Soạn bài Sang thu - Hữu Thỉnh

Câu 1: Sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu được cảm nhận tinh tế bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa:

“Bỗng nhận ra hương ôỉ/ Phả vào trong gió se”. Gió se là ngọn gió nhẹ, khô và hơi lạnh. Trong ngọn gió ấy lúc này, có mang theo hương ổi, mùi thơm của hương ổi đang vào độ chín. Trước thời điểm giao mùa hạ - thu, nhà thơ một thoáng ngỡ ngàng và bâng khuâng vương vấn. Vẫn cái gió heo may quen thuộc rất đặc trưng của mùa thu, nhưng cơn gió ấy không gợi buồn mà mang đến sự nôn nao, náo nức, ngỡ ngàng reo vui: “Hình như thu đã về”.

Câu 2: Phân tich sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những chuyển biến trong không gian lúc sang thu.

- Những chuyển biến của không gian lúc sang thu:

+ Hương vị: Mùi ổi chín lan tỏa trong không gian gợi nhớ về tuổi thơ êm đềm, gợi nhớ về những làng quê xanh rợp bóng tre. Mùi hương ổi quen thuộc đã ăn sâu trong tiềm thức biết bao người.

+ Hình ảnh:

• Cơn gió se nhẹ nhàng lướt trong không gian.
• Sương thu giăng mắc như một làn khói mỏng trước cổng nhà.
• Dòng sông êm đềm buông mình chậm rãi không còn cuồn cuộn như trước.
• Đàn chim bay vội vã đi tìm nơi tránh rét.
• Từng đám mây lững lờ trôi trên bầu trời.
• Nắng nhạt hơn và mưa cũng vơi dần hơn.
• Tiếng sấm thưa dần và dường như cũng nhẹ nhàng hơn.

- Cách sử dụng từ ngữ: những từ ngữ : phả vào, dềnh dàng, chùng chình là những từ ngữ diễn tả cảm giác, trạng thái, thể hiện sự thay đổi của khung cảnh thiên nhiên một cách tinh tế trong thời  điểm giao mùa. Đồng thời thể hiện tâm trạng bâng khuâng ngỡ ngàng của tác giả lúc thu sang.

Câu 3:

- Câu thơ đặc sắc thể hiện sự giao mùa: nhà thơ Hữu Thỉnh có cách diễn đạt riêng của mình khi miêu tả thiên nhiên trong thời điểm sang thu, tùy theo sở thích mỗi người có thể lựa chọn cho mình những câu khác nhau. Nhưng có lẽ câu đặc sắc nhất của bài thơ là: Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu. Hình ảnh thật ấn tượng, đám mây như một chiếc cầu nối liền giữa hai mùa thu và hạ, như tấm lụa mềm nằm ngang giữa bầu trời bồng bềnh, hư ảo. Hàm chứa trong đó biết bao sự bịn rịn, lưu luyến của cảnh, của tình, đám mây mang đầy tâm trạng của thi nhân.

- Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng câu đứng tuổi.

Sấm tượng trưng cho những gì bất thường, dữ dội trong cuộc sống; hàng cây đứng tuổi tượng trưng cho người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời, bão tố tôi luyện giúp cho con người trưởng thành.

Luyện tập: Tham khảo bài viết sau

     Nhà thơ Hữu Thỉnh – một con người có tâm hồn giao cảm với thiên nhiên, một nhà thơ của quê hương đất nước. Con người nghệ sĩ ấy luôn giữ cho mình tình yêu với quê hương đất nước. Ông sử dụng tài năng của mình để nhả chữ câu thơ, để làm nên những bức tranh thiên nhiên vô cùng tươi đẹp.

     Sáng nay thức dậy, nhà thơ vươn vai đón chào một ngày mới. Ông hít hà hơi gió mới và bỗng nhận ra một mùi hương có gì đó quen quen lại có gì đó như một thứ mới lạ trong cái tiết trời này. Thi sĩ ngẫm nay vẫn là tháng cuối hè mà sao lại có mùi hương đặc biệt này. Sau mới nhận ra đó là mùi hương ổi. Chẳng biết cây ổi nhà ai đã chín mà hương thơm đặc trưng của mùa thu đã về. Hương thơm phả vào trong gió se lạnh khiến nhà thơ giật mình nhận ra thu sang. Nhìn ra trước ngõ sương cùng giăng lưới chùng chình. Trong đầu nhà thơ như tự hỏi hình như thu đã về.

     Cất bước chân ra khỏi đường, nhà thơ cảm nhận cảnh sắc thiên nhiên đang có sự giao hòa mới lạ. Nó vừa chứa đựng những thứ cũ lại vừa chứa đựng những gì đó mới. Con sông ngoài bãi đê cũng dềnh dàng lững thững trôi như cô gái làm điệu. Nó không ào ào như nước lũ đổ mùa hạ mà nó nhẹ nhàng trôi. Nhà thơ đang mải mê ngắm dòng sông đẹp thì những chú chim ở đâu bay ra vội vã. Nó trái ngược hẳn với trạng thái của con sông. Trên bầu trời những đám mây mùa hạ đã chuyển một nửa màu sang mùa thu. Bầu trời vừa có màu xanh lại vừa có màu trắng trong.

     Và trên bầu trời ấy, nhà thơ nhận ra nắng thì hãy còn nhiều nhưng mưa thì đã bớt. Những cơn mưa mùa hạ mát mẻ nay được thay thế bằng gió se lạnh. Mưa đã bớt nên sâm cũng ít đi trên hàng cây đằng xa. Sấm giống như sóng gió bão táp cuộc đời trút xuống con người vậy, ở đây nhà thơ tự cảm thấy rằng, những sóng gió cuộc đời đã dần ít đi đối với mình.

Zaidap.com