Phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương – Văn hay lớp 9

Phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương – Bài làm 1

Y Phương là nhà thơ mang một tiếng nói riêng, rất đặc trưng cho dân tộc Tày. Thơ ông là tiếng long chân thật, gần gũi, bình dị nhưng tràn đầy tình yêu thương. Bài thơ “Nói với con” tiêu biểu cho phong cách sang tác ấy của ông. Bài thơ đi vào long người đọc một thứ tình cảm gần gũi nhưng thiêng liêng và cao quý: tình cha con. Đó là tâm sự của một người cha dành cho con, là những điều mà cha muốn thổ lộ cho con nghe, con hiểu.

“Nói với con” là lời tâm sự, thủ thỉ, trò chuyện của người cha dành cho con từ lúc con mới lọt long. Mạch cảm xúc chủ đạo của bài thơ chính là tình yêu thương, chia sẻ, gắn bó và giáo dục cho con những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và những người xung quanh con. Với thể thơ tự do phóng khoáng, cảm xúc chân thành, mộc mạc đã khiến cho tình cảm đó càng trở nên ấm áp và thân thiết. Y Phương đã gieo vào long người đọc chất liệu đời thường rất mực thiêng liêng.

Những câu thơ đầu tiên cất lên như một lời kể chuyện thủ thỉ với con:

Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Đứa con từ lúc lọt long đã được bao bọc, yêu thương trong vòng tay của cha mẹ. Từng ngày, từng giờ con lớn lên là từng ngày từng giờ cha mẹ mong chờ. Từ lúc con chập chững bước những bước đi đầu tiên trong cuộc đời thì cha mẹ luôn là người ở bên cạnh chứng kiến và cổ vũ. Hình ảnh “chân phải”, “chân trái”, “tiếng nói”, “tiếng cười” bình dị, gần gũi biết bao nhiêu. Một không gian ấm áp và hạnh phúc bao trùm lấy từng nhịp thơ. CUộc sống xoay vần, tình yêu thương mà Y Phương dành cho con luôn chân thành và thiết tha như vậy. Ông đã vẽ lên hình ảnh đứa con từ lúc còn bé, gieo vào con nhận thức về những tháng năm đó.

Y Phương tiếp tục gieo vào long người tình làng nghĩa xóm của người dân tộc luôn tha thiết, sâu nặng. Nhắc nhở con phải luôn nhớ về họ:

Người đồng mình thương lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm long

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời

Những con người dân tộc mộc mạc, bình dị, chăm chỉ làm ăn, khéo léo trong mọi công việc. CUộc sống của họ hằng ngày lên rừng, làm rẫy, tất bật với rất nhiều cuộc việc. Dù cuộc sống vất vả nhưng họ vẫn gắn bó khăng khít bên nhau. Những từ ngữ “đan”, “cài” không những nói lên sự gắn bó mà còn nói lên nghĩa tình sâu nặng, khó có thể phai nhòa của những con người nơi đây. Tác giả đã gieo vào long người con mình tình cảm, cội nguồn đáng trân trọng và gìn giữ. Quê hương và những người nơi đây là điều con phải nhớ, phải gắng nhớ về họ để biết ơn và để trở thành người có ích hơn.

Kết quả của “ngày cưới” mà tác giả vẫn luôn nhớ chính là đứa con, là sinh linh bé bỏng cha mẹ luôn bảo vệ và nâng niu. Qua đây Y Phương muốn nhắn nhủ với con rằng yêu thương chính là cội nguồn của tất cả, như việc sống và tồn tại hiện nay của mỗi người.

Những người nơi đây không chỉ chăm chỉ, chịu khó mà còn có chí lớn:

Cao đo nỗi buồn

Xa nuôi chí lớn

Hai câu thơ là sự đối lập giữa cuộc sống nhiều khó khan, trắc trở nhưng đầy long quyết tâm và sự tin tưởng vào bản thân. Không phải tự dung tác giả nhắn nhủ với con điều này, ông muốn đứa con mình sau này cần phải kế thừa và phát huy đức tính tốt đẹp này.

Cuộc sống của con trong tương lai luôn có nhiều khó khan, không được bỏ cuộc, cần phải cố gắng vượt qua để trưởng thành hơn:

Sống trên đá không chê đá gập ghềnh

Sống trong thung không chê thung nghèo đói

Sống như sông như suối

Lên thác xuống ghềnh

Không lo cực nhọc

Mỗi người sinh ra và lớn lên đều phải gặp rất nhiều khó khan và thử thách, nhưng quan trọng chúng ta cần phải vượt qua nó như thế nào để chiến thắng chính bản thân mình. Du là “đá gập ghềnh, nghèo đói, lên thác xuống ghềnh” thì cũng không nên từ bỏ, không nên gục ngã. Vượt qua những điều đó chính là vượt qua được bản thân mình và trở thành một người có ích cho xã hội. Điệp từ ‘sông” được đặt đầu dòng ba câu thơ khẳng định chân lý sống không gục ngã mà người cha muốn nhắn nhủ đến con trai. Đó như là một lời khuyên, lời giáo huấn chân thành để con có thể tự mình bước tiếp những chặng đường tiếp theo.

Người cha muốn nhắn nhủ đến con rất nhiều điều, để làm hành trang sau này con tự tin bước vào đời

Người đồng mình thô sơ da thịt

Chằng mấy ai nhỏ bé đâu con

Những con người dân tộc Tày tuy chân chất, mộc mạc, tuy nghèo đói nhưng ý chí trong họ luôn lớn mạnh, luôn hừng hực. Đó là nghị lực phi thường và đáng được trân trọng. Đây là điều mà người con nên trân trọng và tự hào để mai sau trở thành một người như vậy.

Những lời nói, lời nhắn nhủ của người cha chân chất, mộc mạc nhưng lại có ý nghĩa vô cùng lớn lao đối với đứa con. Gieo vào con tình yêu thương, tình quê hương và tình người tha thiết nhất.

Y Phương thực sự đã gieo vào long người đọc những tình cảm khó quên về tình cha con nghĩa nặng, về những lời dạy thiết tha. Bằng cách viết đơn giản, nhẹ nhàng, lối nói ẩn dụ đầy sâu xa Y Phương thực sự đã chiếm được trái tim người đọc.

Phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương – Bài làm 2

Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Trùng Khánh – Cao Bằng,thấm nhuần những tinh hoa, cái đẹp của dân tộc Tày, Y Phương (1948) là một nhà thơ tiêu biểu cho các dân tộc miền núi.”Thơ Y Phương như một bức tranh thổ cẩm đan dệt nhiều màu sắc khác nhau,phong phú và đa dạng,nhưng trong đó có một màu sắc chủ đạo,âm điệu chính là bản sắc dân tộc rất đậm nét và độc đáo.Nét độc đáo đó nằm ở cả nội dung và hình thức.Với Y Phương,thơ của dân tộc Tày nói riêng và thơ Việt Nam nói chung có thêm một giọng điệu mới,một phong cách mới “( Từ điển tác giả,tác phẩm văn học Việt Nam ).

Đi từ đề tài quen thuộc:tình cảm cha con,phụ tử thiêng liêng,nhưng với Y Phương,trong làng thơ Việt Nam đã có thêm một lối đi,1 giai điệu mới. Khác với “Chiếc lược ngà “,tình cha con được đặt trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh,tình cha con trong bài thơ được thể hiện qua lời tâm tình của người cha.Người cha đã bộc lộ lòng yêu thương con qua ước mong con sống xứng đáng,phát huy truyền thống của,gia đình, quê hương.

Mượn lời người cha nói với con về tình yêu thương của cha mẹ,sự đùm bọc của quê hương với con,nhà thơ đã gợi về nguồn sinh dưỡng trong mỗi người chúng ta.Mở đầu bài thơ là khung cảnh gia đình ấm cúng,đầy ắp tiếng nói cười.Mười một câu thơ như tràn đầy những đầm ấm,yên vui của tình cảm gia đình,tình cảm quê hương:

“Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ caì nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.”

Một mái nhà có mẹ có cha và con hạnh phúc vì được sống hạnh phúc trong tình yêu thương.Cha mẹ đã dìu dắt,nâng đỡ con từ những bướcđi đầu tiên,đã tìm thấy niềm vui từ con.Hơn thế nữa,con còn được sinh ra,lớn lên trong tình yêu thương,vẻ đẹp của “đồng mình “. “Người đồng mình” yêu lắm con ơi!” Lao động tuy vất vả nhưng cuộc sống của “người đồng mình”tươi vui, mà rất ngọt ngào. Dáng vẻ tuy thô sơ, công việc tuy nặng nhọc (đan lờ, ken vách ) nhưng tâm hồn “người đồng mình “lãng mạn biết bao nhiêu:Họ làm một cách nghệ thuật những công việc của mình (cài nan hoa,câu hát ).Con thật hạnh phúc vì con được sống giữa những con người như vậy — những con người khéo tay,yêu thiên nhiên,yêu lao động, lạc quan và nhân hậu.

Thiên nhiên đồng mình cũng rất đẹp: Rừng núi quê hương thơ mộng đã dành cho con những gì tinh tuý nhất (hoa ),đã nuôi dưỡng con về cả tâm hồn,lối sống,”tấm lòng “. Và từng ngày,con đã lớn lên …có cha mẹ nâng đón và mong chờ,có thiên nhiên thơ mộng, có cuộc sống lao động gắn bó.Con đã trưởng thành trong nghĩa tình của quê hương như vậy đó. Nói với con những điều đó,cha mong cho con hiểu những tình cảm cội nguồn đã sinh dưỡng con,để con yêu cuộc sống hơn.

Dặn dò con về quê hương,về “đồng mình “, cha càng muốn con phải khắc cốt ghi xương nơi mình đã sống,đã trưởng thành. Cuộc sống của “người đồng mình ” vất vả,gian nan “thương lắm con ơi “: “Sống trên đá..đá gập ghềnh / Sống trong thung..thung nghèo đói../Lên thác xuống ghềnh..cực nhọc..” Nhưng tự hào lắm con ơi,người đồng mình đã,đang và sẽ luôn sống đẹp.Họ có sức sống mạnh mẽ:vất vả nhưng khoáng đạt,gắn bó với quê hương.Họ ” ko chê,ko lo “gian khổ, mà vẫn sống tràn đầy “như sông như suối ”.Họ mộc mạc,chân chất nhưng giàu ý chí,niềm tin,mong xây dựng quê hương tốt đẹp hơn:

“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục “.

Sự đối lập giữa bên ngoài:”thô sơ da thịt” nhưng bên trong ko hề nhỏ bé về tâm hồn,người đồng mình có ý chí tự làm chủ cuộc sống của mình. Qua “sự liên tưởng phong phú sáng tạo “tự đục đá kê cao quê hương “,người đồng mình là những con người lao động cần cù,có nghị lực,niềm tin,mà tầm vóc,nỗi buồn,chí hướng của họ là cái cao,xa chiều kích của trái đất (Cao đo nỗi buồn /Xa nuôi chí lớn ).Họ giữ gìn bản sắc dân tộc mà vẫn làm rạng rỡ quê hương như vậy bởi họ yêu quê hương sâu nặng và luôn lấy quê hương làm chỗ dựa tinh thần.Người cha muốn con yêu là yêu những điều đó, yêu những đức tính cao đẹp của người đồng mình.

Cả đoạn thơ như âm vang trong những lời tự hào,sự gắn bó và tình yêu tha thiết của người cha về quê hương.Nó như trở thành một hành khúc mạnh mẽ ngợi ca quê hương.Và,lời nhắc nhở của người cha với con chính là một nốt nhấn kết lại bản hành khúc của quê hương:

“Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Ko bao giờ được nhỏ bé
Nghe con “.

Cho con thấy tình yêu thương,niềm tin tưởng của cha,người cha mong con biết sống sao cho tốt,cho xứng đáng với tình cảm của cha.Cho con hiểu cuộc sống của người đồng mình,người cha muốn con cảm thương với những khó khăn,vất vả để khao khát đi xây dựng quê hương.Ca ngợi những đức tính cao đẹp của người đồng mình,cha đã truyền cho con vẻ đẹp sức mạnh của truyền thống quê hương,mong con sống có tình nghĩa,biết chấp nhận gian khó,vươn lên bằng ý chí của mình,vững vàng trên đường đời.

Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con chính là lòng tự hào với quê hương và niềm tự tin khi bước vào đời.Nói với con mà chính là cha đã trao tặng cho con.Cha đã vun đắp cho con những tình cảm tốt đẹp, cho con một hành trang quý và đã sẵn sàng tung cánh cho con bay đi khắp mọi nơi.

Bài thơ ko dài với 28 câu thơ tự do,có câu 2 chữ,có câu 10 chữ,tất cả bay theo cảm xúc tự nhiên,dạt dào của ý thơ.Giọng thơ tha thiết,trìu mến. Ngọt ngào làm sao từng tiếng nhắc nhở,dặn dò ” yêu lắm con ơi “, “thương lắm con ơi ”,”Con ơi..nghe con!”.

Đẹp làm sao các hình ảnh thơ vừa cụ thể, mộc mạc,cô đọng mà vừa phong phú,sinh động,giàu chất thơ.”Rừng cho hoa / Con đương cho những tấm lòng …”.Những đặc sắc về nghệ thuật cộng hưởng hài hoà với những cung bậc tình cảm khác nhau của cha đã tạo nên dư âm sâu lắng cho bài thơ.Tiếng thơ trong “Nói với con ” là tiếng lòng của Y Phương,tiếng lòng về tình yêu và niềm tự hào đối với quê hương,dân tộc.

Tiếng cha nói với con hay chính là lời trao gửi thế hệ vậy!