Hình ảnh con gà trong ca dao – tục ngữ Việt Nam

Con gà cục tác lá chanh

Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.

Con chó khóc đứng khóc ngồi

Mẹ ơi, đi chợ mua tôi đồng riềng.

Người ta thách lợn thách gà,

Em đây chỉ thách một nhà khoai lang.

• Chùm ca dao đặc sắc về Hà Nội – mảnh đất nghìn năm văn hiến

Khôn ngoan đối đáp người ngoài

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

Mẹ gà con vịt chắt chiu,

Mấy đời mẹ ghẻ nâng niu con chồng.

Gà tơ xào với mướp già

Vợ hai mươi mốt chồng đà sáu mươi.

Con chim kêu đồng nội

Con gà gáy tại cội dầu đôi

Hai ta duyên mãn tình hồi

Ai có điều chi phân đi nói lại

Kẻo duyên nợ xa rồi, hỡi anh!

Gió đưa cành trúc la đà

Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương

Lao xao gà gáy rạng ngày

Vai vác cái cày, tay dắt con trâu.

Ăn tiêu nhớ đến mùi hành

Ăn gà nhớ đến rau canh thuở nào

Nuôi gà phải chọn giống gà

Gà di bé giống nhưng mà đẻ mau

Nhất to là giống gà nâu

Lông dày thịt béo về sau đẻ nhiều.

Gà nâu chân thấp mình to

Đẻ nhiều trứng lớn con vừa khéo nuôi

Chả nên nuôi giống pha mùi

Đẻ không được mấy con nuôi vụng về

Con quạ tha lá lợp nhà

Con cua chẻ lạt, con gà dựng phên.

Có chân mà chẳng có tay

Chỉ có 4 ngón hỏi ngay con gì?

Thưa anh chắc hẳn con gà

Gà thì có cánh nhưng mà không tay

Bốn ngón bươi móc tối ngày

Là gà mái nổ có tài nuôi con.

Con gà mái rỗ

Lót ổ trên cao

Có thương thì thương cho chắc

Nếu giục giặc thì lý không thương

Giục ngựa buông cương

Lên đường thượng lộ

Tới ngã ba rồi

Không ai ngộ hơn em.

Gà già khéo ướp sẽ trở lại tơ,

Nạ dòng trang điểm thì gái tơ sẽ mất chồng

• Những câu ca dao - tục ngữ hay nhất về học hành

Người khôn ăn miếng thịt gà

Tuy rằng ăn ít, nhưng mà no lâu

Người dại ăn trái bồ nâu

Ăn no bỉnh bầu, chẳng biết mùi ngon.

Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh

Gái nào bảnh bằng gái Tân Châu

Anh thương em chẳng ngại sang giàu

Mứt hồng một lạng, trà tàu một cân.

Em vái ông tơ vài ve rượu chát

Em cầu bà nguyệt năm bảy con gà

Xin cho đôi lứa hiệp hòa

Rồi sau em xin trả lễ, đặng mà đền ơn.

Gà kia tốt mả tốt lông

Đã đem đi chọi giữ lồng làm chi.

Con rắn không chưn nó đi năm rừng bảy rú

Con gà không vú, nuôi nỗi chín mười con

Phải chi nhan sắc em còn

Lăn vô chỗ đó chịu đòn cho cam.

Thịt vịt ngon nhứt Đồng Thân

Thịt gà ngon nhứt Nghi Xuân, Phú Hòa

Anh đi mua vịt mua gà 

Nhờ ông tơ bà nguyệt qua nhà cưới em.

Con gà tốt mã vì lông

Răng đen vì thuốc, rượu nồng vì men.

Anh về thưa với mẹ cha

Bắt lợn đi cưới, bắt gà đi cheo...

Đi vay đi dạm được một quan tiền –

Ra chợ Kẻ Diên mua con gà mái về nuôi

Ngẩn ngơ như chú bán gà,

Tiền rưỡi chẳng bán, bán ba mươi đồng

Ước gì anh được vô phòng

Loan ôm lấy phượng, phượng bồng lấy loan

Ngặt con gà trống vô duyên

Mới vừa nằm xuống lon ton gáy dồn.

Cùi dừa kẹo với bánh đa

Cái đĩa thịt gà kẹo với lá chanh.

Chớ thấy áo rách mà cười

Những giống gà nòi lông nó lưa thưa.

Cưới em có cánh con gà

Có dăm sợi bún, có vài hạt xôi.

Có duyên lấy được chồng già

Ăn xôi bỏ cháy, ăn gà bỏ xương.

Gà khôn gà chẳng đá lang

Gái khôn gái chẳng bỏ làng, gái đi

Chập chập rồi lại cheng cheng

Con gà trống để riêng cho thầy

Đơm xôi thì đơm cho đầy

Đơm mà vơi đĩa thì thầy không ưa.

Cau phơi tái

Gái đoan trang

Chim ra ràng

Gà mái ghẹ.

• Những câu ca dao, tục ngữ mang đậm triết lí nhân sinh sâu sắc

Chó cậy nhà, gà cậy chuồng

Chó cùng nhà, gà cùng chuồng

Chó giữ nhà, gà gáy sáng

Cõng rắn cắn gà nhà

Cơm đâu no bụng chó, thóc đâu no bụng gà

Chuồng gà hướng đông, cái lông chẳng còn

Chớ bán gà ngày gió, bán chó ngày mưa….

Thương con thì cho ăn quà, nuôi gà phải tốn thóc

Chớp đông nhay nháy gà gáy thì mưa…

Ráng mỡ gà có nhà thì chống,

Mỡ gà thời gió, mỡ chó thời mưa

Cáo già không ăn gà hàng xóm

Chữ viết như gà bới

Chó tháng ba, gà tháng bảy

Chúa vắng nhà, gà mọc đuôi tôm

Một tiền gà, ba tiền thóc

Học như gà đá vách.

Lúng túng như gà mắc tóc

Mèo gả, gà đồng

Nháo nhác như gà lạc mẹ

Nhìn gà hoá cuốc

Thóc đâu mà đãi gà rừng

Bút sa gà chết

Gà trống nuôi con

Đầu gà hơn má lợn

Con gà tức nhau tiếng gáy

Hóc xương gà, sa cành khế

Lờ đờ như gà ban hôm

Trấu trong nhà để gà ai bới

Lời kết : Hình ảnh con gà nhờ trí tuệ, óc sáng tạo của nhân dân ta đã đi vào thơ ca một cách đầy tự nhiên. Qua những bài ca dao – tục ngữ có hình ảnh con gà, ta có thêm được nhiều bài học và kinh nghiệm sống từ dân gian.