Phân tích diễn biến tâm trạng Mỵ trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài

Phan tich Dien bien tam trang nhan vat My – Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng Mỵ trong đêm nghe tiếng sáo gọi bạn và trong đêm mùa đông cắt dây trói cứu A Phủ (truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài). Bài làm Nổi bật lên trong tác phẩm là hình tượng nhân vật Mỵ một nhân vật điển hình cho nỗi khổ và sức sống vươn lên của người phụ nữ miền núi. Đoạn hay nhất viết về Mỵ và cùng là đoạn hay nhất của truyện ngắn Vợ chồng A Phủ chính là đoạn diễn tả tâm trạng Mỵ trong ...

– Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng Mỵ trong đêm nghe tiếng sáo gọi bạn và trong đêm mùa đông cắt dây trói cứu A Phủ (truyện ngắn Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài).

Bài làm

Nổi bật lên trong tác phẩm là hình tượng nhân vật Mỵ một nhân vật điển hình cho nỗi khổ và sức sống vươn lên của người phụ nữ miền núi. Đoạn hay nhất viết về Mỵ và cùng là đoạn hay nhất của truyện ngắn Vợ chồng A Phủ chính là đoạn diễn tả tâm trạng Mỵ trong đêm mùa xuân nghe tiếng sáo gọi bạn và trong đêm mùa đông cắt dây trói A Phủ. Qua những đoạn văn này người đọc thấy được chiều sâu nhân đạo ngòi bút Tô Hoài và tài năng nghệ thuật của nhà văn trong xây dựng nhân vật.

Những ngày làm dâu gạt nợ Mỵ sống trong tâm trạng đau khổ từ một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, nết na Mỵ bị biến thành kẻ làm dâu trừ nợ bị bóc lột, bị đánh đập hành hạ một cách tàn nhẫn. Không cam chịu thân phận nô lệ có lúc cô đã định tìm đến cái chết. Không nên nghĩ rằng tìm đến cái chết là ở Mỵ đã cạn nguồn sinh lực sống. Con thuyền tự đánh đắm mình trên sông nước còn yêu sông nước hơn là con thuyền cứ để mặc cho dòng đời trôi dạt. Giải thoát bằng cái chết là tiêu cực nhưng điều đó lại chứng tỏ Mỵ phản kháng lại số phận.

Không dễ gì chết được khi món nợ gia đình còn đó, khi bản chất Mỵ lại tiềm ẩn môt sức sống mãnh liệt Mỵ buộc phải sống phải nén căm giận nuốt hờn nuốt tủi vào trong. Ẩn sau vẻ ngoài như một cái bóng vật vờ lầm lũi là tâm hồn hừng hực ngọn lửa sống. Ngọn lửa ấy đã bùng lên dữ dội vào một đêm mùa xuân.

Mùa xuân của đất trời đã gọi dậy cả sức sống mùa xuân trong lòng Mỵ.

Ngày tết đến Mỵ cùng lén lấy rượu uống lúc đầu là uống theo thói quen tết đến là phải có rượu nhưng sau đó là sự thức tỉnh của tâm linh, Mỵ uống rượu và uống ừng ực từng bát một, cách uống ấy đâu chỉ là nuốt hờn nuốt tủi vào trong mà còn là rạo rực men say tuổi trẻ của một thời đã qua. Men rượu đã làm nồng thêm men đời.

Trong trạng thái nửa say nửa tỉnh Mỵ nhìn những người lên đồng mà lòng Mỵ đang sống về ngày trước giữa lúc ấy tiếng sáo gọi bạn bồi hồi tha thiết từ xa vọng tới. Mỵ nhẩm thầm theo bài hát của người đang thổi sáo.

Thật kỳ diệu tiếng sáo đã làm lay động, làm thức tỉnh con người tâm linh trong Mỵ đưa Mỵ từ cõi trần trở về cõi nhớ.

Mỵ nhớ lại những ngày tháng khổ đau trong thân phận dâu trừ nợ, nhớ lại Mỵ ứa nước mắt cô chỉ muốn chết nếu có nắm lá ngón khi ấy Mỵ sẽ ăn để chết ngay.

Tuy nhiên tha thiết hơn, mãnh liệt hơn tiếng sáo lại đưa Mỵ về với những ngày hạnh phúc tươi đẹp trong quá khứ, tiếng sáo bay lửng lơ ngoài đường với những lời ngọt ngào tình tứ:

Anh ném Pao em không bắt
Em không yêu quả Pao rơi rồi.

Tiếng sáo làm Mỵ nhớ lại những ngày chưa làm dâu gạt nợ, ngày ấy Mỵ xinh đẹp lại có tài thổi sáo, cô thổi lá cũng hay như thổi sáo, sắc đẹp và tiếng sáo của Mỵ đã cuốn hút bao trai bản. Đến mức miếng đất canh vách nơi Mỵ nằm đã nhẵn thín vì vết chân đợi chờ của bao chàng trai. Những chàng trai Mèo đã từng thổi sáo đi theo Mỵ hết quả núi này sang quả núi khác.

Nhớ lại quá khứ hanh phúc Mỵ lại khao khát sống, khao khát hạnh phúc trong hiện tại. Viết đến đây dường như tác giả đã hóa thân vào nhân vật để diễn tả tâm trạng tinh vi phức tạp của Mỵ bằng hình thức ngôn ngữ nửa trực tiếp: "Mỵ còn trẻ lắm, Mỵ muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày tết huống chi A Sử với Mỵ không có lòng với nhau và vẫn ở với nhau".

Mỵ muốn thoát khỏi căn buồng chật chội tối tăm. Cô lấy mỡ bỏ thêm vào đĩa đèn cho căn buồng thêm sáng. Cái ánh sáng ngọn lửa đèn ấy cũng là ánh sáng bừng lên từ cuộc đời Mỵ. Cô sửa lại mái tóc với chiếc váy hoa chuẩn bị di chơi. Mỵ thôi làm con rùa lùi lũi trong xó cửa, Mỵ muốn làm cánh chim bay lên bầu trời để chào đón mùa xuân.

Giữa lúc Mỵ sống trong niềm hạnh phúc với giấc mơ với khát vọng thì A Sử trở về hiểu được ý định đi chơi của Mỵ, A Sử lạnh lùng trói đứng Mỵ vào cột nhà, hắn trối Mỵ lạnh lùng vô cảm, lạnh lùng tắt đèn như thản nhiên khép cửa đi chơi không mảy may xúc động. Việc A Sử trói Mỵ chỉ càng làm dồn tụ thêm sức sống mùa xuân trong Mỵ. Men rượu tiếng sáo làm Mỵ ngất ngây như người mộng du, tâm trạng Mỵ đồng hiện giữa quá khứ và hiện tại cô quên mình đang bị trói. Lòng Mỵ hướng theo tiếng sáo gọi bạn để hướng tới cuộc vui xuân. Mỵ vùng bước đi mặc dù chân tay đau không cựa được sức sống tiềm tàng của Mỵ được thể hiện ngay cả trong tình huống bi thảm nhất, A Sử có thể giam Mỵ giữa ngày xuân chứ làm sao giam nổi sức sống mùa xuân trong Mỵ.

Sau cái đêm mùa xuân nghe tiếng sáo gọi bạn Mỵ lại trở về với cuộc sống, với thân phận dâu gạt nợ, Mỵ lại trở về với trạng thái vô cảm trong sự lầm lũi cam chịu. Giữa lúc ấy một sự việc diễn ra làm thay đổi cuộc sống, số phận Mỵ đó là việc A Phủ làm mất bò để bò bị hổ ăn thịt và anh trở thành vật thế mạng bị thống lý Pá Tra trối đứng chờ ngày chết khô chết héo.

Lúc đầu nhìn thấy A Phủ bị trói Mỵ trong trạng thái vô cảm vì cô đã quá quen với cảnh này trong nhà thống lý. Mỵ dậy sưởi lửa là theo thói quen A Phủ có là cái xác không hồn đứng đó là cũng thế thôi. Mỵ chỉ biết có ngọn lửa trở thành người bạn thân thiết sưởi ấm cô trong đêm đông lạnh giá.

Nhưng sau đó Mỵ nhìn sang và nhận ra từ đôi mắt trừng trừng của A Phủ những giọt lệ lăn trên gò má xạm đen. Những giọt nước mắt của A Phủ chính là những giọt nước mắt cuối cùng làm tràn đầy cốc nước làm thay đổi con người đi. Và những giọt nước mắt ấy cũng đã làm được điều kỳ diệu là đưa Mỵ từ cõi quên trở về cõi nhớ.

Mỵ nhớ lại ngày trước Mỵ cũng bị trói như A Phủ. Nước mắt chảy tràn trên mặt trên cổ mà không thể nào lau được, nhớ lại quá khứ của mình Mỵ tự thương.

Với một tâm hồn nhân hậu của người phụ nữ như Mỵ thì lòng tự thương sẽ dẫn tới một tình cảm lớn lao cao đẹp đó là lòng thương người. Mỵ đồng cảm với người cùng cảnh ngộ. Mỵ nghĩ mình đã bị trình ma thì đến chết rũ xương ở nhà thống lý còn người ta vì sao lại bị trói bị hành hạ như vậy, chúng nó thật độc ác quá. Chỉ vài ngày sau thì người ấy sẽ chết khô chết héo. Từ thương người Mỵ đã đi tới hành động cứu người, Mỵ không sợ chết Mỵ sẵn sàng chết thay cho A Phủ và cô đã cắt dây trói giải thoát cho A Phủ.

Sau khi cứu người Mỵ lại trở về với lòng tự thương Mỵ lại sợ chết Mỵ không dễ chết. Sợ chết là biểu hiện của lòng ham sống đó thôi, thương mình Mỵ phải cứu chính cuộc đời mình. Vả lại Mỵ đã cắt được dây trói cho người thì lẽ nào lại không cắt được dây trói của chính cuộc đời mình. Hành động Mỵ vùng chạy theo A Phủ để thoát khỏi nhà thống lý Pá Tra là hoàn toàn hợp lôgic.

Trong cả phần 1 của thiên truyện Mỵ luôn sống trong trạng thái câm lặng luôn cúi mặt buồn rười rượi thì lần duy nhất Mỵ ngẩng cao đầu. Lời nói duy nhất của Mỵ chính là tiếng nói của khát vọng giải phóng: A Phủ cho tôi đi, ở đây thì chết mất.

Ngươi ta thường so sánh hình ảnh nhân vật Mỵ với nhân vật chị Dậu trong Tắt đèn của Ngô Tất Tố. Hai người phụ nữ đều có số phận đau khổ đều tiềm tàng một sức sống. Tuy không bằng Mị nhưng sức sống ở chị Dậu là sức sống tiềm ẩn không có điều kiện phát huy còn sức sống của Mỵ đã đơm hoa kết trái hạnh phúc trong cuộc đời mới. Chị Dậu cũng như Mỵ đã chạy vùng khỏi cái địa ngục trần gian trong một đêm tối trời. Nhưng không trước mặt chị Dậu là trời tối đen như mực tối, như cái tiền đồ của chị còn trước mặt Mỵ không phải là đêm đen mà là ánh sáng của sự sống hạnh phúc. Có sự khác nhau này là khi viết Vợ chồng A Phủ Tô Hoài đã được rọi chiếu bởi ánh sáng của cách mạng.