Cây sao đen là gì?

Cây sao đen thường được trồng để lấy bóng mát và trang trí cảnh quan đô thị. Mỗi mùa hoa sao đen bay khắp bầu trời trên các con đường Sài Gòn lại tạo nên một khung cảnh vừa đẹp vừa lãng mạn. Trong đông y, vỏ cây còn là một vị thuốc được dùng để chữa bệnh mà không phải ai cũng biết đến. Sau đây, caythuocdangian.com sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về công dụng của loại cây này qua bài viết sau.

Cây sao đen là gì?

Còn có tên gọi khác là cây sao, tiếng Campuchia là koky, Lào là may khèn. Tên khoa học là Hopea odorata Roxb., thuộc họ Sao dầu (Dipterocarpaceae).

Mô tả

Là cây thân gỗ, thẳng, cao từ 20-30m, vỏ thân nứt dọc, lõi gỗ màu hơi đỏ. Tán lá rậm, cành nhánh khỏe, dài, mọc chếch. Lá hình trái xoan, gần như không có cuống, mép lá hơi gợn sóng, đáy tròn, đỉnh nhọn. Mặt trên lá màu xanh bóng, mặt dưới hơi xám trắng, gân chính rõ với 7-10 gân phụ.

Hoa mọc thành chùm, hoa nhỏ màu trắng, có mùi thơm nhẹ. Quả có 2 cánh, phủ lông mịn, dài 3-6cm, rộng 0,5-0,7cm, do 2 thùy của đài hoa cùng lớn lên. Vỏ quả dai và mỏng, lúc non có màu xanh nhạt, khi chín có màu nâu.

Phân bố và thu hái

Cây phân bố ở nhiều nước như Ấn Độ, Thái Lan, Lào, Campuchia, Myanmar, Bangladesh, Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc hoang trong các khu rừng rậm ở các tỉnh Tây Nguyên và Nam Bộ.

Thu hái vỏ cây quanh năm, cạo bỏ lớp vỏ ngoài, rửa sạch, thái nhỏ, phơi hoặc sấy khô.

Thành phần hóa học

Cây sao đen cho một chất nhựa có màu thay đổi từ vàng nhạt sang vàng đỏ hay nâu thẫm. Có thành phần chủ yếu là các damaresen ampha và beta, acid damarolic.

Nhựa dammar của cây có tỷ trọng 0,900 đối với loại không màu và 1,055 với loại có màu, độ cháy 110 độ C (không màu) và 141 độ (có màu), chỉ số axit là 53, chỉ số xà phòng là 81. Mặt gỗ bên trong lớp vỏ cây hay cành lớn có chứa tỷ lệ tamin cao (14,57% của trọng lượng khô).

Trong đông y, sao đen có vị chát, có tác dụng làm săn da, cầm máu, làm chắc chân răng.

Tác dụng của cây sao đen

1. Cầm máu: Lấy nhựa sao đen tán thành bột mịn rồi đắp lên, vết thương sẽ nhanh chóng ngừng chảy máu.

2. Chữa viêm lợi, áp xe lợi, sâu răng: có thể dùng nước sắc hoặc sao đen khô ngâm rượu để ngậm.

Sắc nước: Lấy khoảng 50g vỏ cây sao đen vào đun sôi với 30ml nước trong 15 phút, để nguội và dùng nước này để súc miệng, ngậm nước trong 15-20 phút. Mỗi ngày làm 2-3 lần, liên tục trong 4-5 ngày.

Ngâm rượu: Dùng vỏ cây sao đen cạo sạch lớp ngoài, cho vào ngâm với rượu 30-40 độ. Sau vài giờ có được dung dịch màu nâu đỏ, dùng rượu này súc miệng ngày 3 lần, mỗi lần 3 lượt liên tục, ngậm rồi nhổ đi, không nuốt.

Lưu ý

Do có tán lá dày và xanh quanh năm, ít rụng lá nên cây được chọn làm cây công trình ở các khu đô thị. Người dân còn dùng vỏ cây sao đen để ăn trầu thay cho vỏ Chay.