Con gái tôi năm nay 14 tuổi, cháu thường bị mệt và cảm thấy người yếu ớt. Xin hỏi bác sĩ cháu bị bệnh gì?

Đáp: Để chuẩn đoán một cách chính xác cần phải khám và làm một số xét nghiệm cụ thể, sau đó mới có hướng điều trị đúng đắn đối với tất cả các loại bệnh.

                Tuy nhiên, qua mô tả của chị, tôi nghĩ nhiều đến tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Thể thiếu máu này rất hay xảy ra, nhất là ở thiếu nữ giữa tuổi dậy thì và phụ nữ ở tuổi mãn kinh. Thiếu sắt dẫn đến thiếu máu có thể xảy ra trong trường hợp nhu cầu về sắt của cơ thể tăng.

                Người ta biết là ở người lớn, các nhu cầu về sắt trên thực tế là không có, vì sắt cần thiết cho sự tạo máu được lấy từ sự hủy hồng cầu của cơ thể. Ngược lại, khi có sự mất máu nhiều thì cần có nguồn cung cấp từ bên ngoài.

                Phụ nữ mất chừng 300mg sắt theo kinh nguyệt mỗi năm. Tuổi dậy thì, mỗi năm người con gái cần 500mg sắt. Thiếu máu có thể xảy ra khi bị mất máu hoặc máu bị phá hủy nhanh hơn là lượng máu do cơ thể tái tạo được. Rong kinh, bệnh run móc, kiết lị, trĩ..., một số bệnh mạn tính của ruột non, chế độ ăn thiếu thịt... có thể gây thiếu máu hoặc làm bệnh nặng thêm lên.

                Ở tuổi dậy thì, nhu cầu về chất sắt cho sự tạo máu tăng, kèm theo mất máu khi có kinh, nếu thiếu ăn hoặc không ăn những thức ăn mà cơ thể cần thì dễ xảy ra hiện tượng thiếu máu. Xanh lướt là một thể thiếu máu biểu hiện ra ở tuổi dậy thì, thường là do thiếu ăn trong thời kỳ trước dậy thì, phối hợp với thiếu dự trữ sắt lúc sinh (thiếu ăn, ăn theo một chế độ khắt khe và kéo dài của người mẹ trong thời kỳ thai nghén) và được khởi phát do những lần thấy kinh đầu tiên. Thể thiếu máu này hiện nay hiếm gặp nhờ ăn uống hợp lý hơn. Ở trẻ em, thiếu máu thường do không ăn những thức ăn nhiều chất sắt, bệnh giun( lãi) móc câu, tiêu chảy mạn tính và bệnh kiết lị. Đến khi có kinh nguyệt bệnh mới bộc phát hoặc trầm trọng hơn.

                Từ "xanh lướt" là do màu da bệnh nhân bị vàng lục. chị hãy đưa cháu khám bệnh để chẩn đoán nguyên nhân chính xác hơn. Nếu là thiếu máu, ngoài điều trị nguyên nhân mất máu ra (máu bị phá hủy  nhanh, chảy máu...), sắt là thuốc đặc hiệu. Bệnh sẽ lui nhanh và con của chị sẽ khỏe mạnh nếu đúng là thiếu máu do thiếu sắt.