Cảm nhận của em về bài thơ Nói với con của nhà thơ Y Phương

Đề bài: Cảm nhận của em về bài thơ Nói với con của nhà thơ Y Phương

Bài làm

Nói với con là một trong những sáng tác tiêu biểu nhất của Y Phương có độ phổ biến với công chúng bạn đọc hết sức sâu sắc. Bài thơ với những câu từ giản dị, mộc mạc nhưng lại mang giá trị tư tưởng rất cao, thấm nhuần những giá trị về tình cảm gia đình và tình yêu thương quê hương, đất nước, đồng bào mình.

Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh lịch sử hết sức khó khăn. Đó là vào năm 1980, đất nước mới giành được độc lập trọn vẹn 5 năm, cả đất nước vẫn đang trong thời kì khắc phục hậu quả to lớn của trận chiến kéo dài cả thế kỉ. Nhân vật kể là người cha muốn nói lên nhưng tâm tư tình cảm tận sâu trong đáy lòng với người con, thế hệ tương lai của buôn làng, của “Người đồng mình” và của đất nước, mong sao cho con cảm nhận được tình cảm của cha, coi những lời nói của cha là định hướng cho cuộc đời mình về sau

Đến với bài thơ, ta thấy điều đầu tiên Y Phương muốn nóivới con chính là cội nguồn sinh dưỡng mỗi con người – tình yêu thương vô bờ bếnmà cha mẹ dành cho con – tình gia đình:

Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếngnói

Hai bước tới tiếngcười.

Câu thơ với nhiều từ được láy lại,tạo ra một âm điệu tươi vui, hồ hởi “chân phải” – “chân trái”, “một bước” – “hai bước”, “tiếng nói” – “tiếng cười” bao quát lên khung cảnh một gia đình ấm cúng, đầy ắp niềm vui, đầy ắp tiếng nói cười, hình ảnh em bé đang chập chững tập đi, đang bi bô tập nói, lúc thì sa vào lòng mẹ, lúc thì níu lấy tay cha. Từng câu, từng chữ đều toát lên niềm tự hào và hạnh phúc tràn đầy.

Cảm nhận của em về bài thơ Nói với con

Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người được Y Phương nói đến không chỉ là gia đình mà còn là quê hương, là thiên nhiên tươi đẹp và thấm đượm nghĩa tình:

Người đồng mình yêu lắm, con ơi!

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát.

Quê hương hiện ra qua hình ảnh của “người đồng mình” gần gũi, thân thương, đáng yêu, đáng quý với cuộc sống lao động cần cù và vui tươi. Các động từ “cài”, “ken” vừa miêu tả chính xác động táckhéo léo trong lao động vừa gợi sự gắn bó, quấn quýt của những con người quêhương trong cuộc sống lao động. Quê hương với những con người tài hoa, tâm hồn lãng mạn,cũng là quê hương với thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình:

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng.

Quê hương hiện ra qua hình ảnh của người đồng mình. Nói với con về những “người đồng mình”, nhà thơ như đang giới thiệu ân cần đây là những người bản mình, người vùng mình, người dân quê mình gần gũi, thân thương. Người đồng mình là những con người đáng yêu, đáng quý với cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của họ được gợi ra qua những hình ảnh thật đẹp.

Các động từ “cài”, “ken” vừa miêu tả chính xác động tác khéo léo trong lao động vừa gợi sự gắn bó, quấn quýt của những con người quê hương trong cuộc sống lao động. Quê hương với những con người tài hoa, tâm hồn lãng mạn, cũng là quê hương với thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình:

"Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng"

Hình ảnh “hoa” để nói về cảnh quan của rừng. Nhưng hình ảnh ấy có sức gợi rất lớn, gợi về những gì đẹp đẽ và tinh tuý nhất. Điệp từ “cho” mang nặng nghĩa tình. Thiên nhiên đem đến cho con người những thứ cần để lớn, giành tặng cho con người những gì đẹp đẽ nhất.Thiên nhiên đã che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống. Sung sướng ôm con thơ vào lòng, người cha nói với con về kỉ niệm có tính chất khởi đầu cho hạnh phúc gia đình:

"Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời"

Mạch thơ có sự đan xen, mở rộng từ tình cảm gia đình mà nói tới quê hương. Đoạn thơ vừa là một lời tâm tình ấm áp, vừa là một lời dặn dò đầy tin cậy của người cha trao gửi tới con. Trong cái ngọt ngào của kỉ niệm về gia đình và quê hương, người cha đã tha thiết nói với con về những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình. Người đồng mình không chỉ là những con người giản dị, tài hoa trong cuộc sống lao động mà còn là những con người biết lo toan và giàu mơ ước:

"Người đồng mình thương lắm con ơi!

Cao đo nỗi buồn

Xa nuôi chi lớn"

“Thương lắm con ơi”, sau từ “thương” đó là những những nỗi vất vả, gian khó của con người quê hương. Người cha biểu lộ tình cảm yêu thương chân thành về gian truân, thử thách cùng ý chí mà người đồng mình đã trải qua.

"Sống trên đá không chê đá gập gềnh

Sống trong thung không chê thung nghèo đói

Sống như sông như suối

Lên thác xuống ghềnh

Không lo cực nhọc"

Phép liệt kê với những hỉnh ảnh ẩn dụ “đá gập gềnh”,“thung nghèo đói”  gợi cuộc sống đói nghèo, khó khăn, cực nhọc. Những câu thơ dài ngắn, cùng những thanh trắc tạo ấn tượng về cuộc sống trắc trở, gian nan, đói nghèo của quê hương. Điệp ngữ “sống”, “không chê” đã nói lên ấn tượng về người đồng mình có thể nghèo nàn, thiếu thốn về vật chất nhưng họ không thiếu ý chí và quyết tâm. Người đồng mình chấp nhận và thủy chung gắn bó cùng quê hương, dẫu quê hương có đói nghèo, vất vả. Chính cuộc sống nhọc nhằn, đầy vất vả khổ đau ấy đã tôi luyện cho chí lớn để rồi tình yêu quê hương sẽ tạo nên sức mạnh giúp họ vượt qua tất cả. Phẩm chất của người của con người quê hương còn được người cha ca ngợi qua cách nói đối lập tương phản giữa hình thức bên ngoài và giá trị tinh thần bên trong, nhưng rất đúng với người miền núi:

"Người đồng mình thô sơ da thịt

Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con" 

Lời thơ mộc mạc, giản dị nhưng chứa bao tâm tình. Cụm từ “thô sơ da thịt” là cách nói bằng hình ảnh cụ thể của bà con dân tộc Tày, ngợi ca những con người mộc mạc, giản dị, chất phác, thật thà, chịu thương, chịu khó. Sự tương phản này đã tôn lên tầm vóc của người đồng mình. Họ mộc mạc nhưng giàu chí khí, niềm tin. Họ có thể “thô sơ da thịt” nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, về ý chí, về mong ước xây dựng quê hương:

"Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương

Còn quê hương thì làm phong tục" 

Lối nói đậm ngôn ngữ dân tộc – độc đáo mà vẫn chứa đựng ý vị sâu xa. Hình ảnh “Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương” vừa mang tính tả thực vừa mang ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc.

"Con ơi tuy thô sơ da thịt

Lên đường

Không bao giờ nhỏ bé được

Nghe con"

Trong hành trang của người con mang theo khi “lên đường”có một thứ quí giá hơn mọi thứ trên đời, đó là ý chí, nghị lực, truyền thống quê hương. Lời dặn của cha thật mộc mạc, dễ hiểu, thấm thía, ẩn chứa niềm hi vọng lớn lao của cha, hi vọng đứa con sẽ tiếp tục vững bước trên đường đời,tiếp nối truyền thống và làm vẻ vang quê hương. Hai tiếng “Nghe con” lắng đọng bao cảm xúc, ẩn chứa tình yêu thương vô bờ bến của cha dành cho con. 

Bài thơ chứa chan ý nghĩa, những lời thơ mộc mạc, đằm thắm mà sâu sắc vô cùng. Nó tựa như một khúc ca nhẹ nhàng mà âm vang. Lời thơ tâm tình của người cha sẽ là hành trang đi theo con suốt cuộc đời giúp con có định hướng để vươn xa và phát triển

Minh Tuệ