Giải bài tập Tiếng Việt 5 - Tuần 13

1. Theo lối ba vẫn đi tuần rừng, bạn nhỏ đã phát hiện được điều gì ?
Phát hiện ra những dấu chân người lớn hằn trên đất, lần theo dấu vết bạn nhỏ thấy khoảng hơn chục cây to cộ đã bị chặt thành từng khúc dài. Qua khe lá, bạn nhỏ thấy hai gã trộm đang bàn tính cách để đến tối sẽ chuyển gỗ ra bìa rừng.
 
2. Kể những việc làm của bạn nhỏ cho thấy :
a) Bạn là người thông minh.
Bạn nhỏ thắc mắc khi thấy dấu chân người lạ trong khi đã hai ngày rồi chưa có khách tham quan nào. Bạn nhỏ lần theo dấu vết, phát hiện kẻ trộm bèn chạy theo đường tắt, gọi điện báo công an.
 
b) Bạn nhỏ là người dũng cảm.
* Bạn nhỏ gọi điện báo cho các chú công an.
- Căng dây cản xe bọn trộm.
- Phối hợp với các chú công an bắt bọn trộm gỗ.
 
3. Trao đổi với bạn cùng lớp để làm rõ những ý sau :
a) Vì sao bạn nhỏ tự nguyện tham gia bắt bọn trộm gỗ ?
- Vì tình yêu rừng của ba đã truyền sang bạn nhỏ. Bạn nhỏ có ý thức giữ rừng rất cao.
- Vì bạn nhỏ yêu rừng, bạn nhỏ không muốn rừng bị tàn phá.
- Vì bạn nhỏ đang thay ba gác rừng lúc ba đi vắng.
 
b) Em học tập được ở bạn nhỏ điều gì ?
- Có tinh thần trách nhiệm cao, bảo vệ, giữ gìn tài sản chung.
- Bình tĩnh khi gặp phải những tình huống bất ngờ.
- Dũng cảm và táo bạo, không quản ngại nguy hiểm.
 

1. Nhớ - viết: Hành trình của bầy ong (2 khổ thơ cuối)
 
2. a) Tìm các từ ngữ chứa những tiếng sau :

 
b) Tìm các từ ngữ có tiếng chứa vần ghi trong bảng sau :

 
3. Điền vào chỗ trống :
a) s hay x ?
Đàn bò vàng trên đồng cỏ xanh xanh
Gặm cả hoàng hôn, gặm buổi chiều sót lại.
Theo NGUYỄN ĐỨC MẬU
 
b) t hay c ?
Trong làn nắng ửng : khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang.
Theo HÀN MẶC TỬ
 

1. Qua đoạn văn sau, em hiểu “khu bảo tồn đa dạng sinh học” là gì ?
- Khu bảo tồn đa dạng sinh học là: Là nơi lưu giữ được nhiều loài động vật và thực vật. Rừng nguyên sinh Nam Cát Tiên là khu bảo tồn đa dạng sinh học vì rừng có động vật, có thảm thực vật rất phong phú.
 
2. Xếp các từ ngữ chỉ hành động nêu trong ngoặc đơn vào nhóm thích hợp :
a) Hành động bảo vệ môi trường: trồng cây, trồng rừng, phủ xanh đồi trọc
b) Hành động phá hoại môi trường: phá rừng, đánh cá bằng mìn, xả rác bừa bãi, đốt nương, săn bắn thú rừng, đánh cá bàng điện, buôn bán động vật hoang dã.
 
3. Chọn một trong các cụm từ ở bài tập 2 làm đề tài (M : phủ xanh đồi trọc), em hãy viết một đoạn văn khoảng 5 câu về đề tài đó.
Đề bài : Hành động phá hoại môi trường - xả rác bừa bãi.
 
Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố có tỉ lệ dân cư đông đúc, xếp vào hàng cao nhất nước ta. Thế nhưng, ở một thành phô” sầm uất như vậy, tình trạng xả rác bừa bãi vẫn còn tiếp diễn. Đi dọc theo các con đường, ta dễ dàng thấy những bọc ni-lon, những mảnh giấy báo vứt bừa bãi. Thậm chí trong công viên, hay ở trạm chờ xe buýt bã kẹo cùng với vỏ chai du khách cũng dễ dàng bỏ lại. Trong khi đó những thùng rác công cộng không phải là ít. Hy vọng trong thời gian tới, cùng với chiến dịch làm sạch thành phố và phong trào phát động người dân nâng cao ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh công cộng - mỗi người dân phải tự thấy được vai trò của mình trong công cuộc chung ấy - để thành phố xanh tươi h ơn, đẹp hơn và sạch hơn.
 

Đề bài : Chọn một trong hai đề bài sau đây :
1. Kể một việc làm tốt của em hoặc của những người xung quanh để bảo vệ môi trường.
BÀI LÀM
Hồ Tây là một trong những cảnh đẹp của Hà Nội. Có rất nhiều thơ văn viết về Hồ Tây mà các bạn gần xa đã được học, được đọc
 
“Mịt mù khói tỏa ngàn sương,
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ”.
 
Trường em, lớp em tổ chức nhiều nhóm hành động vì môi trường xanh, sạch, đẹp của quê hương: “Chúng em bảo vệ Hồ Tây”, “Hồ Tây là của chúng em”, “Vì Hồ Tây thân yêu”... Mỗi lớp, đặt ra một cái tên riêng thể hiện tình cảm của mình đối với Hồ Tây yêu dấu.
 
Lớp 5C của chúng em lập đội hành động bảo vệ môi trường mang tên “Hồ Tây là của chúng em”. Chiều thứ 7 nào, chúng em cũng kéo ra Hồ Tây phía trước đền Quán Thánh để góp phần làm sạch đẹp Hồ Tây. Trường có nhiều đội nên đội em được phụ trách một đoạn bờ hồ dài 30 mét.
 
14 giờ, tất cả 38 thành viên đã có mật đông đủ. Cô giáo chỉ làm cố vấn; lớp trưởng, lớp phó và các tổ trưởng là những vị chỉ huy của Đội hành động. Chúng em mang theo chổi, vợt. Nhiều người đi chơi, đi dạo mát, ăn quà đã vô ý thức vứt túi ni lông, vỏ bánh kẹo xuống hồ, xuống bãi cỏ, xuống các lối đi. Chúng em nhặt, quét, dùng vợt có cán dài vớt các túi ni lông bập bềnh dưới hồ lên. Mọi thứ rác rưởi, túi ni lông được chúng em thu dọn, tập kết vào các thùng rác đặt rải rác trên bờ hồ. Tổ 4 của em chuyên dùng vợt cán dài để vớt túi ni lông. Nhiều hôm vớt được một đống to tướng.
 
Chúng em làm việc hăng say vui vẻ. Cô giáo đi đi lại lại động viên, đôn đốc, kiểm tra. Sau 2 giờ lao động, bãi cỏ, lối đi, mặt hồ do Đội hành động lớp em phụ trách trở nên quang quẽ, sạch sẽ.
 
Ai cũng thấy vui và tự hào về việc làm nhỏ bé của mình góp phần làm cho cảnh quan Thủ đô ngày thêm đẹp, thêm văn minh. Cô giáo đã hướng dẫn cho chúng em quan sát làm văn miêu tả phong cảnh. Bài văn tả cảnh Hồ Tây, nhiều bạn lớp em được 9, 10 điểm. Bài văn của em cũng được 8 điểm, mẹ đọc và khen hay.
 
“Hồ Tây là của chúng em”. Nhiều bạn ở lớp em đã làm thơ nói về Hồ Tây và tình yêu Hồ Tây.
2. Kể về một hành động dũng cảm bảo vệ môi trường.
(Học sinh trình bày câu chuyện của mình)
 

1. Nêu nguyên nhân và hậu quả của việc phá rừng ngập mặn.
- Có nhiều nguyên nhân của việc phá rừng ngập mặn : chiến tranh, các công trình quai đê lấn biển, làm đầm nuôi tôm .... làm mất đi một phần diện tích khá lớn.
- Hậu quả của việc phá rừng ngập mặn rất nặng nề, lá chắn bảo
vệ đê biển không còn nữa, đê điều dễ bị xói lở, bị vỡ khi có gió, bão, sóng lớn.
 
2. Vì sao các tỉnh ven biển có phong trào trồng rừng ngập mặn ?
Vỉ trong mấy năm qua, chúng ta đã làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để người dân thấy rõ vai trò của rừng ngập mặn đôi với việc bảo vệ đê điều.
 
3. Nêu tác dụng của rừng ngập mặn khi được phục hồi.
Nhờ phục hồi rừng ngập mặn môi trường ở nhiều địa phương đã có những thay đổi rất nhanh chóng. Từ độ có rừng đê không còn bị xói lở, kể cả có bão tràn qua. Lượng cua trong rừng ngập mặn phát triển, cung cấp đủ giống không chỉ cho hàng nghìn đầm cua ở địa phương mà còn cho hằng trăm đầm cua ở các vùng lân cận. Lượng hải sản tăng nhiều, các loài chim nước củng trở nên phong phú. Thu thập của người dân tăng đáng kể, đè điều được bảo vệ vững chắc. 
 

1. Chọn làm một trong hai bài tập a hoặc b :
a) Đọc lại bài Bà tôi của Mác-xim Go-rơ-ki (sách Tiếng Việt 5, tập một, trang 22 - 123), trả lời vắn tắt các câu hỏi sau :
- Đoạn 1 tả đặc điểm gì về ngoại hình của bà ?
- Tả mái tóc của bà qua đôi mắt nhìn của đứa cháu (gồm 3 câu).
 
- Tóm tắt các chi tiết được miêu tả ở từng câu.
+ Câu 1 : Mở đoạn, giới thiệu bà ngồi cạnh cháu, chải đầu.
+ Câu 2 : Tả khái quát mái tóc của bà với các đặc điểm : đen, dày, dài kì lạ.
+ Câu 3 : Tả độ dày của mái tóc qua cách bà chải đầu tả từng động tác của bà.
 
- Các chi tiết đó quan hệ với nhau như thế nào ?
Ba câu, ba chi tiết quan hệ chặt chẽ với nhau, chi tiết sau làm rõ chi tiết trước.
 
- Đoạn 2 còn tả những điểm gì về ngoại hình của bà ? Các đặc điểm đó quan hệ với nhau thế nào ? Chúng cho biết điều gì về tính tình của bà ?
+ Tả giọng nói, đôi mắt và khuôn mặt của bà (gồm 4 câu).
+ Câu 1 - 2: Tả giọng nói (câu 1 tả đặc điểm chung của giọng nói, câu 2 tả tác dộng giọng nói, tới tâm hồn cậu bé).
+ Câu 3: Tả sự thay đổi của đôi mắt bà mỉm cười. Tình cảm ẩn chứa trong đôi mắt.
+ Câu 4 : Tả khuôn mặt của bà.
 
b) Đoạn văn sau tả những đặc điểm nào về ngoại hình của bạn Thắng ? Những đặc điểm ấy cho biết điều gì về tính tình của Thắng ?
- Đoạn văn tả những đặc điểm về ngoại hình của bạn Thắng :
Đoạn văn giới thiệu chung về Thắng, tả chiều cao, nước da, thản hình, cặp mắt to và sáng, tả cái miệng tươi hay cười và cả cái trán dô bướng bỉnh của Thắng. 
 
- Những đặc điểm ấy cho biết tính tình của Thắng :
Tất cả những đặc điểm được miêu tả trên hỗ trợ cho nhau, làm hiện rõ vẻ bề ngoài của Thắng : một đứa trẻ lớn lên ở biển, bơi lội rất giỏi, có sức khỏe dẻo dai và cả sự thông minh, bướng bỉnh nhưng gan dạ và tươi vui của Thắng.
 
2. Lập dàn ý cho bài văn tả một người mà em thường gặp (thầy giáo, cô giáo, chú công an, người hàng xóm, ...). 
1.  Mở bài : Giới thiệu người định tả (tên gì ? ở đâu ? em gặp gỡ lúc nào ?)
2. Thân bài : Tả cô giáo cũ của em.
- Ngoại hình (tuổi tác, hình vóc, khuôn mặt, mái tóc hàm răng).
- Tính tình : (giản dị, dịu dàng, thương yếu học trò hết mực, giảng bài dễ hiểu, sẵn sàng giảng và là một người nhiệt tinh với đồng nghiệp).
- Cô để lại cho em những ấn tượng khó quèn.
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em.
- Em luôn yêu kính cô giáo.
- Mong cô có sức khỏe tốt. Cố gắng học tốt để xứng đáng là học trò của cô.
 

1. Các cặp quan hệ từ trong những câu sau :
a) Nhờ phục hồi rừng ngập mặn mà ở nhiều địa phương, môi trường đã có những thay đổi rất nhanh chóng.
b) Lượng cua con trong vùng rừng ngập mặn phát triển, cung cấp đủ giống không những cho hàng nghìn đầm cua ở địa phương mà còn cho hàng trăm đầm cua ở các vùng lân cận.
 
2. Hãy chuyển mỗi cặp câu trong đoạn a) hoặc đoạn b) dưới đây thành một câu sử dụng các cặp quan hệ từ vì ... nên hoặc chẳng những .... mà ....
a) Mấy năm qua chúng ta làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để người dân thấy rõ vai trò của rừng ngập mặn với việc bảo vệ đê điều. Vì thế ở ven biển các tỉnh như Cà Mau, Bạc Liêu, Nghệ An, Thái Bình, Quảng Ninh.... đều có phong trào trồng rừng ngập mặn.
- Mấy năm qua, vì chúng ta đã làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để người dân thấy rõ vai trò của rừng ngập mặn với việc bảo vệ đê điều nên ở các tỉnh ven biển như Cà Mau, Bạc Liêu, Nghệ An, Thái Bình, Quảng Ninh ... đều có phong trào trồng rừng ngập mặn.
 
b) Ở ven biển các tĩnh như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Hải Phòng. Quảng Ninh, ... đều có phong trào trồng rừng ngập mặn. Rừng ngập mặn còn được trồng ở các đảo mới bồi ngoài biển như cồn Vành, cồn Đen (Thái Bình), cồn Ngạn, Cồn Lu, Cồn Mờ (Nam Định) ...
 - Chẳng những ở ven biển các tỉnh như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Hải phòng, Quảng Ninh ... đều có phong trào trồng rừng ngập mặn mà rừng ngập mặn còn được trổng ở các đảo mới bồi ngoài biển như cồn Vành, Cồn Đen (Thái Bình) Cồn Ngạn, Cồn Lu, Cồn Mờ (Nam Định) ....
 
3. Hai đoạn văn sau có gì khác nhau ? Đoạn nào hay hơn ? Vì sao ?
a) Hôm sau hai chú cháu ra đầm. Một vài con le ngụp lặn trước mũi thuyền. Nhìn ra phía trước, chợt thấy bầy vịt đang đùa giỡn. Ồ, có cả vịt nâu, vịt đầu đỏ, vịt lưỡi liềm và cả con vịt vàng cực hiếm. Tâm bất ngờ rút khẩu súng ra định bắn. Mai giật mình khiếp hãi. Cô bé bỗng thấy Tâm trở thành mối tai họa cho bầy chim. Chẳng kịp can Tâm, cô bé đứng hẳn lên thuyền xua tay và hô to :
- Úi, này ! Bay đi, bay đi...
 
b) Hôm sau, hai chú cháu ra đầm. Một vài con le ngụp lặn trước mũi thuyền. Nhìn ra phía trước, chợt thấy bầy vịt đang đùa giỡn. Ồ, có cả vịt nâu, vịt đầu đỏ, vịt lưỡi liềm và cả con vịt vàng cực hiếm. Tâm bất ngờ rút khẩu súng ra định bắn. Vì vậy, Mai giật mình khiếp hãi. Cũng vì vậy, cô bé bỗng thấy Tâm trở thành mối tai họa cho bầy chim. Vì chẳng kịp can Tâm nên cô bé đứng hẳn lên thuyền xua tay và hô to :
- Úi, này ! Bay đi, bay đi ...
 
Khác nhau: So với đoạn a, đoạn b có thêm một số quan hệ và cặp quan hệ từ ở các câu sau:
Câu 6: vì vậy, Mai
Câu 7: cũng vì vậy, cô bé
Câu 8: vì chẳng kịp…nên cô bé
 
Đoạn a hay hơn đoạn b, vì đoạn b thêm vào một số quan hệ từ và cặp quan hệ từ nên câu văn trở nên nặng nề.
 

Đề bài :
Dựa theo dàn ý mà em đã lập trong tuần trước, hãy viết một đoạn văn tả ngoại hình của một người mà em thường gặp.
(Chú ý đọc gợi ý trong sách Tiếng Việt 5, tập một, trang 132 trước khi làm bài)
Hướng dẫn
Em vẫn thường gặp cô Lan, cô giáo dạy em năm em học lớp một. Trong em những ấn tượng tốt đẹp nhất về cô mãi mãi không phai mờ.
Ngày đầu tiên, khi em bỡ ngỡ theo chân mẹ đến trường, cô đã để lại cho em những ấn tượng khó phai. Cô đã dịu dàng đón chúng em ở cửa lớp, làm cho những học sinh lần đầu tiên tới trường như em thật an tâm và tin tường. Cô giáo em chừng hai sáu, hai bảy tuổi. Cô dong dỏng cao, khuôn mặt nhìn rất phúc hậu với ảnh mắt dịu dàng và nhất là mái tóc, mái tóc cô đen, mượt mà như dòng suối, hàm răng cỗ trắng và đều đặn ... Cô giáo em nhìn chúng em với ảnh nhìn trìu mến, dắt tay từng bạn, đưa về chỗ ngồi, như một người mẹ hiền vậy.
 
Cô rất thương yêu chúng em, có những lúc chúng em nói chuyện, làm việc riêng trong giờ học cô chỉ dịu dàng nhắc nhở, cô tận tụy cầm tay cho từng bạn trong lớp, uốn từng nét chữ, đếm từng con số... cô còn là một đồng nghiệp thân thiện, hoà nhã với các giáo viên khác trong trường. Trong mắt em, cô giáo em là “giáo sư biết tuốt” vì cô có thể trả lời tất cả những thắc mắc của chúng em, từ chuyện bài học đến những thắc mắc ngoài sách vở ...
 
Em rất yêu quý cô. Cho dù bây giờ em không còn học cô nữa nhưng em vẫn mong muốn mình học thật giỏi, thật ngoan để xứng đáng là học trò của cô. Em mong cô có sức khỏe để giảng dạy thật tốt, để cố tiếp tục dìu dắt những lớp đàn em, như em ngày xưa, cái ngày đầu tiên bỡ ngỡ đến trường, rời tay mẹ, nắm lấy tay cô và thấy lòng mình ấm áp.