Trong bài thơ Đất, Trần Đăng Khoa viết: Đất muốn nói điều chi thế Mà không nói được với người

Đây là câu hỏi nghị luận xã hội theo dạng mở, nghĩa là không bó buộc HS vào một hệ thống ý cho trước hoặc bắt buộc phải giống nhau. Mỗi HS có thể phát biểu những suy nghĩ của mình, càng có màu sắc riêng, càng độc đáo càng hay; việc cấu trúc bài viết và sắp xếp các ý có thể rất khác nhau. Tuy nhiên, muốn hay trước hết phải đúng, nghĩa là cần hiểu đúng định hướng của câu hỏi. Có thể tham khảo một số nội dung cơ bản sau:

a)   Đất và vai trò của đất đối với con người

-     Đất là gì ?

-     Đất có vai trò như thế nào đối với con người (phân tích và chứng minh)?

b)  Con người đã đối xử với đất đai như thế nào?

-     Đối xử theo hướng tích cực (phân tích và chứng minh).

-     Đối xử theo hướng tiêu cực (phân tích và chứng minh).

c)   Làm thế nào để có một tương lai tốt đẹp cho trái đất và cho con người

-     Nêu lên các hiểm hoạ nếu đất đai "trả thù".

-     Con người cần phải làm gì để trái đất mãi bình yên và hoà thuận với con người?