Bình giảng bài thơ “Đây mùa thu tới”-Văn 11

Đề bài: Em hãy bình giảng bài thơ “Đây mùa thu tới” của nhà thư Xuân Diệu

Thu dường như là một đề tài mà rất nhiều nhà thơ chọn cho mình để gửi chọn những tình cảm cảm xúc về thiên nhiên của đất trời. Và chính bằng những hình ảnh thiên nhiên đẹp tứ thơ “Đây mùa thu tới” lại như cứ dào dạt trong lòng mỗi người đọc

Mở đầu bài thơ thì thi sĩ Xuân Diệu mang đến cho chúng ta những hình ảnh thiên nhiên báo hiệu một mùa thu sắp đến:

“Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang

Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng

Đây mùa thu tới mùa thu tới

Với áo mơ phai dệt lá vàng”

Có thể thấy rằng tín hiệu của mùa thu sang được nhà thơ thể hiện qua hình ảnh liễu đứng chịu tang, đìu hiu và lệ ngàn hàng. Chính bằng biện pháp nghệ thuật nhân hóa rặng liễu đứng ven hồ được ví von như là một người con gái đẹp kiều diễm tha thướt. Thế nhưng, dường như liễu thường được chỉ cho mùa xuân với nét đẹp xuân xanh thế mà ở đây nhà thơ lại sử dụng hình ảnh liễu để nói về mùa thu. Với việc dùng hình ảnh ấy để tác giả nói đến cái buồn lãng mạn của mùa thu. Cũng chính vì hình ảnh những hàng liễu rủ giống như mái tóc của người con gái buông xuống mặt hồ. Rồi nó lại như rất giống như những giọt nước mắt buồn của người con gái ấy. Vậy nên cao sang mà buồn bã, và có thể thấy buồn nhưng lại đẹp. Rõ ràng rặng liễu kia như không giống như những giọt nước mắt mà ta cảm nhận được liễu đang khóc, để tang cho một mùa hè rực rỡ đi qua. Và việc sử dụng điệp ngữ ‘ đây mùa thu tới” như cũng đã thể hiện được một tiếng reo vui trước bước đi của mùa thu. “Đây” dường như thể hiện sự xưng danh giới thiệu còn điệp ngữ kia như sự hân hoan của nhà thơ không thể giấu giếm mà đã như được bộc phát thành lời reo vui. Và dễ thấy phong cảnh khởi sắc với màu áo mới đó là màu áo mơ phai chỉ có mùa thu mới có. Và màu của rừng lá nhạt nhòa gợi lên cái sự tàn phai của mùa thu.

Và khi bước sang khổ thơ thứ hai chúng ta nhận thấy rằng khi tiết trời sang thu theo quy luật tự nhiên mọi vật đều chuyển sang phai tàn rơi rụng. Thi sĩ Xuân Diệu đã vẽ lên trước mắt chúng ta đó chính là một cảnh tưởng vô cùng đẹp nhưng lại mang dấu hiệu của sự rơi rụng thiên nhiên hay cũng chính là sự rơi rụng trong tâm hồn của mỗi con người.

“Hơn một loài hoa đã rụng cành

Trong vườn sắc đỏ rủa màu xanh

Những luồng run rẩy rung rinh lá

Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh”

Dường như ở đây nhà thơ không dùng những từ như “ dăm ba”, “năm bảy” mà lại dùng cụm từ “hơn một loài hoa’ là việc để chỉ cho sự tàn phai của hoa lá. Có lẽ chính cụm từ ấy có nghĩa là một vài, đã mấy nhưng cũng phải là nhiều. Nói như thế là một cách nói rất nghệ thuật, và nếu như hơn một chứ chưa chắc đã là nhiều. Đó dường như mới chỉ là những bước chuyển động đầu tiên của mùa thu mà thôi, rất nhẹ nhàng. Có thể khẳng định rằng câu thơ mang đến mọt nỗi buồn lớn, gây ấn tượng mạnh về sự rơi rụng. Hoa được biết đến vốn là biểu tượng của cái đẹp thế mà mùa thu tới cái đẹp lại tàn phai rơi rụng gây cảm giác tiếc nuối mất mát trong lòng người. Động từ “rủa” cũng đã được sử dụng đặc sắc, thể hiện sự ngấm dân, gặm dần từng chút một màu xanh tươi của lá, thay vào đó sắc đỏ vàng đặc trưng của mùa thu. Và thông qua đây người đọc cảm nhận được bước chân thu đi thật nhẹ nhàng, êm ái mà dường như lại không kém phần bền bỉ mãnh liệt. trong khi ấy những cái lạnh của thời tiết cũng được nhà thơ nhắc đến. Với biện pháp nghệ thuật điệp phụ âm đầu “run rẩy rung rinh” cũng như đã mang đến cho người đọc cái cảm giác se lạnh của mùa thu. Có lẽ không cần nói đến cái chữ se lạnh tỏng câu thơ của mình mà chỉ cần qua hình ảnh của cành hoa ấy ta thấy được những se lạnh của gió thu đang luồn lách qua những lá cây kia. Mùa thu đã đến thì dường như cây cối đang xanh tươi tràn trề nhựa sống thay vào đó sự khô gầy, héo úa tàn tạ. Nó giống như những bộ xương khô gầy yếu ớt và đơn độc. Cũng là bởi vì lá đã theo gió mà đáp mình xuống dưới đất, hay cũng như đã bị cơn gió vô tình kia lối cuốn mà lìa cành bay theo. Nhà thơ thật là tinh tế khi đã cảm nhận mùa thu bằng thị giác, cảm giác, xúc giác. Dường như thi sĩ lại như đã còn mang đến cho cảnh thu cái xôn xao run rẩy của lòng mình.

Mùa thu là vậy, nó như bắt đầu quyết liệt hơn, đến nhanh nhẹn hơn thể hiện qua những ánh trăng ngẩn ngơ, non xa mờ trong sương sớm:

“Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ

Non xa khởi sự nhạt sương mờ

Đã nghe rét mướt luồn trong gió

Đã vằng người sang những chuyến đò

Tác giả cũng như đã tài tình khi nhân hóa trăng thu như nàng thiếu nữ tự ngẩn ngơ, không hiểu nỗi lòng mình. Đó có thể chính là cái ngẩn ngơ rất thu, nhỏ nhoi, mờ nhạt. Và còn có lẽ dãy núi thì bắt đầu bằng ngày mới bằng một màu mờ nhạt thấp thoáng trong màn sương ấy. Ta cũng như đãcảm nhận được hơi sương mờ nhạt mang đến cảm giác bàng bạc mơ hồ. Và cho đến tiếp đến câu thơ thứ ba nhà thơ sử dụng nghệ thuật chuyển đổi cảm giác. Có lẽ chính cái rét mướt kia được cảm nhận qua cảm giác chứ không phải là thính giác thế nhưng tác giả đã rất lạ ở chỗ đó. Biện pháp nghệ thuật đảo ngữ đã dường như cũng cho thấy được sự quạnh quẽ, vắng vẻ hoang vu trên mỗi chuyến đò bến đò. Và đó mùa thu như đang đến mà như đã sắp qua để nhường cho mùa xuân cạn kề. cảnh vật trong khổ thơ được miêu tả từ trên cao xuống dưới trong trạng thái lạnh lẽo tàn phai. Nó cũng như đã khắc họa bước đi nghiệt ngã của thời gian.

Nhà thơ lúc này cũng như hướng tầm mắt của mình lên cao và nhìn thấy những áng mây bàng bạc hiện lên cùng với đó là hình ảnh những cánh chim bay đi như thả mình vào cõi vĩnh hằng:

“ Mây vẩn tầng không chim bay đi

Khí trời u uất hận chia ly

Ít nhiều thiếu nữ buồn không nói

Tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì”

ở hai câu đầu nói về sự chia ly diễn ra trong lòng cảnh vật. Có thể thấy chim bay đi tránh rét, nỗi buồn chia ly ngập tràn không gian tạo thành một nỗi sầu hận u uất. Nếu như nhà thơ lại như đã bắt đầu bằng hình ảnh cây liễu giống như cô gái thì kết thúc bài thơ tác giả cũng nhắc đến hình ảnh cô gái. Cô gái ấy đang làm gi?, Trong thơ Xuân Diệu thì dường như mọi vẻ đẹp đều được so sánh với vẻ đẹp của người con gái. Nói cách khác vẻ đẹp của con người trở thành chuẩn mực của vẻ đẹp thiên nhiên. Có lẽ rằng chính cô gái ấy ngồi tựa cửa mà nhìn xa, cái nhìn xa xăm những thứ hiện ra trước mắt thì không thấy mà chỉ thấy những gì trong tâm trí đang hiện ra. Cô thiếu nữ ấy dường như cũng đang buồn không nói tựa cửa trông xa để nghĩ ngợi.

Và bài thơ mở đầu thật lạ, đó là bằng mái tóc của người con gái qua hình ảnh rặng liễu, kết thúc cũng bằng hình ảnh người con gái qua ánh mắt xa xăm vô định. Điều đó dường như cũng đa thể hiện được những thu đến đẹp như mái tóc, đôi mắt người con gái vậy. Qua đây nhà thơ Xuân Diệu cũng như đã mang đến một bức tranh thu của mình trong triển lãm những bức tranh thu. Và nếu như một ai một lần chiêm ngưỡng bức tranh thì không thể nào quên được vẻ đẹp lãng mạn buồn phảng phất của nó.

Nguồn: Văn mẫu hay