Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất

Những nhận thức về chi phí có thể khác nhau về quan điểm, hình thức thể hiện chi phí nhưng tất cả đều thống nhất khái niệm "chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá cần thiết cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp phải chi ra trong kỳ kinh doanh".

Phân loại chi phí sản xuất là việc sắp xếp chi phí theo từng loại, từng nhóm khác nhau theo những đặc trưng nhất định. Một số cách phân loại chủ yếu được sử dụng phổ biến trong hạch toán chi phí sản xuất trên góc độ kế toán tài chính.

a. Phân loại theo yếu tố chi phí

Theo quy định hiện hành ở Việt Nam toàn bộ chi phí được chia thành 6 yếu tố chi phí sau

• Yếu tố chi phí NVL bao gồm toàn bộ giá trị NVL chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ, dụng cụ…. sử dụng vào sản xuất kinh doanh.
• Yếu tố chi phí tiền lương và các khoản phụ cấp theo lương. Phản ánh tổng số tiền lương và phụ cấp mang tính chất lương phải trả cho toàn bộ công nhân, viên chức.
• Yếu tố chi phí BHXH, BHYT, kinh phí công đoàn: phản ánh phần BHXH, BHYT, kinh phí công đoàn trích theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương và phụ cấp lương phải trả công nhân viên.
• Yếu tố chi phí khấu hao tài sản cố định: Phản ánh tổng số khấu hao tài sản cố định phải trích trong kỳ của tất cả tài sản cố định sử dụng cho sản xuất kinh doanh trong kỳ.
• Yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài: phản ánh toàn bộ chi phí dịch vụ mua ngoài dùng vào sản xuất kinh doanh.
• Yếu tố chi phí khác bằng tiền: phản ánh toàn bộ chi phí khác bằng tiền chưa phản ánh ở các yếu tố trên dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ.

b. Phân loại chi phí sản xuất theo khoảng mục giá thành là sắp xếp những chi phí có những công dụng giống nhau vào cùng một khoản mục chi phí. Căn cứ vào công dụng và mức phân bổ chi phí cho từng đối tượng theo quy định hiện hành bao gồm

• Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp phản ánh toàn bộ chi phí về nguyên, vật liệu chính, phụ, nhiên liệu…. tham gia trực tiếp vào việc sản xuất, chế toạ sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ.
• Chi phí nhân công trực tiếp gồm tiền lương, phụ cấp lương và các khoản trích cho các quỹ BHXH, BHYT, kinh phí công đoàn theo tỷ lệ với tiền lương phát sinh.
• Chi phí sản xuất chung là những chi phí phát sinh trong phạm vi phân xưởng sản xuất (trừ chi phí vật liệu và nhân công trực tiếp).
• Chi phí bán hàng: bao gồm toàn bộ những chi phí phát sinh liên quan đến quản trị kinh doanh và quản lý hành chính trong doanh nghiệp.