Các giải pháp kinh tế chủ yếu nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu sản phẩm thủy sản của Việt Nam sang thị trường Mỹ

Trong điều kiện hiện nay, chúng ta phải có những biện pháp đẩy nhanh tốc độ và mở rộng thị trường xuất khẩu thuỷ sản nhằm mục đích tăng kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản trong tổng kim ngạch xuất khẩu và sớm đưa đất nước ta trở thành một cường quốc trong lĩnh vực xuất khẩu sản phẩm thuỷ sản trên thế giới. Riêng đối với thị trường Mỹ, chúng ta có một số những giải pháp chủ yếu như sau:

• Nghiên cứu thị trường tiêu thụ hàng thuỷ sản tại Mỹ. Như đã phân tích ở trên, thị trường tiêu thụ Mỹ là thị trường khó tính vào bậc nhất của thế giới, với vị thế là một nước đi sau thì việc nghiên cứu tìm hiểu kỹ càng thị trường này là một biện pháp vô cùng quan trọng. Ngày nay, trong nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi sự vận động linh hoạt khéo léo của mỗi doanh nghiệp. Về cơ bản, tính ỷ lại quan liêu còn nặng nề trong suy nghĩ của mỗi con người Việt Nam, đó là một hạn chế mà chúng ta cần khắc phục trong môi trường kinh doanh đòi hỏi sự sáng tạo, linh hoạt này. Mỗi doanh nghiệp cần cẩn trọng và linh hoạt trong suy nghĩ, hành động tìm bạn hàng và đối tác kinh doanh. Các doanh nghiệp trong ngành thuỷ sản muốn thâm nhập, chiễm lĩnh thị trường Mỹ cần trú trọng hơn nữa trong công tác tiếp thị ,tìm hiểu bạn hàng...Chúng ta không nên ngồi chờ người ta đến bắt tay, hẹn trước làm ăn mà các doanh nghiệp cần chủ động tìm bạn hàng mới để ký kêt hợp đồng sản xuất kinh doanh. Mặt khác, yếu tố chất lượng sản phẩm của các donh nghiệp trong ngành thuỷ sản hiện nay vẫn còn là vấn đề khó khăn và trở ngại nhất, như chúng ta đã biết thị trường Mỹ là thị trường đòi hỏi sản phẩm chất lượng cao, phải đủ tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm do các cơ quan kiểm định kiểm tra. Các doanh nghiệp Việt Nam phải hết sức chú ý đến vấn đề bảo đảm chất lượng, bởi vì có như vậy thì hàng thuỷ sản của ta mới có cơ hội vào thị trường Mỹ. Nếu chúng ta sản xuất sản phẩm không đủ tiêu chuẩn chất lượng chẳng những không xuất khẩu được mà còn mất uy tín trên thị trường về nhãn hiệu Việt Nam. Thuỷ sản Việt Nam vào được thị trường Mỹ đã khó lại còn phải cạnh tranh để tồn tại lại càng khó hơn. Các đối thủ cạnh tranh có lợi thế hơn ta rất nhiều về: chất lượng , giá cả , mẫu mã...Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải giảm thiểu chi phí đầu vào.

Trong chiến lược sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Đào tạo phát triển nhuồn nhân lực phải đặt nên hàng đầu, nó phải được coi là yếu tố đầu tiên quyết định thành công hay thất bại của mỗi tổ chức, mỗi doanh nghiệp. Để nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật của đội ngũ nhân viên, ngoài những việc đào tạo trực tiếp trong nước đối với công nhân, còn đội ngũ lao động cao cấp ta có thể gửi đi nước ngoài học tập và nghiên cứu, đây chính là điều cần làm đối với mỗi doanh nghiệp. Xu hướng toàn cầu hoá, khu vực hoá đồi hỏi chúng ta không thể tách rời, phát triển độc lập mà luôn luôn hội nhập cùng phát triển. Xu hướng này tạo cho chúng ta những trình độ khoa học công nghệ từ nước ngoài, được học hỏi kỹ năng kinh nghiệm phát triển trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần thực hiện tốt phân công lao động xã hội.

Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác quốc tế để tranh thủ sự hợp tác và giúp đỡ về vốn, công nghệ trong các lĩnh vực khai thác, nuôi trồng, chế biến thuỷ sản, đào tạo và chuyển giao kinh nghiệm quản lý và phát triển thị trường... Công tác Marketing quốc tế cho lĩnh vực thuỷ sản luôn cần có sự tham gia tích cực của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ thương mại, Bộ ngoại giao như tổ chức và tham gia các hội chợ thương mại về thuỷ sản tại Việt Nam hay tại các thị trường tiềm năng , trong đó có thị trường Mỹ.

• Xây dựng thương hiệu riêng cho sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam. Thực tế cho thấy rằng sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ với khối lượng lớn, chất lượng đã qua kiểm dịch thế nhưng lại không gây được uy tín và sự nổi bật đối với người tiêu dùng Mỹ. Lý do chủ yếu là sản phẩm của ta không có tên riêng, hoặc là có tên nhưng mờ nhạt. Chúng ta không thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng nên sản phẩm của ta không bán chạy. Vấn đề bao bì , đóng gói cần quan tâm sao cho hàng hoá của ta đa dạng về chủng loại, mẫu mã. Mỗi sản phẩm cần phải có thương hiệu riêng đăng ký với thế giới để tránh hiện tượng bị nhái hàng giả hoặc bị kiện cáo về tên gọi như sản phẩm cá basa của ta vừa qua. Chúng ta cần tổ chức các chiến lược quảng cáo để giới thiệu sản phẩm thuỷ sản ở Mỹ đồng thời lựa chọn kênh tiêu dùng và xuất khẩu phù hợp, hiệu quả tại Mỹ. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần tạo cho mình một phong cách kinh doanh, sản phẩm cá biệt hoá so với đối thủ cạnh tranh nhằm đánh vào tâm lý tiêu dùng của khách hàng-muốn dùng sản phẩm mới lạ.
• Đẩy mạnh những mặt hàng mũi nhọn chủ yếu có giá trị kinh tế cao. Trong những mặt hàng thuỷ sản vào Mỹ thì con tôm vẫn là mặt hàng chủ lực: năm 1997 xuất được 3074 tấn tôm với giá trị kim ngạch 31,32 triệu USD, chiếm 79,64% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng thuỷ sản vào thị trường Mỹ năm 1997; năm 1998 xuất khẩu được 6125,7 tấn với giá trị kim ngạch 66,89 triệu USD, chiếm 83,37% tổng kim ngạch. Năm 1999 xuất được 9100 tấn với giá kim ngạch 96, triệu USD, chiếm 74,23% tổng kim ngạch. Giá tôm ở thị trường Mỹ tương đối cao so với các thị trường khác, bình quân 2 năm 1998 – 1999 là 10 USD/kg đến10,2 USD/kg. Năm 2000, tôm sú giá 17,6 USD/kg. Cuối năm 1998, Việt Nam được FAO xếp vào hàng thứ 10 trên 130 nước xuất khẩu tôm vào Mỹ, thì đến tháng 4/2000 mặt hàng tôm Việt Nam được xếp vào hàng thứ 8 trên 130 nước. Thứ hai phải kể đến là mặt hàng cá ướp đông bao gồm các loại cá basa, cá tra, cá nheo, cá bơn nuôi nước ngọt và cá ngừ biển khơi. Năm 1997 xuất được 1893,6 tấn, năm 1998 đạt 3434,5 tấn, tăng 181% so cùng kỳ năm 1997; năm 1999 giá trị kim ngạch đạt 19,25 triệu USD chiếm 20% tổng kim ngạch xuất khẩu cá đông lạnh. Bên cạnh đó chúng ta nên chú trọng và đẩy mạnh xuất khẩu những mặt hàng thuỷ sản khác cũng có giá trị kinh tế cao như cua, mực, sò... Chúng ta cần phải có những kế hoạch cụ thể để phát huy hơn nữa thế mạnh này.
• Chính sách của Nhà nước: Nhà nước phải có chính sách khuyến khích để mở rộng xuất khẩu thuỷ sản vào thị trường Mỹ. Để đạt được mục tiêu mở rộng thị phần, đem lại nguồn thu lớn hơn nữa trong việc xuât khẩu thuỷ sản, Nhà nước và Bộ thuỷ sản cần có chính sách giải pháp kịp thời, hiệu quả để tăng nguồn lợi thuỷ sản. Trước hết phải ban hành luật bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản của Việt Nam, hỗ trợ vốn và kỹ thuật nuôi trồng thuỷ hải sản cho nhân dân, phát triển lực lượng khai thác thuỷ sản xa bờ. Tập trung vốn và các khoản việ trợ ODA để nâng cấp cơ sở hạ tầng nghế cá, đặc biệt ở những vùng cung cấp nguyên liệu chủ yếu. Nhà nước phải ban hành chính sách nhập khẩu nguyên liệu theo hướng miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu thuỷ sản, miễn giảm thuế xuất khẩu đối với hàng thuỷ sản chế biến bằng nguyên liệu nhập từ nước ngoài. Quy hoạch và quản lý thống nhất hệ thống chế biến thỷ sản: giao việc cấp giấy phép đầu tư, xây dựng mới và nâng cấp nhà máy chế biến thuỷ sản cho một đầu mối duy nhất là Bộ thuỷ sản, chuyển việc đầu tư theo lĩnh vực kỹ thuật là chính sang đầu tư theo bốn chương trình mục tiêu đã xây dựng trong chiến lược xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam.

Nhà nước cần thực hiện chính sách ưu đãi để khuyến khích các doanh nghiệp thuỷ sản mở rộng quy mô sản xuất và thị trường kinh doanh. Thực hiện chế độ ưu đãi cho vay vốn hoặc cho giữ lại vốn khấu hao để khuyến khích các doanh nghiệp tái đầu tư, cho trích một phần thuế xuất khẩu để cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ sản xuất sản phẩm với giá trị ngày càng tăng. Thành lập cơ quan thông tin tiếp thị thuỷ sản, cho phép ngành thủy sản trích một phần nào đó trong thuế xuất khẩu để thành lập quỹ xuất khẩu thuỷ sản.

Chúng ta cần thấy rằng do đặc diểm sản phẩm của hàng thuỷ sản là khó bảo quản, dễ hư hỏng, cho nên vấn đề đảm chất lượng đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là yếu tố quyết định. Nhà nước ta cần chủ độnh tạo dựng nguồn vốn hơn nữa từ bên trong hay bên ngoài bằng mọi con đường khác nhau. Chính sách thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cần phải hoàn thiện hơn. Mọi hoạt động sản xuất nuôi trồng thuỷ sản phải gắn trực tiếp với thị trường, luôn luôn thay đổi chính sách cơ chế đầu tư phù hợp với sự thay đổi của thị trường, đặc biệt là thị trường Mỹ.

• Chúng ta cũng cần phải nghiên cứu và tìm hiểu kỹ để vận dụng đúng luật pháp của Việt Nam, của Mỹ và các thông lệ quốc tế để quá trình giao thương được diễn ra dễ dàng thuận lợi, đẩy nhanh tiến trình mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam vào thị trường Mỹ.

Như vậy để thành công trên con đường thâm nhập thị trường Mỹ, nhất là sau khi hiệp định thương mại Việt-Mỹ có hiệu quả. Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói chung, và các doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu thuỷ sản nói riêng cần thiết lập, xây dựng một chiến lược phù hợp với từng thời kỳ nhất định. Chúng ta cần phân tích kỹ mô hình SWOT để tìm điểm yếu, điểm mạnh, những cơ hội và mối đe doạ trên thị trường từ đó đưa ra các chiến lược hợp lý, đem lại lợi nhuận cao nhất trên thị trường nước Mỹ cho ngành xuất khẩu thuỷ sản nước ta.

Qua phần phân tích ở trên ta có thể thấy được tầm quan trọng của ngành xuất khẩu thuỷ sản nước ta, đặc biệt là xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Ngành xuất khẩu thuỷ sản đã mang lại một giá trị không nhỏ trong tổng thu nhập quốc dân và ngày càng có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Việt Nam là một nước có đủ tiềm năng và điều kiện để trở thành một cường quốc phát triển thuỷ sản. Đó là một luận cứ khoa học và đã có những minh chứng hết sức rõ nét từ thực tiễn. Đảng và Nhà nước ta cần phải có những giải pháp cụ thể và hợp lý để phát huy triệt để những lợi thế về điều kiện tự nhiên cũng như kinh tế xã hội và hạn chế những khó khăn để tăng xuất khẩu thuỷ sản cả về mặt số lượng và chất lượng. Trong điều kiện hiện nay, khi mà hiệp định song phương với Mỹ đã được ký kết và chúng ta đang chuẩn bị cho quá trình gia nhập WTO thì hoạt động xuất nhập khẩu chính là chiếc cầu nối tốt nhất để ta có thể hoàn thành mục tiêu đó. Đẩy mạnh xuất khẩu thuỷ sản vào thị trường Mỹ tăng tổng thu nhập quốc dân góp phần phát triển nền kinh tế nước nhà và cũng là nhằm mục đích cuối cùng đưa đất nước ta tiến lên trở thành một đất nước giàu mạnh sánh vai cùng các cường quốc năm châu trên thế giới.