Ai được coi là danh họa bậc nhất thế kỷ 20?

Một người hoạ sĩ suốt cả cuộc đời đi tìm lối đi riêng cho cây vẽ, để những gam màu có thể chứa đựng được cả thế giới nội tâm. Pablo Picasso để lại những bức tranh khiến cho cả thế giới phải kinh ngạc và ngưỡng mộ…

Cuộc đời và sự lựa chọn lối đi

Pablo Picasso sinh ngày 25 tháng 10 năm 1881, tại Malaga (Tây Ban Nha). Được thừa hưởng sự sáng tạo và năng khiếu hội họa của cha, năm 10 tuổi Picasso đã được cha dạy vẽ. Chẳng mấy chốc, cậu nhỏ Paolo đã vượt cha về khả năng diễn đạt bằng những bức họa. Nắm bắt được khả năng thiên phú này, ông Blasco tạo mọi điều kiện phương tiện, người mẫu cho con phát huy tối đa tài năng của mình. Năm 13 tuổi, Picasso đã có được cuộc triển lãm đầu tiên những tác phẩm của mình.

Vào mùa thu năm 1895, gia đình Blasco dọn tới Barcelona. Picasso theo học tại Hàn Lâm Viện Nghệ Thuật La Llotja - nơi ông Blasco đã đảm nhận chức vụ giảng dạy Hộii Họa lần cuối.

Sống tại thành phố lớn thứ hai của nước Tây Ban Nha và theo học Viện Nghệ Thuật, Pablo đã sớm được công nhận là một họa sĩ trẻ có tài. Năm 1897, bức họa “Khoa học và Từ thiện” (Science and Charity) đã đoạt giải thưởng danh dự tại Madrid trong một cuộc triển lãm mỹ thuật.

Mùa thu năm đó, Picasso, học tại Hàn Lâm Viện Hoàng gia tại San Fernando. Cậu đã nhận ra rằng: những lý thuyết hang ngày cậu vẫn cố “nhồi nhét” không thiết thực bằng việc quan sát đường phố để cảm nhận chân thực nhất những gì đang diễn ra xung quang. Từ đó, cậu dành thời gian cho việc ghi lại đời sống thông qua các bức hoạ đường phố, quán cà phê, các nhà chứa, tới thủ đô Madrid thăm viếng các Viện bảo tang, suy ngẫm về những bức hoạ nổi tiếng của Velazquez, El Greco, Goya …

Mùa xuân năm 1898, Picasso bị bệnh và phải điều dưỡng trong vài tháng, ông đã hoàn toàn “đoạn tuyệt” với sự cứng nhắc của những “cuốn giáo trình” tại học viện và gia đình. Picasso quyết định dùng tên mẹ (bà Maria Picasso Lopez) để ký trên những tác phẩm của mình là “P.R.Picasso”. Năm 1901, Picasso bỏ chữ Ruiz - họ của cha trên chữ ký.

Những năm tháng đó, Paris được hướng tới giống như kinh đô ánh sáng của thế giới, Picasso gia nhập nhóm nghệ sĩ và văn sĩ Catalan. Quán cà phê Els Quatre Gats (4 con mèo) là nơi họ thường ghé thăm và đàm đạo. Chính tại nơi này, Picasso đã trưng này những tác phẩm lần thứ nhất (2/1900) với hơn 50 chân dung được diễn tả tinh tế bằng nhiều cách khác nhau.

Sau đó, cái tên của Picasso được người ta để ý đến trong tác phẩm “Những giây phút cuối cùng” (Last Moments) với với sắc độ tăm tối, u ám, mô tả sự viếng thăm của một tu sĩ bên giường của một người đàn bà hấp hối được trưng bày trong cuộc Triển Lãm Quốc Tế tại Paris năm 1900.

Cuộc chinh phục thế giới màu sắc

Mong muốn được diễn tả Kinh đô ánh sáng bằng những màu sắc cá tính, Picasso đã cùng Carles Casagemas từ Tây Ban Nha qua Pháp.

Ở Paris, ông đã bị mê hoặc bởi những ánh sáng diệu kỳ mà ông không thể diễn giải được bằng lời. Đó cũng là lúc ông khám phá ra một gam màu mới của cuộc sống - một ý tưởng thiên tài được từ từ nhen nhóm. Không phải là các màu vàng hay nâu của Tây Ban Nha, không phải màu đen trên chiếc khăn voan mỏng trùm đầu của các thiếu nữ… Nó là một màu tươi sáng, rực rỡ. Đúng, màu sắc của Van Gogh, màu sắc đặc biệt của một thành phố đang cử hành các cuộc hội chợ.

Picasso đã dùng than, phấn tiên, màu nước, màu dầu để ghi lại các lối sống nơi thủ đô của nước Pháp như họa phẩm “Cặp tình nhân trên đường phố “(Lovers in the Street -1900). Picasso đã thử nghiệm lối vẽ chấm nét (dotted style) của trường phái ấn tượng (Impressionism) và đã bị ảnh hưởng bởi các họa sĩ T. A. Steilen người Thụy Sĩ, Toulouse-Lautrec nhà hậu ấn tượng người Pháp (Post-Impressionist) và bởi cả Isidre Nonell, một họa sĩ bạn nhiều tuổi hơn và có tài năng từ Barcelona. Tác phẩm quan trọng nhất trong thời kỳ này của Picasso là bức họa “Sàn quay Galette” (le Moulin de la Galette -1900).

Năm 1907, Picasso và Braque khởi đầu một phong trào hội họa gọi là Trường Phái Lập Thể (Cubism). Đây là kết quả từ lời nói xác định của họa sĩ Paul Cezanne: “Bạn phải nhìn thấy trong thiên nhiên các khối trụ, khối cầu và khối chóp nhọn “. Picasso đã theo sát lời nói này và từ đó, trong các bức tranh của Picasso, đường lối lập thể phân tích (analytical cubism) đã làm thay đổi các hình dạng thiên nhiên thành các thể hình học căn bản và rồi về sau, dẫn tới đặc tính diễn tả đồng thời (simultaneity) tức là các diện khác nhau của một đề tài được trình bày đồng thời với nhau và đè lên nhau.

Những bức tranh khai phá sự sáng tạo

Bước vào tuổi thanh niên, Picasso sang Paris khởi đầu sự nghiệp của mình với những series tranh của thời kỳ xanh với màu chủ đạo là sắc xanh. Ông bắt đầu nổi danh từ khi chuyển dần sang màu hồng.

“Những người làm trò ảo thuật ở hội chợ” được coi là nổi bật nhất lúc bấy giờ và được các nhà phê bình đánh giá là thể hiện sự tuyệt đối, khả năng tạo hình xuất sắc và sự cảm nhận tinh tế.

Năm 26 tuổi, Picasso bước khỏi thời kỳ màu hồng đột ngột với bức tranh lập thể đầu tiên “Những cô gái ở Avignon”. Đây có thể coi là bức tranh khai phá cho trường phái lập thể. Những người yêu thích hội họa lúc đó nhận định rằng những cô gái trong tranh hiện ra với vẻ khác thường, vặn vẹo và ức chế.

Với con mắt của những người tôn sùng vẻ đẹp phụ nữ thì bức tranh này là một lời nguyền méo mó. Picasso đã vẽ theo bản năng, không có ý niệm về một trường phái mới đang manh nha bởi lúc đầu ông không cho một ai xem bức “Những cô gái ở Avignon”. Tuy nhiên, bước đột phá này đã mang lại một hiệu ứng bất thường trong giới hội họa đương thời: Người họa sĩ không còn phụ thuộc vào đối tượng được vẽ mà chỉ chú trọng vào sâu thẳm con người mình.

Ông đã nổi danh và trở nên giàu có. Khi những cải cách qua đi, Picasso trở về đề tài quen thuộc mà ông yêu thích đó là: vẽ phụ nữ. Những người phụ nữ trong đó đều có ảnh hưởng đến cuộc đời ông. Tác phẩm “Những người yêu nhau” được sáng tác ở thời kỳ ông say mê trong mối tình với nữ diễn viên ba lê Nga Olga Kokhlova.

Nhưng Maria Thesrese Walter mới là người đàn bà quyến rũ nhất trong đời Picasso. Những bức tranh vẽ nàng mang đến một cảm giác thanh thản, an bình hiếm có trong các tác phẩm của ông. Bức “Người đàn bà khỏa thân trên ghế bành đỏ” là một trong những tác phẩm thể hiện điều này.

Tác phẩm “Chân dung Dora Maar”, người mẫu trong tranh đã bị biến hình với gương mặt tách ra trong sự tương phản của màu sắc đối chọi. Tác phẩm này thể hiện sự đam mê chinh phục cái đẹp người phụ nữ của Picasso và được giới hội hoạ trầm trồ thán phục.