Soạn bài Phò giá về kinh (Tụng giá hoàn kinh sử) của Trần Quang Khải

Soạn bài Phò giá về kinh (Tụng giá hoàn kinh sử) của Trần Quang Khải I. Tác giả – tác phẩm 1. Tác giả Trần Quang Khải con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, ông có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương. Ông không chỉ là một võ tướng giỏi mà còn là một nhà thơ tài nắng với tấm lòng thương nước, thương dân sâu sắc. 2. Tác phẩm – Bài thơ Phò giá về kinh được làm lúc ông đi ...

I. Tác giả – tác phẩm
1. Tác giả

Trần Quang Khải con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, ông có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương. Ông không chỉ là một võ tướng giỏi mà còn là một nhà thơ tài nắng với tấm lòng thương nước, thương dân sâu sắc.

2. Tác phẩm

– Bài thơ Phò giá về kinh được làm lúc ông đi đón Thái thượng hoàng, Trần Thái Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long ngay sau chiến thắng.
– Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.

II. Đọc – hiểu tác phẩm

Câu 1: Căn cứ vào lời giới thiệu sơ lược về thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt ở chú thích. Bài thơ được làm theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt có những đặc điểm như:

– Số câu: có 4 câu trong bài thơ (tứ tuyệt).
– Số chữ: 5 chữ trong mỗi dòng thơ (ngũ ngôn).
– Hiệp vần: chữ cuối cùng của các dòng 2, 4 luôn là vần bằng.

Câu 2:

– Sự khác nhau giữa hai cầu đầu và hai câu sau: Hai câu đầu nói về hào khí chiến thắng và khát vọng hòa bình được nói ở hai câu còn lại.
– Nhận xét vê cách biểu ý và biểu cảm.

* Cách biểu ý:

+ Hai câu đầu: Hai câu đầu đã tái hiện hào khí oai hùng trong không khí chiến thắng chính là giải phóng được kinh đo Thăng Long và nhiều chiến thắng oai hùng khác: thắng trong trận Chương Dương và trận Hàm Tử mà tác giả cũng là người đóng góp công lớn vào sự chiến thắng đó. “ Đoạt”, “ Cầm” là hai động từ mạnh dứt khoát. “Đoạt” ở đây hay còn nghĩa là cướp vũ khí ngay trên tay giặc, một hành động mạnh mẽ hùng dũng của nghĩa quân ta đối mặt với quân địch. “Cầm: – bắt sống giặc ngay giữa trận tiền. Những vẻ đẹp của nghĩa quân không nào đẹp hơn.
+ Hai câu sau: nói về khát vọng hòa bình sau khi giành được chiến thắng vang dội và tiếp tục muốn xây dựng nền hòa bình cho đất nước lâu dài mãi về sau. Đây là lời tự dặn mình của vị Thượng tướng, đồng thời cũng là lời nhắn nhủ với quân dân: Chúng ta không được phép ngủ quên trong chiến thắng. Đó là suy nghĩ trí tuệ biết lường trước được mọi việc, tầm nhìn xa trông rộng của một vị lãnh đạo tài ba biết lo cho dân cho nước.Khát vọng hòa bình không chỉ là khát vọng của riêng người lãnh đạo mà thể hiện khát vọng to lớn của cả một dân tộc.

* Cách biểu cảm

+ Cả bài thơ tràn ngập lên câu thơ niềm tự hào, kiêu hãnh trước những chiến công lừng lẫy.
+ Bài thơ là khúc khải hoàn ca, hùng tráng, cao đẹp của cả dân tộc.
+ Bài thơ cũng là nỗi niềm lo lắng, tình yêu với quê hương đất nước của Thượng tướng tài ba.

Câu 3: So sánh hai bài thơ Phò giá về kinh và bài thơ Nam Quốc sơn hà đưa ra được điểm giống nhau giữa hai bài thơ về cách biểu ý và biểu cảm:

– Cả hai bài thơ đều thể hiện khí khách oai hùng, kiêu hãnh của dân tộc, một không khí hào hùng của toàn dân tộc trước những thế lực xâm lược và cả dân tộc đồng lòng quyết tâm bảo vệ quê hương mình.
– Cả hai bài thơ đều là những tình cảm trân thành, sâu sắc của nhà thơ được thể hiện kín đáo, ẩn sau những câu chữ.
– Giọng thơ hào hùng, mạnh mẽ, dồn dập chứa nhiều hàm súc, đọng lại những vần thơ câu thơ là cả một tinh thần lớn lao của dân tộc, nhịp điệu câu thơ tựa như những bước chân oai dũng của nghĩa quân đi đánh giặc hay khí thế hùng hồn khi giành thắng trận quay trở về kinh.

III. Luyện tập

Theo em, cách nói giản dị, cô đúc của bài thơ này có tác dụng gì trong việc thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần?

– Bằng những câu thơ có dung lượng ngắn và những câu chữ rất giản dị mộc mạc nhưng dường như nó đã nói lên được những vấn đề trọng đại của đất nước một cách oai phong chính là thành quả thời kì chiến tranh và nhiệm vụ trong thời bình mà nhân dân cùng phải xây dung và bảo vệ.

– Bài thơ sử dụng cách nói chân thành, mạnh mẽ không hoa mĩ thể hiện được tính chất kể sử không phải là một bài văn lãng mạn thể hiện được hào khí thời đại nhà Trần. Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, khí thế quyết tâm mãnh liệt của quân dân đời nhà Trần trong công cuộc chống ngoại xâm. Những tấm gương ai hùng như Trần Bình Trọng khi bị giặc bắt vẫn hiên ngang trả lời: “ Ta thà làm ma nước Nam chứ không thèm làm vua nước Bắc”…