Sóng điện từ. C4.P5
TÓM TẮT LÝ THUYẾT Yêu cầu 1. Các giả thuyết của Mắc-xoen về điện trường biến thiên và từ trường biến thiên. 2. Định nghĩa và tính chất sóng điện từ, Sóng vô tuyến và phân loại. 3. Các bài tập về tụ xoay, mạch chọn sóng. Nội dung 1. Các em nhớ 2 giả thuyết của ...
TÓM TẮT LÝ THUYẾT
Yêu cầu
1. Các giả thuyết của Mắc-xoen về điện trường biến thiên và từ trường biến thiên.
2. Định nghĩa và tính chất sóng điện từ, Sóng vô tuyến và phân loại.
3. Các bài tập về tụ xoay, mạch chọn sóng.
Nội dung
1. Các em nhớ 2 giả thuyết của Macxoen: Giả thuyết về từ trường biến thiên và giả thuyết về điện trường biến thiên.
2. Bản chất sóng điện từ là môi trường vật chất tồn tại xung quanh các nguồn phát. Chúng bao gồm điện trường và từ trường thống nhất.
3. Sự lan truyền sóng điện từ là sự lan truyền của điện trường và từ trường biến thiên tuần hoàn theo thời gian trong không gian.
4. Các em xem lại để nhớ bản chất sóng điện từ và phân biệt được sự khác biệt với sóng cơ học là ở điều kiện lan truyền. Sóng điện từ có thể lan truyền trong chân không, sóng cơ học thì cần môi trường vật chất để lan truyền năng lượng cơ học.
5. Phân loại sóng điện từ: Cực ngắn, ngắn, trung, dài. Phân biệt các đặc tính và ứng dụng nổi bật trong truyền thông.
6. Nguyên tắc phát sóng điện từ, mạch phát, mạch thu và sơ đồ nguyên lý của từng loại mạch.
7. Các công thức cần ghi nhớ và logic toán học:
+ Vận tốc lan truyền trong chân không của sóng điện từ: v = c = 3.108m/s
+ Máy phát hoặc máy thu sóng điện từ sử dụng mạch dao động LC thì tần số sóng điện từ phát hoặc thu
được bằng tần số riêng của mạch – tần số cộng hưởng với mạch LC khi đó.
+ Bước sóng của sóng điện từ: 
Lưu ý: Mạch dao động có L biến đổi từ LMin® LMax và C biến đổi từ CMin® CMax thì bước sóng l của
sóng điện từ phát (hoặc thu)
lMin tương ứng với LMin và CMin
lMax tương ứng với LMax và CMax
* BÀI TẬP MINH HỌA
Bài 1: Mạch chọn sóng của máy thu vô tuyến gồm cuộn thuần cảm và tụ xoay. Tụ xoay từ góc 0o đến 120o thì điện dung biến thiên từ 10 pF đến 250 pF. Khi góc xoay của tụ ở 8o thì mạch thu được sóng điện từ có bước sóng là 10 m. Biết rằng điện dung của tụ tỉ lệ bậc nhất với góc xoay. Muốn bắt được sóng có bước sóng 20 m thì tụ cần xoay thêm một góc.
Lời giải:
Vì điện dung của tụ tỉ lệ bậc nhất với góc xoay nên ta có: 
Trong đó: C0; k là hằng số; 
là góc xoay tụ
Khi 
ta có: 
(1)
Khi 
ta có: 
(2)
Từ (1) và (2) suy ra: k = 2
Khi góc xoay của tụ ở 8o:
Khi xoay tụ đến góc
thì 
Vậy để mạch bắt được sóng có bước sóng 20 m thì tụ cần xoay thêm một góc: 47o – 8o = 39o.
Đs. 39o
