Suy nghĩ về câu tục ngữ Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau
Suy nghĩ về câu tục ngữ Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau – Bài làm 1 Trong xã hội có rất nhiều loại người. Bên cạnh những người tốt lấy lao động, cống hiến làm niềm vui, còn có không ít những kẻ chỉ biết thủ lợi cho riêng mình, khi hưởng thụ thì có mặt trước nhưng lúc khó khăn nguy hiểm thì ...
Suy nghĩ về câu tục ngữ Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau – Bài làm 1 Trong xã hội có rất nhiều loại người. Bên cạnh những người tốt lấy lao động, cống hiến làm niềm vui, còn có không ít những kẻ chỉ biết thủ lợi cho riêng mình, khi hưởng thụ thì có mặt trước nhưng lúc khó khăn nguy hiểm thì tìm cách tránh né, đùn đẩy cho người khác. Lối sống cá nhân, ích kỉ ấy đã bị nhân dân ta phê phán qua câu tục ngữ: “Ăn cỗ đi trước, lội ...
– Bài làm 1
Trong xã hội có rất nhiều loại người. Bên cạnh những người tốt lấy lao động, cống hiến làm niềm vui, còn có không ít những kẻ chỉ biết thủ lợi cho riêng mình, khi hưởng thụ thì có mặt trước nhưng lúc khó khăn nguy hiểm thì tìm cách tránh né, đùn đẩy cho người khác. Lối sống cá nhân, ích kỉ ấy đã bị nhân dân ta phê phán qua câu tục ngữ: “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”.
Nghĩa tường minh của câu tục ngữ này tương đối dễ hiểu bởi nó nêu lên hai sự việc khá quen thuộc trong đời sống hàng ngày. Thường thường, nếu được mời đi “ăn cỗ” (dự đám giỗ, đám tiệc,…), người đi trước (đến sớm) sẽ được chủ nhân mời ngồi chỗ tốt ở bàn trên, mâm trên, thức ăn đầy đủ, ngon lành. Ai chậm chân đến sau tất nhiên sẽ thiệt thòi hơn. Còn “lội nước” thì “đi sau” để còn biết nông sâu ra sao mà tránh, vì đi trước sẽ không lường được nguy hiểm.
Nhưng ý nghĩa câu tục ngữ này không dừng ở đó. Nó nêu lên quan điểm sống thực dụng của những kẻ tham lam và ích kỉ. Khi hưởng thụ, họ sẽ có mặt đầu tiên để tranh giành quyền lợi, vơ vét phần hơn về mình. Khi cảm thấy có sự bất trắc, không thuận lợi cho bản thân thì né tránh, nhất là lúc gian nan vất vả, hiểm nguy. Đây là quan điểm sống của kẻ cơ hội. Họ chỉ giành thuận lợi về mình và đẩy khó khăn, vất vả, thậm chí hiểm nguy cho người khác. Đó là cách sống đi ngược với đạo lí dân tộc. Xã hội loài người được phát triển như ngày nay là do công sức của bao thế hệ xây dựng, vun đắp. Những sản phẩm vật chất, tinh thần to lớn là kết quả của mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả xương máu của nhiều người đổ xuống mới có được. Rõ ràng là chúng ta phải cống hiến trước rồi mới được quyền hưởng thụ.
Cách sống trên không phải là cách sống của con người chân chính. Nó chỉ là sự ranh mãnh, láu cá vặt của kẻ tiểu nhân. Nó dễ dàng đẩy người ta đến những hành vi tội lỗi, vô trách nhiệm, lừa gạt. Những kẻ sống theo kiểu này khó có thể làm nên sự nghiệp lớn vì thiếu hẳn nền tảng đạo đức là tấm lòng nhân ái, dám hi sinh vì người khác. Trước sau thì bản chất cơ hội, ích kỉ của họ sẽ được bộc lộ và họ sẽ bị dư luận lên án, bị mọi người xung quanh coi thường và xa lánh.
Vậy thì sống như thế nào là đúng đắn nhất? Sinh thời, Bác Hồ đã nêu ra quan điểm sống: “Mình vì mọi người, mọi người vì mình”. Quan điểm này của Bác Hồ là sự kế thừa có sáng tạo quan điểm tiến bộ của Nguyễn Trãi – vị anh hùng dân tộc: “Tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu, hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc” (Lo trước mọi người, vui sau mọi người). Chúng ta hãy cống hiến hết mình vì quyền lợi chung, lợi ích chung của tập thể và ta sẽ nhận lại được nhiều hơn thế, đó là sự yêu mến, quý trọng của mọi người. Nếu ai cũng coi làm việc, cống hiến cho gia đình, xã hội là mục đích sống, là hạnh phúc của bản thân, biết gắn quyền lợi cá nhân với quyền lợi cộng đồng thì lối sống ích kỉ, tiêu cực sẽ bị đẩy lùi và xã hội sẽ ngày càng tốt đẹp hơn.
“Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” là quan điểm sống cá nhân ích kỉ. Thái độ của nhân dân ta đối với cách sống này là phê phán và loại bỏ. Trong hoàn cảnh đổi mới hiện nay, đất nước ta, nhân dân ta đang rất cần những người dám nghĩ, dám làm, tiên phong trong mọi lĩnh vực khó khăn, gian khổ nhất. Những con người ấy chính là lực lượng rường cột của đất nước – thế hệ thanh niên có đức có tài, sống có trách nhiệm và cống hiến hết mình vì “sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Mỗi chúng ta hãy tự rèn luyện cho mình một quan điểm đúng đắn về cống hiến và hưởng thụ, một lí tưởng sống đẹp để trở thành người hữu ích cho xã hội.
– Bài làm 2
Ca dao tục ngữ được hình thành trong dân gian qua nhiều thế hệ nhân dân truyền dạy cho nhau hoặc cho đời sau những đạo lý, những kinh nghiệm sống để thích nghi với thiên nhiên, hòa hợp với xã hội, để đối nhân xừ thế. “Ãn cỗ đi trước, lội nuớc theo sau” cũng nhằm mục đích ấy. Tuy vậy, ta hãy xét xem ý nghĩa và giá trị tinh thần câu tục ngữ này như thế nào đối với cá nhân và cộng đồng xã hội chúng ta.
“Ăn cỗ đi trước” là khi có lễ hội, đình đám có tổ chức ăn uống thi phải đến trước để bàn cỗ còn sạch sẽ, thức ăn dồi dào. Nếu đi sau, đi trễ, bàn cỗ không còn tươm tất, đôi khi còn bị thiếu phần. “Lội nước theo sau” là đường đi dưới nước ta không thấy được nơi nào hố trũng, mô trơn, nơi nào đá ghềnh cọc nhọn. Người đi trước gặp nhiều rủi ro nguy hiểm. Người theo sau cứ nhìn người đi trước mà đi, tất phải an toàn hoặc không quá nhiều rủi ro.
Những câu tục ngữ còn có nghĩa xa hơn là khi có những điều lợi lộc, những dịp may mắn cần phải nhanh hơn người để nắm bắt thời cơ cho mình. Khi có những việc khó khăn, nặng nhọc, hiểm nguy cho đồng bào, cho xã hội thì cứ chờ hoặc đùn đẩy cho những người khác đi trước xông pha, gánh chịu, mình cứ tà tà đi sau để tránh tổn thất cho bản thân. Nói tóm lại đây là câu nói chỉ sự khôn, dại, cái mánh khóe ở đời.
Ca dao tục ngữ thường có ý khuyên dạy, dận dò nhưng không hoàn toàn là lời hay, ý đẹp vi nó được hình thành từ dân gian vào những thời đại trước, ta cần phải gạn đục khơi trong. Từ bao đời nay cái thiện mĩ không chấp nhận cái độc ác, xấu xa. Nhưng thực tế cái ác vẩn tồn tại bên cái thiện, người cao thượng, quảng đại vẫn phải sống giữa đám thấp hèn, nhỏ nhen. Chính vì thế trong tục ngữ không khỏi lẫn lộn vàng, thau. Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau đã lộ rõ cái bản chất láu cá, so đo thấp hèn của kẻ chuyên: “Ăn thì lựa hết miếng ngon, làm thì lựa cái cỏn con mà làm”.
Câu tục ngữ có tính phê phán những kẻ hèn nhát, lọc lừa, cơhội, lúc nào cũng mang nặng tư tưởng ngồi chờ. Tư tưởng ấy thật trái với đạo lý và truyền thống của ông cha ta đã có từ ngàn xưa.
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Dù muốn, dù không tục ngữ này vẫn hiện diện và tồn tại trong dân gian, nhưng với tuổi trẻ đầy nhiệt huyết và lý tưởng trong sáng, cao đẹp, học sinh chúng em phải sống hùng, sống mạnh, xung phong đi đầu với mọi gian lao vì hạnh phúc của mọi người theo khẩu hiệu: “Đâu cần thanh niên có đâu khó có thanh niên” để sống làm sao cho có nghĩa, làm sao cho “thân thể không là cỏ cây” và coi câu tục ngữ trên chỉ là một lời nói có ý mỉa mai, chê trách cái hèn mọn, xấu xa “há miệng chờ sung” của một số người.
– Bài làm 3
Từ xưa đến nay “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” đã được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân, như một kinh nghiệm ứng xử khôn khéo, biết lựa miếng ngon để án, việc nhàn hạ để làm.
Đó chẳng qua là lối sống khôn vặt, chăm chăm hưởng lợi, đùn đẩy khó khăn cho người khác. Đó là một hiện tượng xấu thường gặp trong đời sống, nó đi ngược với đạo lí làm người.
Khi tới dự đám cưới, mừng tân gia hay phúng viếng chia buồn… thì nhanh chân đi trước, ấy là tránh cái việc phải ăn những mâm cỗ thừa, cỗ dồn. Không chỉ “ăn” mới đi trước để có được miếng ngon mà cái sự nhanh chân để hưởng lợi tồn tại với đủ hình, đủ vẻ. Nhiều vị thủ trưởng nhờ rò rỉ thông tin biêt được mảnh đất nọ sắp được quy hoạch, giá nâng lên thì lập tức biến nó thành của riêng. Người dân khi bán đất xong mới vỡ lẽ bị “hớt tạy trên”. Hay cơ quan đang có đợt tuyển nhân viên, thế là các bậc cha mẹ vội vàng “đi trước”. Và việc thi tuyển chỉ còn là hình thức. Chọn việc dễ, dù mất mát tiền của, nhưng rõ ràng an toàn hơn so với “lội nước”. Còn khi phải đốì diện với những việc không lường được nguy hiểm, thì cứ từ từ, chờ xem người đi trước, có qua được an toàn hay không, rồi mới liệu cơm gắp mắm”. Trong cơ quan, xí nghiệp có nhiều vấn đề bức bối lắm. Mà giám đốc lại mới về, chẳng biết tính cách thế nào. Phản ánh tiêu cực, không may vị giám đốc mới kia là tuýp chỉ thích ngợi khen lại cho mình lắm chuyện. Thôi, cứ để anh nào có lá gan to. Họa anh ta chịu, mà nếu thấy được phúc thì lội theo sau cũng chưa muộn. Cứ thế, cấp trên ngại khó đẩy việc cho cấp dưới, cấp dưới lại ỷ lại. Có lần, đêm đã khuya, một người bạn cùng làm công an xã với bố tôi đến đập cửa. Theo lời chú, có vụ đánh lộn giữa thanh niên mấy thôn ở quán rượu, công an xã cần xuất hiện ngay để dẹp. Trong khi bố tôi hốỉ hả chuẩn bị, thì chú ung dung ngồi rít thuốc lào, phả từng bụm khói vẻ khoan khoái. Và chú bảo bố tôi không việc gì phải vội, để cho “bọn nó” đến trước. Lát nữa chỉ cần bố tôi và chú đến lập biên bản, đợi chúng bớt men rượu rồi giải vài đứa về đồn là xong. Bây giờ lũ choai choai ấy đang say chẳng phân biệt ai với ai, léng phéng nó phang cho thì thiệt. Hoá ra, việc chú “xung phong” đến gọi bố tôi chỉ là nguỵ trang cho hình thức trốn tránh trách nhiệm. Sự khôn vặt nguy thay, được người lớn truyền lại cho trẻ em – những chủ nhân tương lai của đất nước. Khi lớp có lao động, hay một hoạt động ngoại khoá qụét dọn đường phố, không ít bậc phụ huynh vì thương, vì xót mà bảo con đến muộn một chút, khi các bạn làm gần xong. Hay khi mấy đứa trẻ cùng phạm lỗi, thầy cô giáo hỏi, bạn nào đứng ra “tự thú” rồi, thì thôi. Dần dần, các em sinh thói ỷ lại, chỉ muốn đùn việc cho người khác. Bắt đầu từ việc nhỏ đến việc lớn hơn. Như thế, việc tránh khó, chọn dễ vẫn diễn ra từng ngày. Nó hình thành thói quen ứng xử ích kỉ, chi lo lắng cho bản thân, không mảy may để tâm đến lợỉ ích mọi người. Nếu tất cả công dân trong xã hội đều nấn ná, chờ người khác “tới trước thì cái vũng nước kia bao giờ mới được lấp đi?
Thời chiến, thanh niên nô nức tòng quân. Có người vì muốn ra chiến trường mà phải khai gian tuổi, trốn gia đình. Nếu ai cũng sợ để máu, không dám hi sinh thì làm sao có được cuộc sống hoà bình hôm nay?
Nếu không có những con người chẳng ngại để mồ hôi, chẳng quản nắng mưa, dùng bàn tay khối óc đi mở đất thì làm sao những vùng đất giàu tiềm năng mới được khai phá?
Mùa hè, màu áo tình nguyện của sinh viên lại phủ xanh khắp những mảnh đất xa xôi, còn nhiều khó khăn. Các cử nhân tương lai, đã tạm gác bò mấy tháng nghỉ ngơi để cùng bà con nông dân cuốc đất trồng rau, kèm cặp trẻ em không có điều kiện đến trường. Chấp nhận mọi thiếu thốn, khó khăn.
Người Việt minh, không phải ai cũng “đi trước thiên hạ, làm sau thiên hạ”. Vẫn còn rất nhiều người không ngại ngần trước bất cứ công việc gì, miễn đem lại ích lợi cho xã hội. Nhưng thói quen cứ thấy việc gì hưởng lợi cho bản thân mới làm, khó khăn thì tìm cách tránh né vẫn tồn tại. Nó đã trở thành căn bệnh trong cuộc sống thường nhật. Có thay đổi thói quen cố hữu ấy thì cuộc sống mới tốt lên được.
– Bài làm 4
Ca dao, tục ngữ được hình thành trong dân gian qua nhiều thế hệ nhằm truyền dạy cho nhau hoặc cho đời sau những đạo lí, những kinh nghiệm sống để thích nghi với thiên nhiên, hòa hợp với xã hội, để đối nhân xử thế. “Ăn cỗ đi trước – lội nước theo sau” cũng nhằm mục đích ấy. Tuy vậy, ta hãy xét xem ý nghĩa và giá trị tinh thần câu tục ngữ này như thế nào đối với cá nhân và cộng đồng xã hội chúng ta.
Ăn cỗ đi trước – là khi có lễ hội, đình đám có tổ chức ăn uống thì phải đón trước để bàn cỗ còn sạch sẽ, thức ăn dồi dào! Nếu đi sau, đi trễ, bàn cỗ không còn tươm tất, đôi khi còn bị thiếu phần. “Lội nước theo sau” là đường đi dưới nước ta không thấy được nơi nào hố trũng, mô ươn, nơi nào đá ghềnh cọc nhọn. Người đi trước gặp nhiều rủi ro, nguy hiểm. Người theo sau cứ nhìn người đi trước mà đi, tất phải an toàn hoặc không quá nhiều rủi ro.
Nhưng câu tục ngữ còn có nghĩa xa hơn là khi có những điều lợi lộc, những dịp may mắn cần phải nhanh hơn người để nắm bắt thời cơ cho mình. Khi có những việc khó khăn nặng nhọc hiểm nguy cho đồng bào, cho xã hội thì cứ chờ hoặc đùn đẩy cho người khác đi trước xông pha, gánh chịu, mình cứ tà tà đi sau để tránh tổn hại cho bản thân. Nói tóm lại đây là câu nói chỉ sự khôn, dại, cái mánh khóe ở đời.
Ca dao, tục ngữ thường có ý khuyên dạy, dặn dò nhưng không hẳn toàn là lời hay, ý đẹp vì nó được hình thành từ dân gian vào những thời đại trước, ta cần phái gạn đục, khơi trong. Từ bao đời nay cái thiện Mĩ không chấp nhận cái độc ác, xấu xa. Nhưng thực tế cái ác vẫn tồn tại bên cái thiện, người cao thượng, quảng đại vẫn phải sống giữa đám thấp hèn, nhỏ nhen. Chính vì thế, trong tục ngữ không khỏi lẫn lộn vàng, thau. “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” đã lộ rõ cái bản chất láu cá, so đo thấp hèn của kẻ chuyên lánh nặng, tìm nhẹ: “Ăn thì lựa hết miếng ngon, làm thì lựa việc cỏn con mà làm”.
Câu tục ngữ này có tính phản giáo dục, chỉ gieo từ tưởng xấu, biến con người trở nên những kẻ hèn nhát, lọc lừa, cơ hội, những “con sâu dân, mọt nước”. Không nghĩ chi đến việc nước, việc đời, chẳng ích gì cho sự phát triển của nước nhà và tiến bộ của xã hội vì lúc nào cũng mang nặng tư tưởng ngồi chờ. Như thế thì đất nước sẽ nghèo nàn, lạc hậu, xã hội sẽ không giàu mạnh, tư tưởng ấy thật trái với đạo lí và truyền thống của ông cha ta đã có từ ngàn xưa.
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Thử hỏi từ buổi đầu dựng nước và qua biết bao thế hệ của dân tộc ta, nếu tất cả mọi người đều sống theo tinh thần câu tục ngữ này thì lịch sử làm sao có được những anh hùng: Đặng Dung, Trần Bình Trọng; làm sao có được anh hùng lấp lỗ châu mai Phan Đình Giót, anh hùng lấy thân chèn bánh pháo Bế Văn Đàn; làm sao có ngọn đuốc sống Lê Văn Tám; làm sao có nhà khoa học chế bom ba càng Trần Đại Nghĩa… để cho nước Việt lập nên những chiến công hiển hách: Bạch Đằng, Đống Đa, Rạch Gầm, Điện Biên, để cho dân tộc trường tồn, hưởng độc lập, ấm no, hạnh phúc và chúng ta được nở mặt, nở mày với bốn biển năm châu.
Dù muốn, dù không câu tục ngữ này vẫn hiện diện và tồn tại trong dân gian nhưng với tuổi trẻ đầy nhiệt huyết và lí tưởng trong sáng, cao đẹp, học sinh chúng em phải sống hùng sống mạnh, xung phong đi đầu với mọi gian lao vì hạnh phúc của mọi người theo khẩu hiệu: “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên” để sống làm sao cho có nghĩa, làm sao cho “thân thế không là cỏ cây” và coi câu tục ngữ trên chỉ là một lời nói có ý mỉa mai chê trách cái hèn mọn, xấu xa “há miệng chờ sung” của một số người.
