc xây dựng công trình đồ sộ đầy khó khăn này.

Khó khăn

Tuy nhiên, ý tưởng về Eiffel đã gây tranh luận gay gắt giữa những người muốn duy trì truyền thống và những người có xu hướng tân thời. Giới nghệ thuật và văn học, đa số giận dữ vì họ e rằng công trình đồ sộ sắt thép này sẽ là một vết đen trên bầu trời Paris. Trong số họ có Guy de Maupassant, Alexandre Dumas con, Charles Garnier, François Coppée. Maupassant cho rằng hình chóp cao và gầy của các thang sắt trông rất vô duyên, thô kệch, nó sẽ tạo nên một hình dạng nực cười như các ống khói của nhà máy. Ngày 14 tháng 2 năm 1887, nhóm nghệ sĩ đã gửi đến Alphand, giám đốc công trường bản kiến nghị có đoạn: “Chúng tôi, các nhà văn, họa sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư và những người yêu Paris kịch liệt phản đối và rất phẫn nộ khi thành phố xây dựng tháp Eiffel gớm ghiếc và vô dụng. Tên tuổi của Pháp, lịch sử và nghệ thuật của đất nước này đang bị đe dọa”. Ngược lại, Eiffel thốt lên hào hứng: Nước Pháp là quốc gia duy nhất có cột cờ cao hơn 300m. Thật vậy, vào thời kỳ đó, tượng đài cao nhất ở Washington cũng còn thấp hơn tháp Eiffel đến 125m. Và cuộc luận chiến đã chấm dứt khi tòa tháp trở thành một thành công của nhân loại vào năm 1914.

Khởi công

Tháp Eiffel được xây dựng trong vòng 25 tháng. Khi khởi công xây dựng tháp, người ta chỉ cho phép tháp tồn tại trong 20 năm. Rất nhiều người Paris đến xem xây dựng công trình kỳ quái này, và luôn luôn nghi ngại rằng một ngày nào đó tháp có thể đổ xuống đầu họ. Năm 1887, nhiều nghệ sĩ và nhà văn đã thảo bản kiến nghị “Phản đối ba trăm” nhằm ngăn chặn việc xây dựng tháp vì nó sẽ làm mất danh giá Paris. Từ năm 1887 đến năm 1889 đã có 300 công nhân giỏi leo trèo lắp ráp 1,5 triệu đinh rivê. Tháp được chia thành ba tầng: Từ đỉnh tháp tầm nhìn xa đến 67km. Cứ bảy năm lại phải dùng đến 50 tấn sơn và 40 nghìn giờ lao động để sơn lại tháp.

Năm 1910, thời cuộc hoàn toàn thay đổi: tháp Eiffel trở thành nguồn cảm hứng của nhiều nhà thơ, nghệ sĩ. Nhà văn Cocteau đã sáng tác vở kịch lấy tên là “Các cặp tân hôn tháp Eiffel”. Apollinaire lấy tháp làm biểu tượng cho nhiều bài thơ. Picasso, Dufy, Utrillo và bao nhiêu họa sĩ khác cũng thường vẽ tháp trên nền trời Paris…Cuối cùng đến năm 1910, người ta quyết định rằng tháp Eiffel sẽ tồn tại vĩnh viễn.

Với chiều cao lý tưởng, Eiffel có thể sử dụng cho việc truyền thông bằng điện thoại vô tuyến vượt đại châu, phục vụ cho dịch vụ giờ chuẩn quốc tế… Năm 1918, Đài phát thanh sử dụng tháp để phát sóng và đến năm 1957, Đài truyền hình đã dựng ăngten trên đỉnh tháp. Sau đó, một phòng thí nghiệm về khí tượng và hàng không cũng đã sử dụng tầng cao nhất của tháp. Tháp Eiffel trở thành một thành tựu lớn của ngành xây dựng, kiến trúc.

Edouard VII (Hoàng tử xứ Galles lúc đó) cùng với gia đình là những người đầu tiên lên đỉnh tháp ngày 10 tháng 6 năm 1889. Sau đó, tháp Eiffel mở cửa đón khách du lịch từ 9h30 sáng. Người ta lên tháp bằng thang máy hoặc cầu thang (cầu thang chỉ lên được đến tầng 1 và tầng 2), hoặc cũng có thể dạo ngắm và tham quan trên sân thượng của cả ba tầng: Ở tầng một qua thiết bị nghe nhìn du khách sẽ được nghe giới thiệu về lịch sử của tháp, tầng hai có nhà hàng biểu diễn phục vụ ăn uống vào buổi tối, tầng ba được che kính, du khách có thể ngắm nhìn phong cảnh mọi phía và xem hệ thống cầu thang máy phía cột cờ phía Tây. Ở tầng ba còn có cửa hàng Jules Verne (Giuylơ Vécnơ) nổi tiếng với việc dùng khăn ăn màu xám, đĩa đen, cốc chân đen, hoa hồng đen trên bàn.

Từ năm 1985, tháp được lắp thêm một hệ thống chiếu sáng làm nổi bật vẻ đẹp và những đường nét kiến trúc phức tạp. Tháp Eiffel vào ban đêm không còn là một khối công trình thép vĩ đại nữa, thay vào đó là vẻ kiêu sa, rực rỡ được thắp sáng bởi hàng nghìn ngọn đèn.