Quảng ngãi

Thuật ngữ núi Ấn sông Trà dùng để chỉ tỉnh Quảng Ngãi ngày nay. Từ lâu người dân địa phương cho rằng đây là ngọn núi thiêng của tỉnh. Năm 1850, vua Tự Đức đã liệt Núi Thiên Ấn vào hàng danh sơn (ghi vào tự điển) và sông Trà Khúc vào hàng đại xuyên (con sông lớn, khắc vào dụ đỉnh cùng với sông Vệ ). Núi Ấn còn được Nguyễn Cư Trinh vịnh trong Quảng Ngãi thập cảnh (sau là Quảng Ngãi thập nhị cảnh) là "Thiên Ấn niêm hà". Ngày 2 tháng 3 năm 1990, Bộ Văn hóa - Thể thao và du lịch đã công nhận núi Thiên Ấn, chùa Thiên Ấn và mộ Huỳnh Thúc Kháng (trên ngọn núi này) là thắng cảnh cấp quốc gia theo quyết định số 168 VH/QĐ.

Quảng Ngãi trải dài từ 14°32′ đến 15°25′ Bắc, từ 108°06′ đến 109°04′ Đông, tựa vào dãy núi Trường Sơn hướng ra biển Đông, phía bắc giáp tỉnh Quảng Nam, phía nam giáp tỉnh Bình Định, phía tây giáp tỉnh Kon Tum, phía đông giáp biển Đông. Nằm ở vị trí trung độ của cả nước, Quảng Ngãi cách thủ đô Hà Nội 883 km về phía Bắc và cách Tp Hồ Chí Minh 838 km về phía Nam.

Tỉnh Quảng Ngãi bao gồm 1 thành phố trực thuộc và 13 huyện trong đó có 1 huyện đảo, 7 huyện đồng bằng, 6 huyện miền núi:

* Thành phố Quảng Ngãi, 8 phường và 2 xã

* Huyện Ba Tơ 1 thị trấn và 19 xã

* Huyện Bình Sơn 1 thị trấn và 24 xã

* Huyện Đức Phổ 1 thị trấn và 14 xã

* Huyện Minh Long 5 xã

* Huyện Mộ Đức 1 thị trấn và 12 xã

* Huyện Nghĩa Hành 1 thị trấn và 11 xã

* Huyện Sơn Hà 1 thị trấn và 13 xã

* Huyện Sơn Tây 9 xã

* Huyện Sơn Tịnh 1 thị trấn và 20 xã

* Huyện Tây Trà 9 xã

* Huyện Trà Bồng 1 thị trấn và 9 xã

* Huyện Tư Nghĩa 2 thị trấn và 16 xã

* Huyện đảo Lý Sơn 3 xã

Tỉnh Quảng Ngãi có 180 đơn vị hành chính cấp xã – gồm 162 xã, 8 phường và 10 thị trấn.

Quảng Ngãi nằm ở miền Nam Trung bộ, có nhiều núi đồi cao, gò, thung lũng và biển cả chia làm các miền riêng biệt.

Miền núi chiếm gần bằng 2/3 diện tích. Miền đồng bằng: đất đai phần lớn là phù sa nhiều cát, đất xấu.

* Tổng diện tích: 513.520 ha

* Đất ở: 6594 ha

* Đất nông nghiệp: 99.055 ha

* Đất lâm nghiệp: 144.164 ha

* Đất chuyên dùng: 20.797 ha

* Đất chưa sử dụng: 37.061 ha

Quảng Ngãi có khí hậu nhiệt đới và gió mùa. Nhiệt độ trung bình 25-26,9°C. Thời tiết chia làm 2 mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa nắng.

Khí hậu có nhiều gió Đông Nam ít gió Đông Bắc vì địa hình địa thế phía nam, và do thế núi địa phương tạo ra.

Mưa 2.198 mm/năm nhưng chỉ tập trung nhiều nhất vào các tháng 9, 10, 11, 12, còn các tháng khác thì khô hạn.

* Dân số: 1.271.370 người (2004). Trong đó vùng đồng bằng là 1.064.879; vùng núi là 186.689 người và vùng hải đảo 19.802 người. Dân số tỉnh đang có xu hướng hơi giảm về cơ học, theo kết quả điều tra chính thức ngày 01/04/2009, dân số tỉnh Quảng Ngãi chỉ còn 1.217.159 người.

* Dân tộc trong tỉnh gồm: Việt (Kinh), Hrê, Co, Xơ Đăng...

Quảng Ngãi là một tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Khu kinh tế Dung Quất đến thời điểm năm 2010 đã thu hút vốn đầu tư trên 10,6 tỷ đô la Mỹ, với 112 dự án được cấp phép đầu tư, vốn đăng ký hơn 125.600 tỷ đồng. Nhà máy lọc dầu Dung Quất đã vận hành và cho ra sản phẩm.

Trong giai đoạn 5 năm (2006-2010) mỗi năm tốc độ tăng trưởng công nghiệp hơn 53%, công nghiệp chiếm tỷ trọng 55,3% trong kinh tế tỉnh Quảng Ngãi. Năm 2009 thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đạt trên 4.258 tỷ đồng, là một trong 10 tỉnh, thành phố có số thu ngân sách cao của cả nước. Thu nhập bình quân đầu người đạt gần 14 triệu đồng/người/năm.

Theo kế hoạch năm 2010, tỉnh Quảng Ngãi sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) 34-35%, GDP bình quân đầu người đạt xấp xỉ 22 triệu đồng/người/năm (tương đương 1.200 USD); thu ngân sách nhà nước 14.370 tỷ đồng, tỷ lệ hộ nghèo dưới 15%.

Kinh tế tỉnh Quảng Ngãi năm 2006

Cơ cấu kinh tế:

* Nông lâm ngư nghiệp: 32%

* Công nghiệp - xây dựng: 33,5%

* Dịch vụ: 34,5%

Tăng trưởng kinh tế:

* GDP: 12,3%

* Nông lâm ngư nghiệp: 4,3%

* Công nghiệp - xây dựng: 25,7%

* Dịch vụ: 11,2%

Kinh tế tỉnh Quảng Ngãi năm 2007

Cơ cấu kinh tế:

* Nông lâm ngư nghiệp: 29-30%

* Công nghiệp - xây dựng: 36-37%

* Dịch vụ: 33-34%

Tăng trưởng kinh tế:

* GDP: 13-13,5%

* Nông lâm ngư nghiệp: 4,5-5%

* Công nghiệp - xây dựng: 26-27%

* Dịch vụ: 11-12%

GDP bình quân đầu người: 447 USD

Kinh tế tỉnh Quảng Ngãi năm 2009

Năm 2009 Quảng Ngãi đứng thứ 7 cả nước về thu ngân sách Nguồn thu ngân sách tăng đột biến, từ 1.700 tỉ đồng năm 2008 lên 4.610 tỉ đồng.

Kinh tế tỉnh Quảng Ngãi năm 2010

* Lần đầu tiên thu ngân sách đạt 14.500 tỷ đồng, tăng gấp trên 3,7 lần so với năm 2009. Với mức thu này, Quảng Ngãi xếp vị trí thứ 7 trong top 10 tỉnh nộp ngân sách cao nhất cả nước

* Chỉ tiêu tăng trưởng GDP 2010 của Quảng Ngãi đạt 14,9% so với năm trước.

* GDP bình quân đầu người tăng từ 773 USD lên 1.228 USD.

* Sản xuất công nghiệp tăng gấp 2,5 lần so với năm 2009.

* Chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2011 của Quảng Ngãi là 13,5-14%.

Khu công nghiệp

* Khu công nghiệp Quảng Phú (Thành phố Quảng Ngãi)

* Khu công nghiệp Tịnh Phong (huyện Sơn Tịnh)

* Khu công nghiệp Phổ Phong (huyện Đức Phổ)

* Khu kinh tế Dung Quất (tiền thân là khu công nghiệp Dung Quất, huyện Bình Sơn) trong đó quan trọng nhất là Nhà máy lọc dầu Dung Quất

Quảng Ngãi là mảnh đất có bề dày lịch sử về Văn hóa Sa Huỳnh và Văn hóa Chăm Pa, đặc biệt là hệ thống thành lũy Chàm. Bên cạnh đó là hai danh thắng nổi tiếng là "núi Ấn sông Trà". Quảng Ngãi là quê hương của Trương Định, Lê Trung Đình; nhiều nhà trí thức, nhà văn, nhà thơ, nhạc sỹ, nghệ sỹ tên tuổi: Bích Khê, Tế Hanh, NSND Trà Giang, Trương Quang Lục, Thế Bảo, Nhất Sinh...

* Lễ hội nghinh cá Ông

* Lễ khao lề thế lính (Lý Sơn)

* Lễ hội đâm trâu

* Lễ hội cầu ngư

* Lễ hội đua thuyền truyền thống

Vào ngày 7/9/2007, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã kí quyết định nâng cấp trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Ngãi và Cao đẳng Cộng đồng Quảng Ngãi thành trường Đại học Phạm Văn Đồng[2]

là trường chính quy đầu tiên thuộc UBND tỉnh quản lí, tuyển sinh khu vực Miền Trung và Tây nguyên. Ngoài ra, tại thị trấn La Hà, huyện Tư Nghĩa có trường Cao đẳng Tài chính - Kế toán thuộc Bộ Tài Chính, Trường Đại học Công nghiệp (4 tuyển sinh toàn quốc)(đường Nguyễn Du).

Là tỉnh duyên hải, có địa hình khá phức tạp, dãy Trường Sơn đâm ra sát biển nên tạo nhiều thắng cảnh đẹp như: Núi Thiên Ấn, Sa Kỳ, Núi Phú Thọ và Cổ lũy cô thôn. Với đường bờ biển dài 150 km kéo dài từ An Tân đến Sa Huỳnh lộng gió với nhiều bãi biển đẹp: Khe Hai, Mỹ Khê, Minh Tân, Đức Tân, Sa Huỳnh... Bên cạnh đó là những địa danh như: Ba Tơ, Vạn Tường, Trà Bồng, Mỹ Lai. Với sự quan tâm thích đáng của tỉnh và Tổng cục du lịch Việt Nam - Bộ Văn Hóa, Thể Thao và Du Lịch trong những năm gần đây ngành du lịch đã trở nên khởi sắc

* Quảng Ngãi có nhà thi đấu Diên Hồng.

* Nguyên chủ tịch nước Việt Nam Trần Đức Lương;

* Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng;

* Cựu bí thư trung ương Đảng Trần Kiên.