Bộ Cá nhái (Beloniformes)

Phân loại khoa học

Giới (regnum): Animalia

Ngành (phylum): Chordata

Lớp (class): Actinopterygii

Bộ (ordo): Beloniformes

Các họ

* Phân bộ Adrianichthyoidei

- Adrianichthyidae

* Phân bộ Belonoidei

- Siêu họ Scomberesocoidea

+ Belonidae

+ Scomberesocidae

- Siêu họ Exocoetoidea

+ Exocoetidae

+ Hemiramphidae

Bộ Cá nhái hay bộ Cá kìm (danh pháp khoa học: Beloniformes) là một bộ chứa 5 họ cá vây tia sống trong môi trường nước ngọt và nước mặn, bao gồm:

* Adrianichthyidae (cá sóc, tên gọi này chia sẻ chung với nhiều loài trong bộ Cyprinidontiformes);

* Họ Cá nhái (Belonidae);

* Họ Cá chuồn (Exocoetidae);

* Họ Cá kìm (Hemiramphidae);

* Họ Cá thu đao (Scomberesocidae).

Ngoại trừ các loài trong họ Adrianichthyidae (cá sóc), các loài còn lại có hình dáng thuôn, kích thước trung bình, sống gần mặt nước, với nguồn thức ăn là tảo, sinh vật phù du hay các loài động vật nhỏ hơn khác, kể cả cá. Phần lớn các loài là cá biển, mặc dù một số loài cá trong họ Cá nhái và họ Cá kìm sinh sống trong môi trường nước lợ và nước ngọt.

Bộ này đôi khi được chia ra thành 2 phân bộ, gọi là Adrianichthyoidei và Belonoidei. Phân bộ Adrianichthyoidei chỉ chứa 1 họ là Adrianichthyidae. Nguyên thủy, họ Adrianichthyidae là một phần của bộ Cyprinidontiformes (bộ Cá sóc) và được cho là có quan hệ họ hàng gần với nhiều loài cá killi, nhưng mối quan hệ gần với các dạng cá nhái lại được chỉ ra bằng nhiều đặc trưng khác nhau, như sự thiếu vắng đoạn chằng gần của vòng cung mang, làm cho hàm trên bị cố định hay không thể kéo dài ra được. Phân bộ Belonoidei cũng có thể phân chia tiếp thành 2 siêu họ, gọi là Scomberesocoidea và Exocoetoidea. Phân họ Scomberesocoidea chứa 2 họ là Belonidae và Scomberesocidae, trong khi Exocoetoidea cũng chứa 2 họ là Exocoetidae và Hemiramphidae.

Tuy nhiên, một số chứng cứ mới gần đây cho thấy các dạng cá chuồn bị xếp lồng vào bên trong phạm vi các dạng cá kìm, còn các dạng cá nhái và cá thu đao bị xếp lồng vào bên trong phạm vi phân họ Zenarchopterinae của họ cá kìm (Hemiramphidae), đã có thời được công nhận như là một họ riêng của chính chúng. Các dạng cá thu đao cũng xếp lồng trong phạm vi họ cá nhái (Belonidae).

Các dạng cá trong bộ này thể hiện một loạt các hình thái quai hàm đáng quan tâm. Điều kiện cơ sở trong bộ, ngoại trừ các dạng cá sóc của họ Adrianichthyidae, là hàm dưới thuôn dài ở cá non và cá trưởng thành, như thể hiện ở các dạng cá kìm. Ở cá nhái và cá thu đao, cả hai hàm đều thuôn dài ở cá trưởng thành; các dạng cá non của phần lớn các loài đều phát triển qua "giai đoạn hàm dưới dài hơn và trễ xuống" trước khi có cả 2 hàm thuôn dài. Hàm dưới thuôn dài bị mất ở cá trưởng thành và bị mất ở phần lớn cá non của các dạng cá chuồn và một vài chi cá kìm