Giải bài 1,2,3, 4,5, 6,7,8 trang 143 SGK Hóa 9: Axit axetic

Lý thuyết và giải bài 1, 2, 3, 4,5 ,6,7,8 trang 143 SGK Hóa 9: Axit axetic

A. Lý thuyết: Axit axetic

1. Tính chất vật lí

Axit axetic CH₃COOH là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước. Dung dịch axit axetic nồng độ từ 2 – 5 % dùng làm giấm ăn.

2. Cấu tạo phân tử.

Chính nhóm –COOH (Cacboxyl) làm cho phân tử có tính axit.

3. Tính chất hóa học

Axit axetic là một axit yếu, yêu hơn các axit HCl, H₂SO₄, HNO₃, H₂SO₃ nhưng mạnh hơn axit cacbonic H₂CO₃.  Axit axetic cũng có đầy đủ tính chất của một axit.

– Dung dịch axit axetic làm quỳ tím đổi màu thành đỏ.

– Tác dụng với oxit bazơ, bazơ tạo thành muối và nước.

CH₃COOH  +  NaOH  ->  H₂O  +      CH₃COONa (Natri axetat)

CH₃COOH  +  CaO  ->  H₂O  +  (CH₃COO)₂Ca .

– Tác dụng với kim loại (trước H) giải phóng H₂:

2CH₃COOH  +  2Na  – >   2CH₃COONa  +  H₂

– Tác dụng với muối của axit yếu hơn.

2CH₃COOH + CaCO₃  ->  (CH₃COO)₂Ca  +  CO₂  +  H₂O.

– Tác dụng với rượu tạo ra este và nước :

CH₃COOH   +   HO-C₂H₅   —H2SO4 đặc→ CH₃COO C₂H₅   +   H₂O.

4. Ứng dụng.

Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo…

5.Điều chế.

-Trong công nghiệp, đi từ butan C₄H₁₀:

2C₄H₁₀   +   3O₂   —tº→  4CH₃COOH   +  2H₂O

-Để sản xuất giấm ăn, thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng.

CH₃CH₂OH  + O₂ -men->  CH₃COOH  +  2H₂O.

Chú ý : Những hợp chất hữu cơ phân tử có chứa nhóm –COOH, có công thức chung

C_nH_{2n + 1}COOH gọi là axitcacboxylic no đơn chức cũng có tính chất tương tự axit axetic.

B. Hướng dẫn giải bài tập SGK Hóa 9 trang 143: Axit axetic

Bài 1 (SGK Hóa 9 trang 143)

Hãy điền những từ thích hợp vào các chỗ trống:
a) Axit axetic là chất …., không màu, vị…., tan …. trong nước
b) Axit axetic là nguyên liệu để điều chế…..
c) Giấm ăn là dung dịch …… từ 2% – 5%
d) Bằng cách …. butan với chất xúc tác thích hợp người ta thu được axit axetic

Giải bài 1:

a) Axit axetic là chất LỎNG, không màu, vị CHUA, tan VÔ HẠN trong nước
b) Axit axetic là nguyên liệu để điều chế dược phẩm phẩm nhuộm
c) Giấm ăn là dung dịch ..axit axetic.… từ 2% – 5%
d) Bằng cách OXI HÓA butan với chất xúc tác thích hợp người ta thu được axit axetic

Bài 2 (SGK Hóa 9 trang 143)

Trong các chất sau đây:
a) C2H5OH ; b)CH3COOH; c) CH3CH2CH2 – OH d) CH3 – CH2…
Chất nào tác dụng được với Na? NaOH? Mg? CaO? Viết các phương trình hóa học

Giải bài 2:

Chất tác dụng được với Na là a b c d. (có gốc OH)

Chất tác dụng được với NaOH là: b và d (có gốc COOH)

Chất tác dụng được với Mg là: b và d

Chất tác dụng được với CaO là: b và d

Phương trình:

Tác dụng với NaOH

Bài 3 (SGK Hóa 9 trang 143)

Axit axetic có tính axit vì trong phân tử:
a) Có hai nguyên tử oxi
b) Có nhóm – OH
c) CÓ nhóm – OH và nhóm >C = O
d) Có nhóm – OH kết hợp với nhóm >C = O tạo thành …

Giải bài 3:

Chọn d.

Bài 4 (SGK Hóa 9 trang 143)

Trong các chất sau đây chất nào có tính axit. Giải thích?

Giải bài 4:

Trường hợp a có tính axit vì trong phân tử có nhóm COOH.

Bài 5 (SGK Hóa 9 trang 143)

Axit axetic có thể tác dụng được với những chất nào trong các chất sau đây : ZnO, Na₂SO_4, KOH, Na₂CO₃, Cu, Fe ?

Viết các phương trình phản ứng hóa học nếu có :

Giải bài 5:

Axit axetic có thể tác dụng được với những chất : ZnO,  KOH, Na₂CO₃, Fe

2CH₃COOH  +  ZnO  -> (CH₃COO)₂Zn  + 2H₂O

CH₃COOH  +  KOH  ->  CH₃COOK  +  H₂O

2CH₃COOH  +  Na₂CO₃  ->  2CH₃COONa  + CO₂  + H₂O

2CH₃COOH  + Fe  ->  (CH₃COO)₂Fe  +  H₂.

Bài 6 (SGK Hóa 9 trang 143)

Hãy viết phương trình hóa học điều chế axit axetic từ :

a) natri axetat và axit sunfuric.

b) rượu etylic.

Giải bài 6:

a) CH₃ – CH₂OH  +  H₂SO₄ đ  -> 2CH₃COOH  +  Na₂SO₄.

b) CH₃ – CH₂OH  +  O₂ –men-> CH₃COOH  +  H₂O

Bài 7 (SGK Hóa 9 trang 143)

Cho 60 gam CH₃COOH tác dụng với 100 gam CH₃CH₂OH thu được 55 gam CH₃ –COOC₂H₅.

a) Viết phương trình hóa học và gọi tên sản phẩm của phản ứng.

b) Tính hiệu suất của phản ứng trên.

Giải bài 7:

Số mol CH₃COOH = 60 : 60 = 1 mol; số mol C₂H₅OH = 100 : 46 ≈ 2,17 mol.

a) Phương trình hóa học của phản ứng.

CH₃COOH  +  C₂H₅OH  —H2SO4 đặc –>CH₃ –COOC₂H₅   + H₂O.

(etylaxetat)

b) Theo phương trình phản ứng, vì lượng C₂H₅OH dư nên lượng  CH₃ –COOC₂H₅   theo lí thuyết phải tính theo lượng CH₃COOH. Theo phản ứng số mol của CH₃COOH là 1 mol.

Khối lượng CH₃COOH theo lí thuyết  = 1.88 = 88 gam.

Thực tế chỉ thu được 55 gam.

Vậy hiệu suất của phản ứng là : H% = 55/88 .100% = 62,5%.

Bài 8 (SGK Hóa 9 trang 143)

Cho dung dich axit axetic nồng độ a% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH nồng độ 10%, thu được dung dịch có nồng độ 10,25%. Hãy tính a.

Giải bài 8:

Ta có phương trình phản ứng :

CH₃COOH  +  NaOH  ->CH₃COONa  + H₂O

Gọi khối lượng dung dịch CH₃COOH và NaOH lần lượt là m và m’ gam.

Ta có :

Từ nồng độ muối, ta có :

Giải ra ta được m = m’.

Thay vào (1) ta tính được a = 15. Vậy dung dịch CH₃COOH có nồng độ a = 15%.

Bài sau: Giải bài 1,2,3, 4,5 trang 144 SGK Hóa 9: Mối liên hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic