Thái Nguyên - Du ngoạn động chùa Hang

Qua TP. Thái Nguyên du khách đi bộ 4km đến ngã tư Chùa Hang, rẽ trái 200m tới quần thể di tích thắng cảnh Chùa Hang và ba ngọn núi đá dài khoảng gần nghìn mét ở thị trấn Chùa Hang, huyện Đồng Hỷ.

 Chùa Hang còn gọi là "Tiên Lữ Động" nằm trong núi Chùa Hang. Từ xưa sách An Nam chí viết: "Núi Long Tuyền ở Đồng Hỷ rộng rãi, có thể chứa hơn 300 người, trong núi có đền thờ Phật Thích Ca và các vị phật tổ, có một cái lỗ nước trong chảy thành ao, có rất nhiều cá".

"Nhân động làm chùa" kết hợp kiến trúc thiên tạo với văn hoá tâm linh khiến cho di tích trở nên độc đáo, linh thiêng, huyền ảo. Cửa động (chùa) có hai câu đối cổ: Phong cảnh thiên nhiên duy đệ nhất/Danh lam nhân tạo nhị vô song. (phong cảnh thiên nhiên đẹp vào bậc nhất/Danh lam do con người tạo ra thì đẹp cũng không kém) và đôi liễn thê: Cảnh sắc quang thiên địa/Cương thường tại cổ kim (Cảnh sắc sáng một vùng trời đất/Cương thường, đạo lý vẫn sáng cả xưa nay).

Du khách bị cuốn hút ngay từ cửa động, tượng hộ pháp ông Khuyến Thiện cưỡi voi và ông Trừng Ác cưỡi hổ, tạo sự đường bệ, uy nghi. Vòm hang mở rộng lô nhô chùm nhũ đá, hình mây già vờn trên trần hang, đá quái chơi vơi, những cột đá ba người ôm không xuể... Tượng Phật Adiđà cao trên 3m, ngự trên toà sen, hai tay xếp bằng kết ấn thiền định, khuôn mặt nhân từ, mình mặc cà sa.

Hình dáng Phật tổ, nhưng trên đầu đội lá sen lớn, biểu đạt chùa Hang thờ vị Tiên nữ trong truyền thuyết "Tiên Lữ Động". Với nhũ đá hình ông Bụt ốc, cột đá to hình Lin ga, biểu tượng Đường Tăng đi lấy kinh... Dùng đèn pin, đèn ắcquy, du khách ưa mạo hiểm có thể khảo sát đường "lên trời", xuống "âm phủ" dài trên trăm mét, từ đây luồn ngoằn ngoèo trong lòng núi đá chùa Hang với các ngách thông gió, chiếu sáng, tạo cho động mát mẻ, trong lành, thách thức du khách. Thật hiếm di tích danh thắng có sự giao thoa âm hưởng văn hoá vật thể với phi vật thể kỳ thú đến vậy!

Núi đá Chùa Hang dài gần nghìn mét, đỉnh núi cao cách chân núi khoảng 100m, có ba ngọn nối tiếp qua yên ngựa, gợi bức tranh hùng vĩ. Đặc biệt có ngọn núi tách hẳn ra như một tảng đá khổng lồ tựa như tháp nghiêng Pisa (Italia), xung quanh nhiều phản đá, mỏm đá nom như vịnh Hạ Long trên cạn rất tiện bám ngồi, leo núi, ngắm cảnh.

Du khách còn được Ni trưởng Thích nữ Đàm Hinh (92 tuổi) làm lễ cho. Nhà sư có công bảo vệ, phát huy giá trị động Chùa Hang với nhiều việc tốt đời, đẹp đạo: Gần 100 ngôi chùa, phòng học, trạm xá, trạm biến áp, cầu treo, đường sá, chuông đồng và tượng Bác Hồ được tăng ni, phật tử tâm đức góp sức, tiền của tạo dựng; vào đầu xuân 2005 đã hiến 10 tấn đồng đúc chuông chùa Cổ Lễ (Trực Ninh - Nam Định). Chuông cao 4,2m, rộng 2,2m, dày 4cm, nặng 9 tấn đồng và trị giá 1,3 tỉ đồng... một kiệt tác trong kỷ lục Guinness Việt Nam.