Bài soạn "Bàn về đọc sách" số 3 - 6 Bài soạn "Bàn về đọc sách" của Chu Quang Tiềm lớp 9 hay nhất

Kiến thức cơ bản

Vài nét về tác giả và tác phẩm:

- Chu Quang Tiềm (1897-1986), nhà mĩ học, lí luận văn học hiện đại Trung Quốc, người Đông Thành, tỉnh An Huy. Ông còn có bút danh là Mạnh Thự, Mạnh Thạch.

- Chu Quang Tiềm đã học rất nhiều trường, nhiều ngành Đại học: Hương Cảng; (ngành Ngôn ngữ và Văn học Anh, Sinh vật học, Tâm lí học, Giáo dục học Đại học Ê-đin-bốc (Anh); Đại học Luân Đôn, Đại học Pa-ri, Đại học Xtra- xbuc (Pháp)... và từng giữ nhiều chức vụ: Viện trưởng viện Đại học Tứ Xuyên; (Giá sư Đại học Bắc Kinh, Hội trưởng Hội Nghiên cứu mĩ học Trung Quốc, Uỷ viên thường trực Hội Nghiên cứu văn học nước ngoài ở Trung Quốc...

- Tác phẩm tiêu biểu của Chu Quang Tiềm là Tâm lí học văn nghệ; Bàn về thơ... Những tập sách của ông là những tài liệu phong phú, văn phong trong sáng, có ảnh hưởng sâu rộng trong giới học thuật và giới văn nghệ.

- Bố cục văn bản:

+ Đoạn 1 (Từ đầu đến "nhằm phát hiện thế giới mới”) : Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.

+ Đoạn 2 (tiếp đến “tự tiêu hao lực lượng”) : Những khó khăn, thiên hướng sai lệch dễ mắc phải của việc đọc sách trong tình trạng hiện nay.

+ Đoạn 3 (còn lại) : Bàn về phương pháp chọn sách và đọc sách.

Đọc - hiểu văn bản

Câu 1- Trang 6 SGK

Vấn đề nghị luận của bài viết này là gì? Dựa theo bố cục bài viết, hãy tóm tắt các luận điểm của tác giả khi triển khai vấn đề ấy.

Trả lời

Văn bản về ý nghĩa của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.

Các luận điểm của văn bản là:

+ Tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách.

+ Các khó khăn, các thiên hướng sai lệch dễ mắc phải khi đọc sách.

+ Bàn về phương pháp đọc sách.

Câu 2 - Trang 6 SGK

Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, em thấy sách có tầm quan trọng như thế nào, việc đọc sách có ý nghĩa gì?

Trả lời

Ý nghĩa của sách trên con đường phát triển của nhân loại:

“Sách là kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần nhân loại, cũng có thể nói đó là những cột mốc trên con đường tiến hoá của học thuật của nhân loại”.

• Sách đã ghi chép, cô đúc mọi tri thức, mọi thành tựu mà nhân loại đã đạt được, tích lũy được qua từng thời đại và lưu truyền cho đến thời nay.

• Nếu xoá bỏ các thành tựu mà loài người đã đạt được trong quá khứ và sách vở, ta chỉ là kẻ đi giật lùi, lạc hậu.

- Ý nghĩa đọc sách và việc đọc sách của mỗi người:

• Tiếp nhận tư tưởng, kinh nghiệm của nhân loại trong mấy nghìn năm qua cho cuộc đời mấy mươi năm ngắn ngủi của mình.

- Tầm quan trọng của việc đọc sách: Đối với con người, đọc sách là cách tốt nhất để tiếp thu kinh nghiệm xã hội, kinh nghiệm sống. Đọc sách còn là sự chuẩn bị để tiến hành cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, tích lũy tri thức, khám phá và chinh phục thế giới.

Câu 3 - Trang 6 SGK

Muốn tích luỹ học vấn, đọc sách có hiệu quả, tại sao trước tiên cần biết chọn lựa sách mà đọc? Theo tác giả, nên chọn lựa như thế nào?

Trả lời

- Cần chọn sách vì:

+ Sự phát triển như vũ bão của khoa học kĩ thuật đã tạo nên sự bùng nổ thông tin. Lượng sách in ra ngày càng nhiều, nếu không có sự lựa chọn, xử lý thông tin khoa học, con người dễ bối rối trước kho tàng tri thức khổng lồ dần đến những nguy hại thường gặp:

+ Sách nhiều khiến cho người ta không chuyên sâu, dễ sa vào lối "ăn tươi nuốt sống" chứ không kịp tiêu hoá, không biết nghiền ngẫm, suy nghĩ nông cạn.

+ Sách nhiều khiến người đọc lạc hướng, lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn vô bổ.

• Cần đọc kĩ, nghiên cứu sâu các sách, tài liệu cơ bản thuộc lĩnh vực chuyên môn, chuyên sâu của mình.

• Song song với điều đó, cần đọc các sách khoa học phổ thông, kề cận với chuyên môn của mình vì không biết thông thì không thể chuyên.

Câu 4 - Trang 7 SGK

Phân tích lời bàn của tác giả bài viết về phương pháp đọc sách. Tìm hiểu cách lập luận, trình bày ở phần này.

Trả lời

- Việc biết lựa chọn sách để đọc đã làm một điểm quan trọng thuộc phương pháp đọc sách.

- Không nên đọc lướt qua, đọc chỉ để trang trí tri thức

“Đọc sách không cốt lấy nhiều, ... không bằng chỉ lấy một quyển mà đọc mười lần”.

- Đọc ít mà không suy nghĩ sâu xa, nếu đọc không nghĩ thì như cưỡi ngựa qua chợ, tuy châu báu phơi đầy chỉ tổ làm cho mặt hoa ý loạn, tay không mà về, Thế gian có biết bao người đọc sách chị để trang trí bộ mặt, như kẻ trọc phủ khoe của.

- Nên phân loại sách làm hai loại: loại 1 để có kiến thức phổ thông. Loại 2 là sách chuyên môn, chuyên ngành.

- Không nên đọc một cách tràn lan, theo kiểu hứng thú cá nhân mà cần đọc có kế hoạch và có hệ thống. Thậm chí, đối với người nuôi chí lập nghiệp trong một môn học thuật, đọc sách là một cuộc rèn luyện, một cuộc chuẩn bị âm thầm và gian khổ.

- Đọc sách không chỉ là việc học tập tri thức, mà còn là việc rèn luyện tính cách học làm người.

* Cách lập luận, trình bày phần này chủ yếu nhờ vào những hình ảnh ví von, so sánh cụ thể, sinh động (... như cưỡi ngựa qua chợ... , như trọc phú khoe của).

Câu 5 - Trang 7 SGK

Bài viết Bàn về đọc sách có sức thuyết phục cao. Theo em, điều ấy được tạo nên từ những yếu tố cơ bản nào?

Trả lời

- Từ nội dung bài viết cho đến cách trình bày của tác giả đều đạt lí, thấu tình. Các ý kiến nhận xét đưa ra thật xác đáng. Có lí lẽ chặt chẽ, vừa sinh động vừa dễ hiểu.

- Bài viết có bố cục chặt chẽ, hợp lí, các ý được dẫn dắt rất tự nhiên.

- Cách viết giàu hình ảnh và cách ví von thật cụ thể, thú vị: giống như ăn uống, các thứ không tiêu hoá được... Càng dễ sinh ra bệnh đau dạ dày, lối ăn tươi nuốt sống, làm học vấn giống như đánh trận..., như cưỡi ngựa qua chợ, trang trí bộ mặt, như kẻ trọc phú khoe của, giống như con chuột chui vào sừng trâu, càng chui sâu, càng hẹp...

Luyện tập

Phát biểu điều mà em thấm thía nhất khi học bài Bàn về đọc sách.

Trả lời

Bài viết "Bàn về đọc sách" của Chu Quang Tiềm đã trình bày nhiều luận điểm có giá trị về việc đọc sách, trong đó, em cảm thấy thấm thía nhất với diễn giải của tác giả về thực trạng cách đọc sách sai lầm của nhiều người hiện nay. Tác giả đã nêu ra thực trạng nhiều người đọc sách chỉ chú trọng số lượng, đọc qua loa mà không chú trọng tới chất lượng ý nghĩa mà mình thu lại được. Việc đọc sách sai lệch như thế khiến con người tiêu tốn nhiều thời gian vào những cuốn sách vô bổ, lại không thu thập được kiến thức chuyên sâu cho mình. Bài viết đã nhắc nhở người đọc về cách đọc sách để từ đó người đọc suy nghĩ, tìm tòi cách đọc sách đúng đắn, đạt hiệu quả cao.