Lựa chọn địa điểm và bố trí đàn ong trong vườn nuôi

Việc sắp xếp, bố trí đàn ong trong địa điểm rất quan trọng, nó quan hệ đến quy mô và phương hướng sản xuất như nhân giống hay khai thác sản phẩm, điều kiện địa hình, nguồn thức ăn.

Lựa chọn địa điểm nuôi ong

Thức ăn chính của đàn ong là mật hoa và phấn hoa, còn việc cho ong ăn bổ sung xiro là khi không có nguồn hoa tự nhiên. Cho ong ăn xirô vừa tốn kém vừa làm ong giảm tốc độ phát triển so với ăn mật hoa tự nhiên. Ong là loài côn trùng biến thái hoàn toàn rất nhạy cảm với điều kiện môi trường, nguồn hoa, thời tiết, khí hậu, mùi vị, chấn động,… Do đó việc lựa chọn địa điểm nuôi ong có tầm quan trọng quyết định đến tốc độ phát triển đàn ong, năng suất sản phẩm, năng suất lao động và hiệu quả kinh tế. Lựa chọn địa điểm nuôi ong còn tuỳ thuộc vào quy mô sản xuất, mục đích nuôi ong, ví dụ: nuôi ong để nghiên cứu, hay chuyên sản xuất ong giống, hoặc khai thác sản phẩm,…

Địa điểm nuôi ong ở trung tâm nguồn mật và phấn

Ong không thể tách rời hoa nên trước khi xác định địa điểm nuôi ong phải điều tra kĩ dữ lượng cây nguồn mật, phấn trong vòng bán kính 2km. Tính toán thời vụ ra hoa từng loại cây; khả năng cho mật, phấn, dự tính sán lượng sản phẩm thu được, lập lịch hoa nở cho từng tháng ở nơi đó để có biện pháp bổ sung và xử lí kĩ thuật.

Địa điểm nuôi ong phải đảm bảo ấm vào mùa đông, mát vào mùa hè

Địa điểm nuôi ong không nên hố trí ở dưới thung lũng, đỉnh đồi gò cao, sườn đồi phía tây và bắc, tránh nơi chiếu nắng trực tiếp vào mùa hè, gió lùa vào mùa đông.

Địa thế thoáng mát, yên tĩnh

Địa thế nuôi ong cần bẳng phẳng thoáng mát, tránh nơi có chấn động mạnh như sát đường giao thông chính, nhà máy. Đặc biệt phải bố trí tổ ong xa nơi dự trữ thuốc trừ sâu, phân bón,…

Xa nhà máy đường, kẹo, nhà máy hoa quả

Mùi vị đường, kẹo, hoa quả chế biến quyến rũ ong đến lấy và thường bị chết nhiều ảnh hưởng lớn đến lực lượng lao động của đàn nên đàn ong giảm sút rất nhanh.

Không bố trí ở nơi có nhiều hồ, ao, sông ngòi bao quanh

Tổ ong đặt ở nơi có nhiều hồ ao, sông ngòi bao quanh khi ong đi làm về mang nặng dễ bị sa xuống nước chết, đặc biệt đi giao phối càng dễ bị chết.

Nơi thuận tiện giao thông, sinh hoạt

Nơi nuôi ong cần thuận tiện giao thông, sinh hoạt đảm bảo việc vận chuyển vật tư, sản phẩm, đàn ong và con người sinh sống.

Bố trí đàn ong trong vườn nuôi

Việc bố trí, sắp xếp đàn ong trong địa điểm nuôi ong rất quan trọng, nó quan hệ đến quy mô và phương hướng sản xuất như nhân giống hay khai thác sản phẩm, điều kiện địa hình, nguồn thức ăn. Các giống ong khác nhau thì việc sắp xếp chúng cũng khác nhau. Giống ong A. mellifera có thể đặt gần sát nhau được, nhưng giống ong A. ceanaa phải có khoảng cách nhất định. Thời vụ khác nhau, việc sắp xếp đàn ong cũng khác nhau: mùa hè tránh nắng, nóng, mùa đông tránh gió mùa đông bắc, rét, hanh khô. Phải bố trí sắp xếp đàn ong sao cho tránh dược ong bốc bay dây chuyền, 0ng ăn trộm mật lẫn của nhau, lan truyền bệnh tật,…

Bố trí lượng đàn ong phù hợp với nguồn thức ăn tự nhiên

Nguồn thức ăn tự nhiên (cây nguồn mật, phấn) quan hệ mật thiết với số lượng đàn ong, nó quyết định sự phát triển đàn ong đến năng suất sản phẩm. Số lượng đàn ong nhiều hơn so với nguồn thức ăn tự nhiên thì ong sẽ bị đói; do dó đàn ong không phát triển được, tranh cướp mật, bốc bay, bị bệnh,… người nuôi không thu được sản phẩm.

Ngược lại, nếu ong quá ít so với nguồn thức ăn thì lăng phí, không kinh tế. Tuỳ tính chất kinh tế mà xác định số lượng đàn ong với lượng thức ăn tự nhiên:

+ Nếu là nhân giống: cần thức ăn đều trong các tháng chủ yếu là nguồn phấn.

+ Nếu là thu sản phẩm: cần nguồn thức ăn lập trung ở từng mùa hoa để thu sản phẩm.

 Khoảng cách thích hợp giữa các đàn ong (tổ)

Để tránh các hiện tượng: ong chúa sau khi giao phối về nhầm tổ bị cắn chết, ong ăn cướp mật của nhau, bốc bay dây chuyền, lây lan bệnh giữa các đàn… thì khoảng cách giữa các đàn ong phải thích hợp, bình thường nên cách nhau 3-4m. Trường hợp diện tích quá chật, số lượng đàn ong ít nhất cũng nên đặt cách nhau 1m. Không nên đặt các thùng ong cách nhau quá xa gây khó khăn khi xử lí kĩ thuật (điều chỉnh đàn ong, vệ sinh phòng bệnh, quay mật,…).

Vị trí đặt thùng ong, hướng của tổ

Nên đặt thùng ong ở chỗ quang đãng, có bóng mát, trước cửa tổ không có chướng ngại vật. Làm sàn che nắng cho ong cách nắp thùng 30-40cm, không che phủ trực tiếp lên nắp thùng, cửa ra vào của đàn ong mùa hè không quay về hướng tây, mùa đông không đặt hướng bắc. Tốt nhất để cửa tổ quay về hướng nam hoặc đông nam.

Độ cao chân thùng ong thích hợp

Độ cao của chân thùng ong so với mặt đất có ý nghĩa lớn trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng đàn ong. Chân thùng ong quá thấp dễ bị ẩm ướt nóng nục, dễ bị các vật hại (cóc, kiến,…) xâm nhập. Chân thùng ong cao quá không vững dễ bị đổ, người nuôi khó khăn khi xử lí kĩ thuật. Độ cao chân thùng nên khoảng 25- 30cm so với mặt đất, tuỳ thuộc vào mùa vụ, vị trí cụ thể mà kẻ độ cao thích hợp.

Thùng ong để trên giá đỡ (chân thùng) phải thăng bằng, chắc chắn, tạo cho đàn ong yên tĩnh, ổn định.