Bá tước Dracula huyền hoại và lịch sử

lãnh chúa Vlad Dracula

Mọi người đã quá quen thuộc với cái tên Dracula – nhân vật trong cuốn sách cùng tên nổi tiếng của nhà văn Bram Stoker. Tuy nhiên, ít người biết được rằng những tình tiết trong cuốn sách là dựa trên những sự việc của một người có thật. Nhân vật Dracula trong cuốn sách được mô tả với hình hài gớm ghiếc còn Dracula ngoài đời là một con quỷ thực sự về mặt tâm hồn.

Xuất thân

Sinh năm 1431 tại pháo đài Sighisoara (Romania), là con của lãnh chúa Vlad Basarab. Với biệt danh Con của Rồng (Dracul), Vlad cha đã truyền lại tên gọi này cho con trai thứ của mình và cái tên Dracula (có nghĩa là Con của Dracul) đã ra đời như vậy.

Vào mùa Đông năm 1436-1437, Dracul cha trở thành hoàng đế vùng Wallachia và ở tại cung điện Tirgoviste. Năm 1442, vì lý do chính trị, Dracula và em trai bị Sultan Murad II bắt giữ làm con tin tại Thổ Nhĩ Kỳ cho tới năm 1448. Chính cuộc sống cầm tù chính trị, trong thời gian này đã đóng một vai trò quan trọng trong nhận thức của Dracula và cũng là thời kỳ hình thành cái nhìn bi quan về cuộc sống. Sau khi thông báo việc cha và anh trai bị Vladislav II ám hại năm 1447, Thổ Nhĩ Kỳ đã trả tự do cho Dracula và giúp sức để ông ta giành được ngôi vị thống lĩnh vùng Wallachia.

Việc đầu tiên Dracula làm là trả thù những kẻ đã giết cha và anh trai mình. Một ngày Chủ nhật đẹp trời năm 1459, Dracula cho bắt toàn bộ những người đã tham gia vào vụ ám sát cùng người thân và gia đình họ. Những người già bị đem đóng cọc xuyên người còn người trẻ bị bắt đi bộ từ Tirgoviste tới Poenari dài 50 dặm. Sau đó Dracula bắt họ xây một pháo đài trên đống đổ nát của tiền đồn nhìn ra sông Arges. Rất nhiều người đã chết trong khi xây lâu đài và Dracula đã có được một pháo đài phòng vệ. Ngày nay, những gì còn lại của pháo đài này được gọi chung là Lâu đài Dracula. Việc đóng cọc xuyên người để trả mối thù cho cha và anh trai của Dracula đã bắt đầu một thời đại kinh hoàng và được sử sách lưu lại cho tới nay.

Huyền thọai về Dracula được tạo ra bởi hai câu chuyện khác nhau: câu chuyện về một người cai trị ở Wallachia vào thế kỷ 15, và truyền thuyết dân gian về ma cà rồng. Cả hai câu chuyện được kết hợp thành một và trở nên nổi tiếng nhờ tác phẩm Dracula của Bram Stoker vào năm 1897. Vào đầu thế kỷ 20, trong bài nghiên cứu về ma cà rồng, Montague Summer giải thích ma cà rồng là gì bằng cách trích dẫn từ Từ Điển Quốc Tế của Webster. Nó được định nghĩa dựa trên nhiều truyền thuyết dân gian truyền thống ở khắp châu Âu, và được đúc kết một cách ngắn gọn và đơn giản, nhưng chưa thật chính xác:

Một con ma hút máu hay cái xác sống lại của một người đã chết; một linh hồn hay cái xác sống lại của một người đã chết được cho là đến từ mộ phần, đi lang thang vào buổi tối và chuyên hút máu của những người đang ngủ, dẫn đến cái chết của người bị hút máu.

Niềm tin về ma cà rồng như chúng ta biết hiện nay có xuất xứ từ văn hóa Slavonia. Ma cà rồng thường xuất hiện trong các truyền thuyết của Hy Lạp và La Mã; và những sinh vật hút máu cũng được tìm thấy trong các câu chuyện dân gian của nhiều nền văn hóa khác. Ma cà rồng của châu Âu là hồn ma của kẻ dị giáo, tội phạm hay kẻ xấu, trỗi dậy từ mộ phần và hút máu của những người đang ngủ, và họ sẽ trở thành ma cà rồng. Cách duy nhất để tiêu diệt ma cà rồng là đâm cọc nhọn xuyên qua tim nó.

Hầu hết các tư liệu ghi chép về sự kiện liên quan đến ma cà rồng đều ở Trung Âu và Đông Âu – những nước như Moravia, Bohemia, Romania, Hungary, Serbia, và Yugoslavia. Dù người ta khẳng định rằng phải giết ma cà rồng bằng cọc gỗ, nhưng trong các tư liệu ghi chép, tất cả các lọai vũ khí hay công cụ đều được sử dụng nhằm lọai trừ ma cà rồng ra khỏi cộng đồng. Ví dụ: vào thế kỷ 13 tại Moravia, một ma cà rồng đã bất tỉnh khi bị đẩy xuống từ mái nhà thờ, và sau đó chặt đầu bằng cái xẻng; vào thế kỷ 16 tại Thổ Nhĩ Kỳ, ma cà rồng bị giết bằng con dao; và vào thế kỷ 17, một nữ ma cà rồng ở Romania chết chìm tại sông Jiu (theo một số truyền thuyết nhất định, ma cà rồng sẽ bị giết bởi hay không thể đi qua nước hay hay nước thánh). Có một trường hợp tuân theo truyền thống hơn là: năm 1905 tại Transylvania, xác của một người gypsy đã không đông cứng sau khi chết. Người ta nghi đó là ma cà rồng, nên đâm cọc xuyên qua tim người chết trước khi đem chôn.

Trong nhiều thế kỷ, ma cà rồng vẫn là một bí ẩn và thường bị coi là một đề tài cấm kỵ. Nhưng có một nhà văn đã đưa đề tài này thóat khỏi nền tảng và đối tượng truyền thống, để đến với các đối tượng ở quy mô rộng lớn hơn. Nhà văn ấy, như đã đề cập ở trên, chính là Bram Stoker. Cuốn tiểu thuyết Dracula, từ sau khi xuất bản lần đầu vào năm 1897, vẫn được tái bản cho đến nay.

Câu chuyện được viết dưới dạng các trang nhật ký, lá thư, kể về một Bá Tước ở Transylvania đã sống cực lâu. Hắn sống lâu vì hắn là ma cà rồng. Câu chuyện bắt đầu với Jonathan Harker, một luật sư ở Luân Đôn, được lệnh đi đến lâu đài của Bá Tước Dracula ở Transylvania, nhằm sắp xếp cho việc Bá Tước mua bất động sản ở nước Anh có tên là Carfax.

Sau khi đã có sự hiểu biết về nước Anh và Luân Đôn, Harker bị giam trong lâu đài, khó khăn lắm mới giữ được mạng sống và trốn thóat. Trong khi đó, Dracula được chuyển đến nước Anh trong một quan tài bằng đất, sau đó được di chuyển đến nơi ở mới ở Carfax, gần Purflet, Essex. Dracula biến hình thành con sói, giết cả thủy thủ đòan. Tại thời điểm này trong cuốn tiểu thuyết, vợ chưa cưới của Harker, Mina Murray, đảm nhiệm việc tường thuật câu chuyện cùng với cô bạn Lucy Westenra và John Seward. Giá sư Van Helsing kiến thức rộng, chuyên gia người Hà Lan về ma cà rồng và là thầy của Seward, cố gắng đánh lui vị Bá Tước khát máu này. Lucy trở thành nạn nhân của Bá Trước vùng Transylvania, vì vậy cô cũng sẽ trở thành ma cà rồng. Nhóm của Van Helsing buộc phải giết cô trước khi cô biến thành ma cà rồng bất tử. Dracula cũng muốn biến Mina thành ma cà rồng, nhưng với sự giúp đỡ của Jonathan Harker và nhóm Van Helsing, cô được cứu. Dracula chạy về Đông Âu. Nhóm săn ma cà rồng đuỗi theo Dracula đến sào huyệt của hắn, tiêu diệt hắn và đồng bọn, kết liễu cuộc đời của Chúa Ma Cà Rồng.

Dracula của Stoker sở hữu năng lực biến hình thành con sói, và trở nên cực kỳ hùng mạnh về đêm. Chết khi bị chặt đầu, hay bị đâm cọc xuyên qua tim, và thỉnh thỏang có khả năng biến thành con vật khác (như con dơi) hay làn khói… cùng nhiều đặc điểm của các câu chuyện dân gian Đông Âu đã được tổng kết lại để hình thành huyền thọai ma cà rồng trong thế kỷ từ khi cuốn tiểu thuyết của Stoker phổ biến hóa chủ nghĩa ma cà rồng trong đạo Cơ Đốc.

Người ta đã ghi lại các ảnh hưởng của cuốn tiểu thuyết Dracula và trí tưởng tượng của lòai người đối với thế giới siêu nhiên, rằng:

Cũng như Frankenstein, Dracula trở thành một bí ẩn thời hiện đại – là đề tài cho nhiều phiên bản phim, nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn – thơ. Du khách đi thăm Romania – đất nước mà Stoker chưa bao giờ đi đến. Romania nổi tiếng với “Lâu Đài của Dracula”, cũng như Verona nổi tiếng với “Ban Công của Juliet”.

Nguyên sĩ quan John F Plimmer đã viết trong cuốn sách của ông “In The Footstep of The Whitechapel Murders” (1998) rằng theo phương pháp xác định tâm lý của cảnh sát hiện đại nhận định, khi nạn nhân bị hành hung ở trên cổ thì động cơ tấn công là do tình dục. Từ đó, ý nghĩa của việc ma cà rồng hút máu được hiểu rộng ra. Có lẽ hành động một sinh vật về đêm cám dỗ và hút máu một cô gái ngây thơ, thuần khiết khiến người ta nghĩ đến vấn đề tình dục. Điều này đôi khi khiến người ta bỏ qua những khía cạnh khác của các truyền thuyết ma cà rồng. Tên Dracula được suy ra từ Vlad – “Lệnh của Rồng”. Tuy nhiên, trong tiếng Romania, “dracul” cũng có nghĩa là “ác quỷ”. Bá Tước Dracula của Stoker là sự kết hợp giữa 2 nhân vật có thật trong lịch sử: Vlad – Kẻ Xiên Người và Nữ Bá Tước Bathori. Nữ Bá Tước đã bị bắt vào năm 1610 vì tội giết hại các cô gái. Bà tắm trong máu của họ với hy vọng giữ cho làn da luôn tươi trẻ. Số nạn nhân nữ của bà lên đến vài trăm người.

Trong thời kỳ cai trị của Dracula tại Wallachia, người ta tin ma cà rồng là có thật – thật như những đội quân đang đi qua mgôi làng của họ. Tập tục đâm cọc xuyên qua tim người tự tử vẫn tiếp diễn cho đến năm 1905. Những cái chết không tự nhiên như tự tử hay mắc bệnh lạ thường bị cho là do ma cà rồng gây ra. Những niềm tin khác cho rằng bất cứ ai không được rửa tội trước khi chết – thậm chí là con ngòai giá thú – khi chết có thể biến thành ma cà rồng. Người ta tranh cãi rằng việc chém đầu Dracula – sau đó được dâng lên cho hòang đế ở Constantinople – không chỉ để thể hiện sự phục tùng đối với đế chế Ottoman, mà còn để đảm bảo Dracula không thể hồi sinh.

Những nỗi kinh hoàng

Vlad nổi tiếng bởi những hình phạt dã man dành cho nạn nhân. Nhưng phương pháp ưa thích là đóng cọc xuyên người, nên vị bá tước này được gắn với tên gọi Tepes (kẻ xiên người). Mọi dạng phạm tội đều bị trừng phạt bằng cách này. Mục đích của Dracula là tận hưởng sự khoái trá bệnh hoạn được nhìn nạn nhân bị hành hình. Trên thực tế, những hình khắc chạm gỗ được tìm thấy thuộc thời kỳ này cho thấy Dracula thường xuyên thưởng thức bữa tối với xung quanh là những xác người trên cọc.

Vào năm 1462, quân đội Wallachia tấn công sang đất của Đế quốc Ottoman của hoàng đế Sultan Mehmed II. Dracula đã không thành công và phải quay trở về. Ông cầu cứu vua Matthias Corvinus của Hungary nhưng vì những điều tàn bạo nên bị Matthias Corvinua bắt giam vào ngục tối. Trong suốt những năm nằm trong ngục tối, Dracula vẫn tiếp tục trò ưa thích của mình, ông bắt chuột, chim và hành hạ chúng. Tới năm 1476, Dracula được thả ra, nhưng bị quân Ottoman giết và chôn tại tu viện biệt lập Snagov, gần Bucharest (Hungary bây giờ).

Sau khi tên bạo chúa thành người thiên cổ, những câu chuyện về con người này vẫn tiếp tục lan truyền và là đề tài kinh dị nhất. Tuy nhiên, phần lớn những câu chuyện đều được dựa trên nội dung các cuốn sách mỏng phát hành tại Đức và Nga vào đầu những năm 1500. Các nhà phát hành Đức mô tả Dracula là kẻ độc ác, tội lỗi nhất trong lịch sử phát triển loài người. Còn các nhà văn của Nga lại cho rằng Dracula đơn thuần là một người lãnh đạo và hành xử theo cách riêng của mình. Dưới đây là một số truyện đã được ấn hành vào thời đó còn lưu lại tới ngày nay:

Vị thương gia trung thực: Một lần một nhà buôn của nước láng giềng tới lâu đài của Dracula tâu bẩm có người lục lọi chiếc xe ngựa và nẫng mất 160 đồng tiền vàng của anh ta. Dracula an ủi người đàn ông bất hạnh, cam đoan sẽ tìm ra tên trộm. Ngay lập tức, Dracula ra lệnh cho quân lính để vào xe ngựa của thương gia đó 161 đồng tiền vàng. Sáng hôm sau khi quay về, thương gia này đếm số tiền và phát hiện ra thừa một đồng. Ông ta quay lại báo với Dracula là đã nhận được tiền nhưng thừa một đồng. Câu trả lời của Dracula khiến vị thương gia không khỏi sợ hãi: Dracula đã cố tình làm như vậy và nếu thương gia này không thông báo về đồng tiền thừa thì chính ông ta sẽ bị xiên cọc.

Những vị đại sứ lân bang : Theo truyện viết lại, có hai vị sứ thần tới thăm vương quốc của Dracula. Khi gặp mặt, Dracula yêu cầu họ bỏ mũ ra. Hai vị sứ thần từ chối và giải thích điều đó vi phạm tín ngưỡng nước họ. Dracula ngay lập tức cho đóng đinh chiếc mũ vào đầu hai vị sứ thần để không bao giờ vi phạm truyền thống của dân tộc họ.

Thiêu sống những người dân quê : Trong thời kỳ nắm ngôi, Dracula thấy số người ăn mày và tàn tật quanh thành phố quá nhiều, Dracula cho vời tất cả đến dự một bữa tiệc long trọng. “Các người có mong muốn gì nữa không? Các người có muốn không phải lo lắng và không thiếu thốn bất kỳ thứ gì trên thế giới này nữa không?” – Dracula hỏi. Khi tất cả cùng đồng thanh đáp có, Dracula dồn họ lại một chỗ và phóng hỏa. Toàn bộ thực khách của bữa tiệc chết cháy trong đám lửa và Dracula tuyên bố vương quốc của ông ta không còn bóng dáng của sự nghèo khó.

Lâu đài Dracula:

Lâu đài Bran được xem như là một trong những công trình nổi tiếng nhất của kiến trúc thời Trung Cổ, được du khách khắp nơi trên thế giới biết đến với cái tên “Lâu đài Dracula”.

Mặc dù đất nước Rumani có đầy rẫy những công trình kiến trúc cổ kính với lịch sử lâu đời, Lâu đài Bran có thể được coi là một trong những công trình nổi tiếng nhất. Sự nổi tiếng của Lâu đài được gắn liền với Bá tước khét tiếng Dracula, nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết “Dracula” của nhà văn thế kỷ 19 Bram Stocker.

Với tổng cộng 17 phòng, Lâu đài Bran cũng là một trong những vật sở hữu đắt tiền nhất của đất nước Rumani, với giá trị bất động sản cỡ khoảng 140 triệu USD.

Một lịch sử sóng gió

Lâu đài được xây dựng vào năm 1212 bởi một nhóm thương gia đến từ thành phố Brasov ở gần đó, và nhiệm vụ ban đầu của nó là bảo vệ cho những đoàn chuyên chở hàng hóa đi xuyên qua hẻm núi Rucar-Bran và đi ngang qua núi Carpathian.

Vào năm 1920, thành phố Brasov đã cung tiến Lâu đài cho Nữ hoàng Maria của Rumani, thể hiện lòng biết ơn của họ với những đóng góp của bà cho đất nước; bà đã tu sửa nó và chuyển nhượng quyền thừa kế cho con gái bà là Công chúa Ileana.

Tuy nhiên, vào năm 1948, Hoàng tộc đã bị trục xuất bởi quân đội Xô Viết, được ủng hộ bởi chính phủ Rumani thân Liên Xô lúc đó. Lâu đài đã trở thành tài sản của chính phủ, và được mở cửa cho công chúng viếng thăm vào năm 1956, với một phần được chuyển đổi thành một bảo tàng nghệ thuật Trung Cổ.

Sau nhiều năm bị bỏ rơi bởi chính phủ, Lâu đài trở nên hoang tàn; do vậy, vào giữa những năm 1987 và 1993, nó đã được trùng tu theo một dự án quy mô lớn.

Sau cuộc Cách mạng Rumani năm 1989, chế độ cộng sản đã bị thủ tiêu, và gia đình Habsburg – chủ nhân cũ của tòa Lâu Đài – đã bắt đầu việc giành lại quyền sở hữu tài sản bằng luật pháp. Sau nhiều năm nỗ lực tranh đấu bằng luật pháp, Dominic of Habsburg, cháu trai cả của Nữ hoàng Maria, và con trai của Công chúa Ileana, đã giành lại được quyền sở hữu Lâu đài, sau khoảng sáu thập kỷ bị sung công. Họ lên kế hoạch chuyển đổi Lâu đài thành một viện bảo tàng cao cấp mở cửa cho công chúng tham quan.

Mối liên hệ với Dracula

Lâu đài Bran bỗng trở nên nổi tiếng sau khi Bram Stocker viết cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của ông “Dracula”, trong đó nhân vật chính là Bá tước Dracula – còn được biết đến với cái tên “Ma Cà rồng của Transylvania.” Sự thật là nhân vật trong cuốn tiểu thuyết của Stocker chưa bao giờ tồn tại, cả trong lịch sử Rumani hay trong truyền thuyết dân gian.

Trên thực tế, nhiều người tin rằng Dracula được lấy cảm hứng từ nhân vật đen tối – Hoàng tử Vlad Tepes. Vị Hoàng tử này từng trị vì Vallachia, một phần của Rumani ngày nay, trong suốt thế kỷ 15. Mặc dù chưa bao giờ bị buộc tội là kẻ hút máu, nhân vật này thực sự nổi tiếng là mờ ám.

Trong thời thơ ấu, vị Hoàng tử này từng bị bắt làm con tin bởi Đế chế Ottoman, và phải sống những năm đầu đời trong nhà tù Istanbul. Sau đó anh ta trở thành Hoàng tử của Vallachia với vài sự ủng hộ đến từ hoàng tộc Hungary. Anh ta trở nên nổi tiếng vì những trò hành hạ khắc nghiệt mà anh ta áp dụng với những đội quân Thổ Nhĩ Kỳ: Một hình phạt phổ biến là đâm xuyên qua người những người lính của kẻ thù, để cho họ chết một cách từ từ. Đó là tại sao anh ta có tên gọi khác là “Vlad kẻ xiên người”. Dường như Vlad coi những hình phạt tàn nhẫn này như một sự trả thù cho sự ngược đãi mà anh ta đã phải chịu đựng từ những người Thổ Nhĩ Kỳ trong thời thơ ấu.

Anh ta cũng cai trị Vallachia với bàn tay sắt. Không chỉ đối với những kẻ tội phạm, ngay cả tội ăn trộm vặt cũng phải đối mặt với sự trừng phạt ghê ghớm đến nực cười; người ta kể rằng trong thời anh ta trị vì không ai thậm chí dám nhặt đồng tiền bị rơi dưới mặt đất.

Trong khi câu chuyện về vị Hoàng tử giúp chúng ta giải thích nguồn gốc của nhân vật Dracula, mối liên hệ của anh ta với tòa Lâu đài vẫn còn rất mập mờ, bởi vì Vlad Tepes chưa bao giờ thực sự sống trong Lâu đài Bran.

Các du khách Tây Phương đã đến Rumani để “tìm kiếm” Dracula và đặt tên Bran là “Lâu đài Dracula” khoảng ba thập kỷ trước đây. Họ đã rất ngạc nhiên vì lối vào của tòa Lâu đài ở Transylvania rất giống với những gì được mô tả trong cuốn tiểu thuyết của Stocker, và từ đó họ gọi tên nó như vậy. Thời gian trôi qua, người ta luôn cho rằng cuốn tiểu thuyết của Stocker có mối liên hệ thực sự với tòa Lâu đài, nhưng trên thực tế không phải vậy.

Hiện tại, một điểm du lịch hút khách

Ngày nay, những ai mà đến Lâu đài Bran với sự mô tả ghê rợn của Stocker trong đầu óc họ sẽ khám phá ra rằng thực tế đã chứng minh hoàn toàn ngược lại: Lâu đài là một công trình cổ kính, yên ả và là một điển hình của kiến trúc thời Trung Cổ. Du khách sẽ thấy nó ẩn hiện đằng sau một khu vực núi non thanh bình với những đàn cừu chạy trên đồng cỏ, và bên trong được trang hoàng bởi những mẫu vải dệt tay tuyệt đẹp.

Những điều này có thể gây thất vọng cho những ai muốn tìm kiếm sự rùng rợn, nhưng họ vẫn có thể hài lòng bởi sự mến khách của người dân Rumani, và bởi một trong những phong cách ẩm thực hấp dẫn nhất vùng Đông Âu. Những chuyến tham quan luôn được đáp ứng đầy đủ mọi nhu cầu, bất kể là tham quan ban ngày tại Bran hay là nghỉ qua đêm tại khu vực gần đó.

Du khách chắc hẳn cũng đã học hỏi được nhiều điều về những truyền thuyết dân gian Rumani khi họ nghỉ tại đó. Lấy thí dụ, họ có thể khám phá ra rằng nếu một nhánh tỏi được đặt trước cửa ra vào thì cả tòa nhà sẽ được bảo vệ khỏi những linh hồn tà ác. Tuyệt đối an toàn, du khách trở về nhà với những ký ức tươi đẹp, và lại muốn viếng thăm Lâu đài Dracula và khung cảnh tuyệt đẹp của nó trong tương lai.

Dịch từ bản tiếng Anh:

Nguồn bài đăng: Blog Phayant