Bài soạn tham khảo số 2 - 5 Bài soạn Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận (Ngữ Văn 11) hay nhất

I. Phân tích đề

1. Đề 1 có định hướng cụ thể, đề 2 và đề 3 đòi hỏi người viết phải tự xác định hướng triển khai.

2. Vấn đề nghị luận:
Đề 1: Việc chuẩn bị hành trang vào tương lai.

Đề 2: Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II.

Đề 3: Một vẻ đẹp của bài thơ Câu cá mùa thu – Nguyễn Khuyến.

3. Phạm vi bài viết, phạm vi dẫn chứng:

Đề 1: Nghị luận xã hội; dẫn chứng thuộc lĩnh vực đời sống xã hội.

Đề 2, đề 3: Nghị luận văn học; dẫn chứng thuộc lĩnh vực văn học.

II. Lập dàn ý

LUYỆN TẬP

Đề 1: Cảm nghĩ của anh (chị) về giá trị hiện thực của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (trích Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác).

a. Phân tích đề

+ Đề nghị luận văn học.

+ Vấn đề nghị luận: Giá trị hiện thực của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh.

b. Dàn ý

Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận (Khẳng định tác phẩm có giá trị hiện thực sâu sắc).

Thân bài:

Luận điểm 1: Giá trị hiện thực của một tác phẩm là gì?

- Là toàn bộ hiện thực được nhà văn phản ánh trong tác phẩm.

Luận điểm 2: Biểu hiện của giá trị hiện thực trong đoạn trích.

- Cuộc sống xa hoa, giàu có quá mức trong phủ Chúa.

- Cuộc sống tuy giàu có nhưng lại chỉ tạo ra những sinh mệnh bệnh tật, yếu ớt.

Luận điểm 3: Đánh giá, bình luận về giá trị hiện thực.

- Giá trị hiện thực sâu sắc, phản ánh cuộc sống của tầng lớp thống trị trong xã hội phong kiến thời bấy giờ.

- Thể hiện thái độ, cách đánh giá của tác giả.

Kết bài: Khẳng định thể hiện được tài năng của tác giả, khẳng định vai trò của văn chương trong việc phản ánh đời sống.

Đề 2: Tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương qua một bài thơ Nôm (Bánh trôi nước hoặc Tự tình II).

a. Phân tích đề:

+ Đề nghị luận văn học.

+ Vấn đề nghị luận: Đặc sắc trong việc sử dụng ngôn ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương qua bài thơ Bánh trôi nước/ Tự tình II.

b. Lập dàn ý:

Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận (khẳng định tài năng sử dụng ngôn ngữ, cách sử dụng ngôn ngữ dân tộc độc đáo của Hồ Xuân Hương).

Thân bài:

Luận điểm 1: Biểu hiện của việc sử dụng ngôn ngữ dân tộc qua bài thơ đã chọn (liệt kê các từ ngữ, phân loại nếu có thể).

Luận điểm 2: Phân tích giá trị của những từ ngữ ấy.

- Về mặt biểu đạt ý nghĩa, nội dung, tư tưởng,

- Về măt biểu cảm.

Luận điểm 3: Nét độc đáo, đặc biệt của tác giả trong việc sử dụng ngôn ngữ dân tộc.

- Ở cách vận dụng sáng tạo.

- Cách kết hợp từ

- Tạo nghĩa mới cho từ

- …

Kết bài: Khẳng định tài năng sáng tạo nghệ thuật, tình yêu với ngôn ngữ dân tộc của nhà thơ Hồ Xuân Hương.