Soạn bài Bài ca Côn Sơn - Nguyễn Trãi

I. Đọc – hiểu văn bản:

Câu 1:

*Thể thơ: lục bát  (một câu 6 chữ và một câu 8 chữ , không giới hạn định số câu.

*Vần: Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu của câu 8, chữ cuối câu 8 của cặp câu trên vần với chữ cuối câu 6 của cặp câu dưới và tính chung cứ hai câu thì đổi vần mà vần là vần bằng.

Câu 2: Trong bài có tất cả 5 từ “ta”:

a. Nhân vật ta là: nhà thơ.

b. Hình ảnh và tâm hồn của nhân vật “ta” hiện lên trong đoạn thơ:

Nhân vật ta là một người yêu thiên nhiên, tâm hồn phóng khoáng. Có thể thấy, trong đoạn thơ, nhân vật ta hiện lên như là một người nghệ sĩ thực thụ không vướng một chút bận nào.

c. Tiếng suối chảy rì rầm được ví với tiếng đàn cầm. Đá rêu phơi được ví với chiếu êm. Cách ví von này giúp em cảm nhận được tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên, coi thiên nhiên như là người tri kỉ. Cách miêu tả ấy cũng cho thấy đây là một người nghệ sĩ tinh tế, giàu trí tưởng tượng.

Câu 3:

*Cùng với hình ảnh của nhân vật ta, cảnh tượng Côn Sơn được gợi tả bằng những chi tiết:

- Tiếng suối rì rầm như tiếng đàn ca

- Bàn đá rêu phơi

- Thông mọc như nêm

- Rừng trúc màu xanh xanh

*Nhận xét về cảnh tượng Côn Sơn:

=> Một cảnh trí thiên nhiên thật khoáng đạt, thanh tĩnh và nên thơ => Cảnh Côn Sơn gợi nhiều hơn tả.

Câu 4: Cảm nghĩ của em về hình ảnh nhân vật ta ngâm thơ nhàn trong màu xanh mát của trúc bóng râm:

Gợi cho ta nghĩ đến hình ảnh một ông tiên đang rất nhàn, không chút vấn vương thế sự. Đó là một thi sĩ đa tình đang thả trọn vẹn tâm hồn với thiên nhiên. “Nhàn” chính là tâm trạng của tác giả lúc này. 

*Thử hình dung Nguyễn Trãi ở Côn Sơn là con người yêu thiên nhiên dù ở ẩn nhưng ông vẫn luôn lo cho đất nước, cho nhân dân. Ông luôn là người có nhân cách thanh cao, phẩm chất thi sĩ và nghệ sĩ ở ông.

Câu 5: Hiện tượng dùng điệp từ trong đoạn thơ và phân tích tác dụng của điệp từ đối với việc tạo nên giọng điệu nhà thơ:

- Điệp từ “ta”, “Côn Sơn”, “trong”…  trong đoạn trích cho thấy Nguyễn Trãi đang sống những ngày tháng an nhàn, ẩn dật ở Côn Sơn bởi Nguyễn Trãi chỉ có “ta nghe, ta ngồi, ta tìm, ta lên, ta nằm và ta ngâm thơ”.

=> Tất cả các điệp ngữ góp phần tích cực làm cho đoạn thơ có giọng điệu nhẹ nhàng, thảnh thơi, êm ái.

II. LUYỆN TẬP:

Câu 1: Cách ví von tiếng suối của Nguyễn Trãi trong hai câu “Côn Sơn suối chảy rì rầm / Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai” với tiếng suối của Hồ Chí Minh “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”:

- Giống nhau:

+ Cả hai đều là sản phẩm của tâm hồn thi sĩ, tâm hồn có khả năng hòa nhập với thiên nhiên. Cả Nguyễn Trãi và Hồ Chí Minh đều nghe tiếng suối như là một bản nhạc trong trẻo.

+ Đều gợi ra sự tươi vui, ấm áp.

+ Gợi về tình yêu thiên nhiên, con người, niềm tin và sức sống.

- Khác nhau:

+ Nguyễn Trãi: so sánh với tiếng đàn cầm.

+ Hồ Chí Minh: so sánh với tiếng hát của một cô gái: ngân nga.

Câu 2: Học thuộc lòng đoạn trích Bài ca Côn Sơn.

Zaidap.com