Đặc điểm của thị trường thủy sản tại Mỹ

Thị trường Mỹ luôn là môt thị trường hấp dẫn không chỉ đối với các nước châu Á ( trong đó có Việt Nam) mà còn là mục tiêu của nhiều nước trong các châu lục khác.Trong số các thị trường tiêu thụ sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam thì Mỹ là thị trường khá rộng lớn và giàu tiềm năng, chỉ đứng sau Nhật Bản. Nước Mỹ với 280 triệu dân, thu nhập bình quân đầu người vào loại cao nhất thế giới, đời sống vật chất của người dân Mỹ ở mức rất cao nên nhu cầu về các loại thực phẩm là rất lớn cả về số lượng và chất lượng, trong đó đặc biệt là nhu cầu về sản phẩm thuỷ sản. Sức mua của người dân Mỹ lớn, giá cả ổn định, mặt hàng chất lượng càng cao, càng đắt giá thì lại càng dễ tiêu thụ. Mỹ cũng có một ngành thuỷ sản khá phát triển, tuy nhiên nó vẫn không đủ để đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người dân về chủng loại và chất lượng ở một số mặt hàng thuỷ sản. Chính vì thế Mỹ vẫn phải nhập khẩu từ các nước khác. Khi đời sống lên cao thì nhu cầu về các loại hải sản tăng lên mạnh mẽ. Các loại hải sản xuất hiện trên thị trường với nhiều chủng loại khác nhau tạo nên sự phong phú và đa dạng. Có rất nhiều loại sản phẩm trên thị trường được chế biến với công nghệ khác nhau mang những thương hiệu khác nhau của rất nhiều hãng trong và ngoài nước. Hơn nữa người dân Mỹ lại rất tự do trong việc lựa chọn các mặt hàng tiêu dùng cho mình, họ có thể lựa chọn một sản phẩm trong hoặc ngoài nước tuỳ ý miễn là đáp ứng được nhu cầu của họ. Do đó rất nhiều các tổ chức kinh doanh trong và ngoài nước Mỹ đổ xô vào thị trường tiêu thụ béo bở này tạo nên một môi trường cạnh tranh khá căng thẳng. Việt Nam với những lợi thế riêng về chất lượng sản phẩm tự nhiên, hàng năm nước ta vẫn xuất sang Mỹ một số lượng lớn sản phẩm thuỷ sản được chế biến dưới nhiều hình thức khác nhau. Chỉ tính riêng năm 1999 nhập khẩu thuỷ sản của Mỹ lên tới con số kỷ lục 9,3 tỷ USD. Vào được thị trường Mỹ tức là hàng hóa uy tín chất lượng cao, bởi vì phải đảm bảo vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn HACCP. Nhìn một cách tổng quát, Mỹ là thị trường tiêu thụ rộng lớn và giàu tiềm năng của ngành xuất khẩu thuỷ sản nước ta.

Bên cạnh đó, thị trường Mỹ cũng là một thị trường khá khắt khe. Thị trường Mỹ tuy rộng lớn nhưng nhu cầu của người tiêu dùng Mỹ lại rất cao. Một sản phẩm thuỷ sản phải đạt tiêu chuẩn về mẫu mã, chất lượng, độ an toàn thực phẩm và hàm lượng chất dinh dưỡng thì mới có đủ khả năng xuất hiện và cạnh tranh trên thị trường Mỹ. Nếu không có đủ tất cả các yêu cầu trên thì sản phẩm đó sẽ bị các sản phẩm của các hãng khác cạnh tranh loại bỏ, hoặc bị chính người tiêu dùng Mỹ tẩy chay, khả năng tồn tại và phát triển của sản phẩm đó là rất khó khăn. Đó là về phía những người tiêu dùng còn về phía Chính phủ Mỹ cũng có rất nhiều những qui định đặt ra cho các sản phẩm thuỷ sản nhập khẩu. Khi đưa sản phẩm thuỷ sản vào thị trường Mỹ, chúng ta phải quan tâm và hiểu được hệ thống pháp luật của Mỹ. Hệ thống luật của Mỹ khá phức tạp, chặt chẽ và mới lạ đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Vì vậy nếu không nghiên cứu tìm hiểu rõ thì các doanh nghiệp sẽ phải gánh chịu những thua thiệt nặng nề trong kinh doanh. Có thể đơn cử một số luật sau:

• Luật chống độc quyền đưa ra các chế tài hình sự khá nặng đối với những hành vi độc quyền hoặc cạch tranh không lành mạnh trong kinh doanh, cụ thể là phạt tiền đến 1 triệu USD đối với các công ty,100.000 USD hoặc tù 3 năm đối với cá nhân.
• Luật về trách nhiệm đối với sản phẩm, theo đó người tiêu dùng bị thiệt hại có thể kiện nhà sản xuất về mức bồi thường thiệt hại quy định gấp nhiều lần thiệt hại thực tế.
• Luật liên bang và các tiểu bang của Mỹ được áp dụng cùng một lúc trong lĩnh vực thuế kinh doanh đòi hỏi ngoài việc nắm vững luật của tiểu bang mà các doanh nghiệp có quan hệ kinh doanh còn phải nắm vững luật của Liên bang nữa.

Vì vậy có thể nói chưa có sự phù hợp cao giữa việc xuất khẩu hàng thuỷ sản Việt Nam với yêu cầu nhập khẩu của thị trường Mỹ. Thị trường Mỹ là một thị trường “khó tính” của thế giới. Hàng thuỷ sản nhập khẩu vào Mỹ phải qua sự kiểm tra chặt chẽ của cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa kỳ(FDA) theo các tiêu chuẩn HACCP. Vấn đề vệ sinh thực phẩm, ô nhiễm môi trường, bảo vệ sinh thái...là những lý do mà Mỹ thường đưa ra để hạn chế nhập khẩu.

Bên cạnh đó, hàng hoá từ nước ngoài xuất khẩu vào Mỹ sẽ phải trải qua một số thủ tục hải quan khá chặt chẽ. Hệ thống thuế quan của Mỹ(gọi tắt là HTS ) hiện không chỉ được thi hành ở Mỹ, mà hầu hết các quốc gia thương mại lớn của thế giới đang áp dụng... .Nhiều loại thuế của Mỹ đánh theo tỷ lệ trên giá trị hàng hoá, tức là mức thuế được xác định dựa trên tỷ lệ phần trăm trên giá trị hàng nhập khẩu, mức thuế suất biến động từ 1-40%, trong đó mức thông thường từ 2-7% giá trị hàng nhập khẩu. Một số hàng hoá khác phải chịu thuế gộp- tức là loại thuế kết hợp cả mức thuế tỷ lệ trên giá trị và mức thuế theo số lượng. Có những hàng hoá phải chịu thuế định ngạch- đó là loại thuế suất cao hơn được áp dụng đối với hàng nhập khẩu sau khi một lượng hàng hoá cụ thể thuộc loại đó đã được nhập khẩu vào Mỹ trong cùng năm đó. Hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ đều được hưởng quy chế đối xử thương mại bình thường(NTR). Hàng hoá của các nước thuộc diện NTR khi xuất khẩu vào Mỹ chỉ phải chịu mức thuế thấp hơn nhiều so với hàng hoá của các nước không có NTR của Mỹ. Khi có sự điều chỉnh giảm hay huỷ bỏ một loại thuế quan nào đó thì sự thay đổi đó sẽ được áp dụng bình đẳng đối với tất cả các nước được hưởng NTR của Mỹ. Hiện nay, các nước tham gia WTO đều được hưởng NTR của Mỹ. Các nước đang được hưởng NTR của Mỹ phải đáp ứng hai điều kiện cơ bản: đã ký hiệp định thương mại song phương với Mỹ và phải tuân thủ các điều kiện Jacson-Vanik trong luật thuơng mại năm 1974 của Mỹ.

Hơn nữa, tính cạnh tranh trên thị trường Mỹ rất cao, nhiều nước trên thế giới có lợi thế tương tự như Việt Nam cũng đều coi thị trường Mỹ là thị trường chiến lược trong hoạt động xuất khẩu thuỷ sản cũng như những hàng hoá khác. Ta bước vào thị trường Mỹ chậm hơn so với các đối thủ, khi mà thị trường đã ổn định về: người mua, người bán, thói quen, sở thích, sản phẩm_đây cũng được coi là thách đố đối với hoạt động xuất khẩu hàng hoá nói chung, hàng thuỷ sản nói riêng của Việt Nam trên thị trường Mỹ.