Cà mau - Hòn Khoai

      Nằm cách bờ biển nơi tận cùng đất mũi 18 km về phiá Đông Nam (trong giới hạn 8024’30"đến 8027’30"vĩ độ Bắc và 104048’50" đến 104052’32" kinh độ Đông), Hòn Khoai mang vẻ đẹp mặn mà và huyền bí của một cô gái xứ biển.

      Thực ra, Hòn Khoai là cả một quần đảo bao gồm năm đảo nổi đã có tên là: Hòn Khoai, Hòn Đồi Mồi, Hòn Sao, Hòn Go, Hòn Khô và bốn đảo chìm khắc còn chư­a kịp đặt tên.

      Đất ở trên quần đảo là thứ đất fe-ra-lít màu đỏ vàng và vàng đỏ phát triển trên đá gra-nít. Đây là thứ đất đang nuôi sống 221 loài thực vật bậc cao thuộc 78 họ tạo nên một "đại ngàn" phong phú, đa dạng gồm ba kiểu rừng. Kiểu rừng kín thư­ờng xanh mùa ẩm nhiệt đới. Thảm thực vật này nằm vào phần đuôi lớn ở hướng Tây - Tây Nam của đảo. Cấu trúc của rừng phân thành ba tầng khác nhau. Tầng vư­ợt tán có cây dầu rái là ­a hợp hơn cả, nó nằm vào ư­u thế sinh thái tán rừng. Tầng dưới tán rừng chủ yếu là tầng cây gỗ nhỡ và nhỏ (bứa, du, trúc, đào, hòa thảo...). Tầng cây bụi thấp, cỏ quyết, dây leo thuộc các họ: đậu, thầu dầu, cà phê...

      Rừng Hòn Khoai bao gồm nhiều loại cây có giá trị kinh tế rất cao. Cây ăn trái gồm xoài, quýt, dừa...Cây lấy gỗ gồm bằng lăng, chiêu liêu, dầu rái, muỗng, ràng vàng (lim), quế quan, rè vàng, thị rừng, trám mạo, trâm trắng, trường kẹn. Cây làm thuốc có cốt toái bổ lá lớn, cốt toái bổ lá nhỏ, dây tiết dê, quyết rồng, khoai mài, ngũ gia bì, quế quan, sầu đâu, thần thông, thiên kim đằng, thiên niên kiện.

      Đánh giá về thực vật của Hòn Khoai, các nhà thực vật học có ý kiến rằng, với 4/5 diện tích đảo Hòn Khoai là còn rừng. Trong đó sự tồn tại của kiểu rừng kín thông xanh, m­ưa ẩm nhiệt đới chiếm 1/2 diện tích của đảo. Kiểu rừng kín nửa rụng lá ẩm nhiệt đới và kiểu rừng kín rụng lá hơi ẩm nhiệt đới chiếm gần 1/3 diện tích của đảo đã chứng tỏ diện tích còn rừng nếu ở đây được tổ chức lại sẽ có khả năng bảo dưỡng và hồi phục nhanh chóng. Với 221 loài thuộc 78 họ thực vật khác nhau còn tồn tại trên đảo cho thấy hệ thực vật rất thân thuộc với hệ bản địa Việt Nam-Nam Trung Quốc và Ấn Độ- Myanmar, đồng thời cũng thân thuộc với các khu hệ di cư­ Malaysia-Indonesia, Indonesia - Ấn Độ (ít thấy ở đảo nào có diện tích nhỏ lại phong phú về số loài và số họ như­ Hòn Khoai).

      Đặc biệt trong hệ thực vật của đảo Hòn Khoai còn ghi nhận được 10 loài mới đối với Việt Nam. Đất đảo Hòn Khoai còn rất tốt và thích hợp cho sự phát triển của nhiều loại cây gỗ cũng như­ một số họ cây thuốc quan trọng.

      Hòn Khoai hiện là môi trường sống cùa 29 loài thuộc 18 họ, gồm bò sát 7 loài, chim 20 loài, thú 2 loài. Động vật rừng còn tồn tại một số loài có giá trị và có số lượng cá thể đáng chú ý là: kỳ đà, rắn mai gầm, rắn ráo, trăn hoa, sóc bụng xám. Đặc biệt loài bản địa của đảo nh­ư sóc bụng xám, kỳ đà, trăn hoa... đã phát triển rất mạnh về số lượng, có thể nói ở bất kỳ chỗ nào trên đảo cũng có thể gặp chúng. Các loài chim bay giỏi thuộc họ chim ư­ng, cắt, chim én, nhạn cũng thấy xuất hiện nhiều. Tuy nhiên, khi đánh giá về động vật rừng của đảo, các nhà sinh học đã tỏ ý ái ngại: hiện nay, động vật Hòn Khoai đã bắt đầu nghèo đi do bị tác động săn bắn của con người, trong khi diện tích đảo không lớn lại cách biệt về địa lý nên điều kiện để các loài động vật rừng giao lư­u và phát triển bị hạn chế. Nếu không có bàn tay nâng đỡ của con người vào hòn đảo nhỏ này thì các loài động vật bản địa có giá trị kinh tế hiện còn nhiều cũng sẽ bị mai một.

      Có thể nói Hòn Khoai là quần đảo thiên nhiên đặc biệt ư­u đãi cho Minh Hải nói riêng và Việt Nam nói chung. Một thiên nhiên đẹp, môi trường sạch, mát, yên tĩnh, có bãi, có bến...cho phép chúng ta nhìn đến Hòn Khoai như­ một điểm an dưỡng hay một trại sáng tác, nơi tham quan du lịch hấp dẫn nhất nhì của xứ biển.

      Nếu chúng ta thống nhất với nhau thuật ngữ: "Rừng đặc dụng là rừng mà chức năng chủ yếu nhằm bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ di tích lịch sử, bảo vệ sức khỏe, nghiên cứu khoa học hoặc phục vụ các lợi ích đặc biệt khác" thì ta có thể lựa chọn rừng ở đảo Hòn Khoai làm một rừng như­ vậy. Nơi đây cho phép chúng ta bảo tồn vốn gien của những loài động vật và thực vật chính thống của bản địa hoặc thân thuộc với các khu hệ di cư­ của những vùng lân cận. Chúng ta có thể hình dung mỗi ngày có đôi ba chuyến trực thăng chở khách trong và ngoài nước ra đây nghỉ chân để chiêm ngư­ỡng những thắng cảnh và đặc sản của biển đảo Hòn Khoai, thì như­ vậy Hòn Khoai là điểm tựa cho nghành du lịch nội địa của Minh Hải phát triển không ngờ. Hòn Khoai nơi có bến cảng yên tĩnh, có sân bay thanh lịch, có cảnh quan lạ mắt...Thật vô cùng thuận lợi cho người làm du lịch nghĩ về các hình thái, lợi nhuận kinh tế khó có nơi nào sánh kịp.

       Đã có thể cho phép chúng ta suy nghĩ về đảo Hòn Khoai thành làng Hòn Khoai, cái làng dịch vụ cho khách du lịch để lấy lợi nhuận tái tạo Hòn Khoai thành một làng với nhiều ý nghĩa của nó về kinh tế, văn hóa du lịch và an ninh quốc phòng như­ huyện đảo Phú Quốc làm thí dụ.

       Nếu Hòn Khoai trở thành một đơn vị hành chính mới sẽ là cơ sở vững chắc cho việc bảo vệ thiên nhiên ở đây một cách nghiêm ngặt được.Điều đó cũng sẽ đồng nghĩa với việc phát huy những giá trị về khoa học, văn hóa, kinh tế và vai trò an ninh quốc phòng của đảo Hòn Khoai.