Phân tích hình tượng sóng và em trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Văn mẫu lớp 12

Phân tích hình tượng sóng và em trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Văn mẫu lớp 12 4.8 (96%) 380 votes Phân tích hình tượng sóng và em trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 1 của một bạn học sinh giỏi Văn trường chuyên Lê Quý Đôn Hà Tĩnh Xuân Quỳnh, như mọi người đều biết, là nhà thơ của hạnh phúc đời thường. Thơ chị là tiếng lòng của một tâm hồn ...

Phân tích hình tượng sóng và em trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 1 của một bạn học sinh giỏi Văn trường chuyên Lê Quý Đôn Hà Tĩnh

Xuân Quỳnh, như mọi người đều biết, là nhà thơ của hạnh phúc đời thường. Thơ chị là tiếng lòng của một tâm hồn luôn luôn khao khát tình yêu, gắn bó hết mình với cuộc sống hàng ngày, trân trọng, nâng niu và chi chút cho hạnh phúc bình dị của đời thường.

Trong các nhà thơ Việt Nam hiện đại, Xuân Quỳnh là một trong số những người xứng đáng được gọi là nhà thơ của tình yêu. Chị viết nhiều, viết hay về tình yêu, trong đó Sóng là một bài thơ đặc sắc. Đến Xuân Quỳnh, thơ Việt Nam hiện đại mới có được một tiếng nói bày tỏ trực tiếp những khát khao tình yêu vừa hồn nhiên, chân thật, vừa mãnh liệt, sôi nổi của một trái tim người phụ nữ.

Tình yêu là một đề tài muôn thuở của thơ ca. Nhiều nhà thơ nỗi tiếng đã viết về tình yêu bằng một cảm hứng mãnh liệt, in đậm dấu ấn tâm hồn, tư tưởng vả phong cách nghệ thuật của mình. Xuân Diệu trước đó đã mượn hình tượng biển để nói về tình yêu, còn Xuân Quỳnh, chị đã mượn hình tượng sóng để diễn tả những cảm xúc, tâm trạng, những sắc thái tình cảm vừa phong phú, vừa phức tạp, vừa thiết tha sôi nổi của một trái tim phụ nữ đang rạo rực, khát khao yêu đương.

Cùng với hình tượng "sóng", bài thơ này còn có một hình tượng nữa là "em" – cái tôi trữ tình của nhà thơ. Sóng là hình ảnh ẩn dụ của tâm trạng người con gái đang yêu, là sự hoá thân, phân thân của cái tôi trữ tình – một kiểu đặc biệt của cái tôi trữ tình nhập vai. Hai "nhân vật" trữ tình này (sóng và em) tuy hai mà một, có lúc phân đôi ra để soi chiếu vào nhau, làm nổi bật sự tương đồng, có lúc lại hoà nhập vào nhau để tạo nên sự âm vang, cộng hưởng. Hai hình tượng này đan cài quấn quýt với nhau như hình với bóng, song song tồn tại từ đầu đến cuối bài thơ, soi sáng, bổ sung cho nhau nhằm diễn tả một cách mãnh liệt hơn, sâu sắc và thấm thía hơn khát vọng tình yêu đang cuồn cuộn trào dâng trong trái tim nữ thi sĩ.

Hình tượng "sóng" là một tìm tòi nghệ thuật độc đáo của Xuân Quỳnh. Hình tượng song trước hết được gợi ra từ âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng của bài thơ. Đó là nhịp của những con sóng trên biển cả liên tiếp triền mien vô hồi vô hạn. thể thơ năm chữ không ngắt nhịp lên tiếp đã tạo nên nhịp điệu của những con sóng biển lúc dạt dào sôi nổi lúc sâu lắng chạy dài suốt bài thơ. Song âm điệu chung của cả bài thơ không phải chỉ là âm điệu nguyên con sóng. Nó còn là âm điệu của một nỗi lòng đang tràn ngập khao khát tình yêu vô hạn đang rung lên đồng điệu hòa hợp với sóng biển., hòa hợp tới nỗi không còn biết đâu là đâu là nhịp điệu của sóng biển đâu là nhịp điệu của thi sĩ nữa. Xuân Quỳnh đã mượn hình tượng sóng để thể hiện nhịp điệu tâm hồn mình đang bùng cháy một tình yêu mãnh liệt, không chịu yên điịnh mà đầy biến động, khao khát. Qua hình tượng "sóng", Xuân Quỳnh đã diễn tả vừa cụ thể vừa sinh động những trạng thái, tâm trạng, những cung bậc tình cảm khác nhau trong trải tim của người phụ nữ đang rạo rực yêu đương. Mỗi trạng thái tâm hồn cụ thể của người phụ nữ đang yêu đều có thể tìm thấy sự tương đồng của nó với một khía cạnh, một đặc tính nào đó của sóng.

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau.

Tình yêu cũng gắn liền với nỗi nhớ khi xa cách. Nỗi nhớ của một trái tim đang yêu được Xuân Quỳnh diễn tả thật mãnh liệt. Một nỗi nhớ thường trực cả khi thức, cả khi ngủ, bao trum lên cả không gian va thời gian. Một nỗi nhớ cồn cào, da diết, không thi nao yên, không thể nào nguôi. Nó cuồn cuộn, dào dạt như những đợt sóng biển triền miên, vô hồi, vô han. Nhip thơ trong suốt bài thơ này là nhip sóng, nhưng rõ nhất, dào dạt, hăm hở, náo nức nhất, mãnh liệt nhất là ở đoan thơ này:

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được.

Va, như trên đã nói, vẫn là hình tượng song hành của sóng và em bổ sung, đắp đổi cho nhau nhằm diễn tả sâu sắc hơn, ám ảnh hơn tình yêu và nỗi nhớ cùng với lòng thủy chung vô hạn của một trái tim đang rao rực yêu thương. Nỗi nhớ được diễn tả qua hình tượng con sóng nhớ bờ "ngày đêm không ngủ được" vẫn chưa đủ, chưa thỏa, lai được thể hiện một lần nữa qua nỗi nhớ trực tiếp của nhà thơ: “Lòng em nhớ đến anh, Cả trong mơ còn thức". Nỗi nhớ tràn đầy lòng yêu của nữ thi sĩ. Nỗi nhớ thường trực trong mọi không gian va thời gian, không chỉ tồn tại trong ý thức mà còn len lỏi trong tiềm thức, xâm nhập vào cả trong giấc mơ. Nhưng đòi hỏi, khao khát yêu đương của ngưởi con gai được bộc lộ thật mãnh liệt nhưng cũng thật giản dị song chỉ khao khát tới bờ cũng như em khao khát có anh! Tình yêu của người con gái thiết tha, mãnh liệt, trong sáng, giản di, thủy chung, duy nhất. Qua hình tượng "sóng" và "em", Xuân Quỳnh đã nói lên thật chân thành, táo bao, không hề giấu giếm cái khát vọng tình yêu sôi nổi, mãnh liệt của mình – một phu nu, một điều thật hiếm thấy trong văn học Việt Nam.

Xuân Quỳnh viết bài thơ Sóng năm 1967, khi mà chị đã từng nếm trải sự đổ vỡ trong tình yêu. Song, người phụ nữ  hồn nhiên tha thiết yêu đời này vẫn còn ấp ủ biết bao hi vọng, vẫn có một niềm tin vào hanh phúc trong tương lai. Vừa tự động viên, an ủi mình, chị vừa tin vào cái đích cuối cùng của một tình yêu lớn như” con sóng nhất định sẽ tới bờ”, “dù muôn vàn cách trở. Vì thế, ý thức về thời gian chưa làm cho chị lo âu mà chỉ làm cho chị thêm tin rằng:

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn qua đi

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa.

Sóng là một bài thơ tình yêu rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách thơ Xuân Quỳnh ở giai đoạn đầu. Một bài thơ vừa xinh xắn, duyên dáng, vừa mãnh liệt, sôi nổi, vừa hồn nhiên, trong sáng, vừa ý nhị, sâu xa. Sau này, khi đã nếm trải nhiều cay đắng trong tình yêu, giọng thơ Xuân Quỳnh không còn phơi phới bốc men say nữa, nhưng cái khát vọng tình yêu vẫn tồn tại mãi mãi trong trái tim tràn ngập yêu thương của chị.

Phân tích hình tượng sóng và em trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 2

Mệnh danh là một nhà thơ trẻ tiêu biểu thời kì chống Mĩ, Xuân Quỳnh đã có những tác phẩm tuyệt vời dành cho nền thơ ca Việt. Trong đó, không thể không kể đến "Sóng".

"Sóng" được viết với những vần thơ như là tiếng lòng của người phụ nữ đang yêu. Xuân Quỳnh đã mượn hình ảnh con sóng để bộc bạch cung bậc cảm xúc của người con gái khi yêu. Bởi vậy mà hai hình ảnh "sóng" và "em" có sự hòa quyện với nhau trong thi phẩm này.

Xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh những con sóng nhấp nhô. Mở đầu là sóng, kết thúc cũng là sóng, để đến khi bài thơ đã khép lại, hìn ảnh những con sóng vẫn lan rộng trong trí nhớ của người đọc. Vì sao lại thế? Đó là bởi đây không còn là những con sóng bình thường mà là con sóng có tâm hồn, có cảm xúc như chính "em" vậy. Từng chuyển động của sóng là từng nhịp cảm xúc của "em". Hai hình tượng "sóng" – "em" như đan vào nhau, như hỗ trợ cho nhau để đi vào lòng người.

Mở đầu tác phẩm, những trạng thái chuyển động của "sóng" là "ồn ào", "lặng lẽ", "dữ dội", "dịu êm". Nếu không đặt mình vào cảm xúc của nhà thơ lúc này, ta chỉ thấy được đây là những trạng thái hết sức bình thường mà bất kì con sóng nào cũng có. Nhưng không. Ý thơ không chỉ đơn giản dừng lại ở đó. Những trạng thái dường như là bình thường ấy còn là tâm trạng của người con gái khi yêu lúc mạnh mẽ lúc hiền hòa sâu lắng. Đó, chỉ vài câu thơ đầu ta đã thấy sự hòa nhập của "sóng" và "em". Những trạng thái khác của sóng trong những câu thơ tiếp theo càng cho ta thấy rõ điều đó.

Rồi từ những chuyển động của "sóng", "em" lại liên tưởng, diễn tả cảm xúc của mình. Giải thích nguồn gốc của "sóng", em lại nghĩ về nguyên do của tình yêu: "sóng bắt đầu từ gió-gió bắt đầu từ đâu-em cũng không biết nữa-khi nào ta yêu nhau". Phải nói rằng, né độc đáo riêng của bài thơ này chính là sự song hành của hai hình ảnh"sóng"-"em". Tác giả sử dụng sự bí ẩn của những con sóng để diễn tả nỗi băn khoăn của mình. Tình yêu là bí ẩn cũng như con sóng kia đâu biết khi nào sẽ dạt vào bờ. "Em" đã cảm thấy bối rối khi nhìn những con sóng kia thật giống với tình yêu của mình. "Khi nào ta yêu nhau".

Không chỉ thế, từng nhịp "sóng" còn được sử dụng để miêu tả nỗi nhớ trong tình yêu của "em". Nỗi nhớ ấy có tầng sâu và bề rộng. Nó cuồn cuộn, dạt dào như sóng biển triền miên vô hạn. Chỉ có hình ảnh "sóng" lúc này mới diễn tả nỗi lòng của "em" mà thôi.  Nỗi nhớ ấy như "con sóng dưới lòng sâu – con sóng trên mặt nước". Nó cứ gối lên nhau, liên tiếp, mãi không dứt như nỗi nhớ khôn nguôi của nhân vật trữ tình. Và nỗi nhớ ấy cũng là một quy luật cố hữu, bất biến trong tình yêu. Qui luật này cũng đã được nhiều nhà thơ diễn tả như Xuân Diệu – ông hoàng của thơ tình đã viết: "Làm sao sống được mà không yêu – Không nhớ, không thương một kẻ nào".

Để thể hiện khát khao yêu thương cháy bỏng của "em", Xuân Quỳnh đã để cho tầm mắt của mình bao quát tất cả những con "sóng" trên biển. Nếu "sóng" là "em", "bờ" là "anh" thì khát vọng của "sóng" là luôn hướng vào "bờ". Cũng như vậy, đối với "em" là luôn muốn ở bên cạnh anh. "Em" cũng như con sóng kia muốn tìm nơi nương tựa của cuộc đời mình, luôn khát khao tìm về một bến đỗ cho dù có "muôn vời cách trở" đi nữa. "Em" vẫn luôn tin rằng có thể tìm thấy được bến bờ hạnh phúc của mình bởi "trăm ngàn con sóng đó – con nào chẳng tới bờ". Lại đưa tầm mắt mình lên cao và ra xa, Xuân Quỳnh lại cảm nhận được sự trôi chảy của thời gian để từ đó khát vọng yêu thương càng thêm mãnh liệt. "Em" muốn được như "sóng" kia có tình yêu vĩnh cửu. "Em" mơ ước hóa thân thành những con sóng nhỏ để ngàn năm vỗ mãi trên biển lớn tình yêu: "Làm sao được tan ra – Thành trăm con sóng nhỏ – Giữa biển lớn tình yêu – Để ngàn năm còn vỗ".

Tóm lại, hình tượng "sóng" – "em" là một đỉnh cao trong ý thơ Xuân Quỳnh. Bằng hai hình ảnh đặc biệt này, không những Xuân Quỳnh bộc bạch được nỗi lòng mình mà còn tạo ra nét ấn tượng để lại dư âm trong lòng người đọc. Chính vì lẽ đó mà bài thơ xinh xắn, hồn nhiên này đã trở thành tiêu biểu cho cái tên Xuân Quỳnh trong làng văn nghệ Việt.

Từ khóa tìm kiếm

• hinh tuong song va khat vong tinh yeu trong bai song