Xuất khẩu hàng hóa trong bối cảnh hội nhập

Khỏi niệm về hội nhập thương mại quốc tế.

Hội nhập kinh tế quốc tế là quỏ trỡnh chủ động gắn kết nền kinh tế và thị trường của từng nước với kinh tế khu vực và thế giới thụng qua cỏc nỗ lực tự do húa và mở cửa trờn cỏc cấp độ đơn phương, song phương và đa phương.

Hội nhập thương mại là một trong những mũi nhọn của hội nhập kinh tế quốc tế. Do vậy núi đến hội nhập kinh tế là phải đề cập tới sự gắn kết nền kinh tế, thị trường của từng nước với nhau, hoặc giữa cỏc khối kinh tế.

Ngoài ra hội nhập bao giờ cũng gắn liền với quỏ trỡnh cam kết mở cửa thị trường và tự do húa thương mại. Những nỗ lực hội nhập quốc tế của cỏc quốc gia thể hiện trờn nhiều phương diện, nhiều cấp độ khỏc nhau như đơn phương mở cửa thị trường tự do hoỏ thương mại, hợp tỏc song phương hoặc đa phương thể hiện trong việc ký kết cỏc hiệp định thương mại song phương, tham gia vào cỏc diễn đàn, cỏc định chế khu vực và toàn cầu.

Nội dung của hội nhập.

Thứ nhất, ký kết và tham gia vào cỏc định chế và tổ chức kinh tế quốc tế, cựng với cỏc thành viờn đàm phỏn xõy dựng ra cỏc luật chơi chung và thực hiện cỏc cam kết, quy định đối với cỏc thành viờn của định chế, tổ chức đú.

Thứ hai, là tiến hành cỏc cụng việc cần thiết ở trong nước để bảo đảm đạt được mục tiờu của quỏ trỡnh hội nhập cũng như thực hiện cỏc quy định, cam kết quốc tế về hội nhập. Đú là:

- Điều chỉnh chớnh sỏch theo hướng tự do húa và mở cửa, giảm và tiến tới

dỡ bỏ hàng rào thuế quan và phi thuế quan, đặc biệt là hàng rào phi thuế để làm cho cỏc hoạt động thương mại giữa cỏc nước thành viờn ngày một thụng thoỏng hơn. Điều này chỳng ta cú thể thấy rất rừ đối với cỏc nước là thành viờn của Tổ chức thương mại thế giới (WTO). Việt Nam đang nỗ lực để trở thành thành viờn của WTO và điều quan trọng chỳng ta đang làm đú chớnh là điều chỉnh xõy dựng cỏc chớnh sỏch phự hợp với quy định của WTO và để hội nhập thành cụng.

- Bờn cạnh đú cỏc quốc gia cũn phải điều chỉnh cơ cấu kinh tế từ việc sản xuất, kinh doanh, mặt hàng và cả cơ cấu đầu tư cho phự hợp với quỏ trỡnh tự do húa và mở cửa. Cú như thế cỏc nước mới cú thể khỏi thỏc tối đa nguồn lực và lợi thế trong nước để nõng cao được năng lực cạnh tranh của quốc gia mỡnh. Đồng thời thụng qua đú cũng giỳp cho cỏc nước hội nhập thành cụng và hiệu quả. Việc điều chỉnh này khụng giống nhau giữa cỏc nước và giữa cỏc thời kỳ khỏc nhau trong cựng một nước. Căn cứ vào những điều kiện và mục đớch khỏc nhau mà cỏc quốc gia cú sự điều chỉnh sao cho thớch hợp, tối ưu và hiệu quả nhất.

- Ngoài ra, cỏc quốc gia cũn phải tiến hành sắp xếp lại và đổi mới cỏc doanh nghiệp trong nước. Đổi mới cụng nghệ, cỏch thức quản lý và đào tạo nguồn nhõn lực để cú được những cụng nhõn cú tay nghề cao, những nhà quản lý giỏi để đảm bảo hội nhập thành cụng.

Cơ hội và thỏch thức khi hội nhập.

a. Cơ hội:

- Thụng qua hội nhập, cỏc quốc gia sẽ tham gia vào phõn cụng lao động thế giới. Từ đú giỳp cỏc quốc gia khai thỏc tốt nguồn lực và lợi thế mà mỡnh cú để phỏt triển kinh tế và thương mại quốc tế của quốc gia.

- Thụng qua hội nhập sẽ thỳc đẩy thương mại quốc tế của quốc gia đú phỏt triển. Hàng húa của quốc gia đú sẽ được mở rộng về thị trường tiờu thụ vỡ vậy sẽ khuyến khớch cỏc nhà đầu tư mở rộng đầu tư sản xuất. Mặt khỏc hàng húa của nước đú cũng sẽ bị cạnh tranh gay gắt hơn trờn thị trường thế giới và cả trờn thị trường nội địa, buộc cỏc doanh nghiệp phải tự đầu tư đổi mới cụng nghệ, quản lý để năng cao năng suất và hiệu quả sản xuất tăng sức cạnh tranh của hàng húa của mỡnh. Bờn cạnh đú hội nhập cũn giỳp cho quốc gia và cỏc nhà sản xuất lựa chọn được mặt hàng mà mỡnh cú lợi thế để sản xuất. Như vậy hội nhập thỳc đẩy sự phỏt triển nền sản xuất trong nước phỏt triển.

- Thụng qua hội nhập giỳp cho cỏc quốc gia, đặc biệt là cỏc quốc gia đang phỏt triển cú cơ hội nhận chuyển giao cụng nghệ, vốn, khoa học kỹ thuật cũng như kinh nghiệm quản lý kinh tế và kinh nghiệm về kinh doanh quốc tế của cỏc nước tiờn tiến trờn thế giới.

- Qua hội nhập cũng giỳp cho cỏc quốc gia đang và kộm phỏt triển như Việt Nam sẽ cú cơ hội giải quyết cỏc tranh chấp thương mại bỡnh đẳng hơn với cỏc nước phỏt triển.

b. Thỏch thức:

- Sự cạnh tranh diễn ra ngày càng khốc liệt trờn thị trường thế giới và thậm chớ ngay cả trờn thị trường nội địa. Đối với cỏc nước hàng húa chưa cú sức cạnh tranh cao thỡ đõy là một thỏch thức to lớn. Nếu khụng cú cỏc biện phỏp, chớnh sỏch thớch hợp để nõng cao sức cạnh tranh thỡ sẽ khụng cú chỗ đứng trờn thị trường thế giới, tồi tệ hơn nú cũn phỏ hủy nền sản xuất trong nước.

- Sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa cỏc nước, cỏc nước kộm phỏt triển thường ở vào vị trớ bất lợi, thua thiệt và thường bị cỏc nước phỏt triển đối xử bất cụng. Ngoài ra cỏc tập đoàn đa quốc gia dễ dàng chi phối kinh doanh trong nền kinh tế hội nhập, thậm chớ là chi phối cả Chớnh phủ.

- Khi tham gia hội nhập mở cửa nền kinh tế sự giao lưu giữa cỏc nước trờn thế giới sẽ ngày càng thụng thoỏng dễ dàng hơn và vỡ vậy văn húa ngoại lai cũng như cỏc tệ nạn xó hội mới cũng theo con đường này mà du nhập vào. Nếu nền văn húa trong nước khụng đủ mạnh để đề khỏng lại với văn húa ngoại lai độc hại thỡ nú sẽ phỏ vỡ nền văn húa trong nước. Lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền sẽ làm cho con người ta ngày càng xa nhau hơn, văn húa truyền thống sẽ bị phỏ vỡ đặc biệt là với những quốc gia Á Đụng cú bẳn sắc văn húa truyền thống lõu đời. Mà văn húa đó mất thỡ hội nhập sẽ thất bại và sẽ mất tất cả.

- Hội nhập làm phõn húa giàu nghốo giữa cỏc nước và giữa cỏc tầng lớp trong cựng một nước gõy ra nhiều vấn đề xó hội phức tạp mà cỏc quốc gia khú giải quyết một sớm một chiều được. Hội nhập cũn khai thỏc cạn kiệt nguồn tài nguyờn trong nước gõy ụ nhiễm mụi trường.

Đặc điểm của sản xuất kinh doanh cà phờ

a. Nguồn gốc cõy cà phờ.

Cõy cà phờ được phỏt hiện một cỏch vụ tỡnh nhờ một anh chàng chăn dờ tờn là Kaddi thuộc ngụi làng CaFa của đất nước Ethiopia, khi đàn dờ của anh ta ăn phải một loại quả màu đỏ (cà phờ chớn) và đờm đú đàn dờ khụng ngủ mà quậy phỏ suốt đờm . Vỡ thế nú được gọi là cõy Cafa, về sau loại cõy này được gọi chệch đi là cafộ, Coffee, hay cà phờ như ngày nay.

b. Đặc điểm của sản xuất kinh doanh cà phờ.

- Cà phờ cú tớnh thời vụ cao, đõy chớnh là đặc điểm ảnh hưởng lớn nhất tới kinh doanh cà phờ. Ngay cả những nước sản xuất và kinh doanh cà phờ lớn như Braxin, Colombia cũng chịu tỏc động bởi đặc điểm này. Vào thời vụ thu hoạch giỏ cà phờ thường xuống thấp, cũn vào giữa niờn vụ giỏ cà phờ thường tăng lờn do hàng bị khan hiếm. Chớnh vỡ lý do này mà cỏc nước xuất khẩu cà phờ núi chung và cỏc doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu cà phờ núi riờng sẽ cú lợi thế hơn khi họ cú đủ nguồn tài chớnh phục vụ cho việc dự trữ cà phờ.

- Cà phờ là cõy cụng nghiệp dài ngày, cú thời gian từ lỳc đầu tư tới lỳc khai thỏc từ 3 tới 5 năm. Chớnh đặc điểm này ảnh hưởng rất lớn tới những nhà sản xuất, đặc biệt đại đa số là những người nụng dõn ở những nước sản xuất cà phờ cú nguồn tài chớnh hạn chế thỡ vốn đầu tư ban đầu cho sản xuất cà phờ của họ chủ yếu là vay từ cỏc ngõn hàng. Mặt khỏc do thời gian khai thỏc đưa vào kinh doanh dài nờn khi thị trường cà phờ cú biến động theo chiều cú lợi thỡ những người trồng cà phờ khú cú thể nắm bắt cơ hội ngay được. Cũn khi đưa vào kinh doanh được thỡ thị trường cà phờ lại cú những biến chuyển bất lợi khỏc.

- Sản xuất cà phờ chịu ảnh hưởng nhiều bởi điều kiện thời tiết, tự nhiờn. Những năm do hạn hỏn, lũ lụt thỡ cà phờ bị mất mựa làm ảnh hưởng lớn tới thị trường cà phờ thế giới và làm đảo lộn nhiều dự đoỏn của cỏc chuyờn gia, cũng như kế hoạch của cỏc quốc gia và cỏc cụng ty kinh doanh cà phờ, đặc biệt là đối với những quốc gia sản xuất cà phờ lớn nhất thế giới như Braxin, Việt Nam.

- Kinh doanh cà phờ cú tớnh rủi ro cao, đặc biệt là cỏc hỡnh thức kinh doanh về hợp đồng tương lai, giỏ trừ lựi…

Vai trũ của xuất khẩu cà phờ đối với kinh tế, xó hội Việt Nam.

a. Đối với nền kinh tế, xó hội và mụi trường.

- Xuất khẩu cà phờ mỗi năm đem về cho nền kinh tế chỳng ta một lượng ngoại tệ lớn, khoảng 500 triệu USD. Xuất khẩu cà phờ gúp phần khụng nhỏ vào việc thực hiện mục tiờu của chiến lược xuất nhập khẩu núi riờng và mục tiờu phỏt triển chiến lược kinh tế xó hội núi chung của đất nước. Mặt khỏc xuất khẩu cà phờ cũn gúp phần giỳp tạo vốn cho đầu tư mỏy múc trang thiết bị cho sự nghiệp cụng nghiệp húa, hiện đại húa nền kinh tế.

- Là một ngành sử dụng nhiều lao động, xuất khẩu cà phờ gúp phần tạo ra nhiều cụng ăn việc làm, giỳp giải quyết vấn đề thất nghiệp cho nền kinh tế. Theo Hiệp hội cà phờ ca cao Việt Nam (Vicofa) thỡ mỗi năm ngành cà phờ thu hỳt khoảng 600.000 – 700.000 lao động, thậm chớ trong ba thỏng thu hoạch số lao động cú thể lờn tới 800.000 lao động. Lao động làm việc trong ngành cà phờ chiếm khoảng 2,93% tổng số lao động trong ngành nụng nghiệp và chiếm 1,83% tổng số lao động trờn toàn nền kinh tế quốc dõn.

- Mặt khỏc khi xỏc định cà phờ là mặt hàng xuất khẩu chủ lực thỡ sẽ giỳp Nhà nước hoạch định cỏc chớnh sỏch như đầu tư, quy hoạch vựng một cỏch cú trọng điểm, hợp lý, tiết kiệm và cú hiệu quả cao trong phỏt triển kinh tế.

- Cà phờ khụng chỉ là cõy cú giỏ trị kinh tế cao, mà trồng cà phờ cũn giỳp thực hiện phủ xanh đất trống đồi nỳi trọc, bảo vệ mụi trường sinh thỏi. Vỡ cõy cà phờ thớch hợp với những vựng đất đồi, đặc biệt là cõy cà phờ Robusta.

b. Đối với cỏc doanh nghiệp sản xuất, chế biến xuất khẩu cà phờ.

- Xuất khẩu cà phờ giỳp cỏc doanh nghiệp cú thờm lợi nhuận, thu được ngoại tệ để đầu tư mua mỏy múc thiết bị mở rộng và nõng cao sản xuất từ đú tăng lợi nhuận và hiệu quả trong hoạt động của mỡnh.

- Tham gia kinh doanh xuất khẩu cà phờ giỳp cỏc doanh nghiệp, đặc biệt là cỏc doanh nghiệp chuyờn doanh về cà phờ nõng cao được uy tớn hỡnh ảnh của đơn vị trong con mắt cỏc bạn hàng và trờn thị trường thế giới từ đú tạo ra cho doanh nghiệp lợi thế cạnh tranh để nõng cao hiệu quả hoạt động mở rộng thị trường tăng thị phần và lợi nhuận.

- Với những doanh nghiệp kinh doanh tổng hợp, việc kinh doanh xuất khẩu cà phờ giỳp doanh nghiệp cú thờm mặt hàng để lựa chọn trong kinh doanh, từ đú lựa chọn được mặt hàng kinh doanh cú hiệu quả tăng lợi nhuận uy tớn.

c. Với người sản xuất cà phờ.

- Cà phờ là sản phẩm trong nước cú nhu cầu khụng cao do thúi quen tiờu dựng của người Chõu Á núi chung và người Việt Nam núi riờng thớch uống trà hơn cà phờ. Vỡ vậy xuất khẩu cà phờ sẽ tỡm được đầu ra cho sản phẩm của người nụng dõn trồng cà phờ, giỳp họ tiờu thụ được sản phẩm của mỡnh và cú thu nhập.

- Cà phờ là một cõy trồng rất thớch hợp với điều kiện thời tiết và thổ nhưỡng của Việt Nam, đặc biệt là vựng Tõy Nguyờn và vựng Đụng Nam Bộ. Cà phờ là một loại cõy cú giỏ trị kinh tế cao nờn việc xuất khẩu cà phờ sẽ giỳp người nụng dõn trồng cà phờ làm giàu trờn chớnh mảnh đất của mỡnh.

- Ngoài ra việc trồng cà phờ xuất khẩu giỳp họ giải tạo ra việc làm cho

người nhà trong thời buổi nụng nhàn. Bờn cạnh đú việc xuất khẩu cà phờ cũn giỳp cho người nụng dõn trồng cà phờ được Nhà nước cũng như doanh nghiệp đầu tư vật tư, giống và kỹ thuật chăm súc sẽ làm cho họ nõng cao năng xuất lao động, cõy trồng và chất lượng sản phẩm qua đú tăng thu nhập cho chớnh họ.

Lợi thế và bất lợi thế của xuất khẩu cà phờ Việt Nam.

a. Lợi thế.

- Cà phờ Việt Nam cú hương vị đặc thự với giỏ rẻ hơn so với cà phờ cựng loại của cỏc nước. Bờn cạnh đú cà phờ Việt Nam được cỏc nhà rang xay trờn thế giới đỏnh giỏ cao là dễ chế biến, đặc biệt là chế biến cà phờ dựng ngay.

- Là mặt hàng xuất khẩu chiến lược nờn được Nhà nước ưu đói thụng qua cỏc chớnh sỏch về tớn dụng đầu tư, tớn dụng xuất khẩu, xỳc tiến thương mại cũng như cỏc hỗ trợ khỏc trong nghiờn cứu và phỏt triển.

- Nhu cầu cà phờ thế giới là khụng ngừng tăng lờn, đặc biệt là sự thay đổi tập quỏn và thúi quen tiờu dựng của người Á Đụng trong đú phải kể đến người tiờu dựng Nhật Bản và Trung Quốc, hai quốc gia gần với chỳng ta và cú thị trường rộng lớn. Bờn cạnh đú nhu cầu tiờu dựng cà phờ của Chõu Âu và Bắc Mỹ cũng khụng ngừng tăng.

- Việc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế đối với Việt Nam và việc hai nước ký hiệp định thương mại song phương (7/2000) là một lợi thế cho việc xuất khẩu cà phờ Việt Nam đặc biệt là vào thị trường chiếm thị phần cà phờ thế giới lớn như Hoa Kỳ. Trong thời gian tới đõy khi Việt Nam chớnh thức trở thành thành viờn của WTO thỡ cà phờ xuất khẩu của chỳng ta càng cú nhiều lợi thế hơn nữa.

b. Những bất lợi thế.

- Chất lượng cà phờ xuất khẩu của chỳng ta thấp và khụng đồng đều, đõy là một bất lợi lớn của cà phờ xuất khẩu Vịờt Nam. Đõy cũng chớnh là nguyờn nhõn khiến cho cà phờ xuất khẩu Việt Nam thấp và cú sự chờnh lệch lớn với giỏ cà phờ thế giới và với Indonesia.

- Tỡnh trạng cung vượt quỏ cầu trờn thị trường cà phờ thế giới trong những năm qua cũng làm cho cà phờ xuất khẩu Việt Nam gặp rất nhiều khú khăn.

- Thể thức mua bỏn phức tạp của chỳng ta cũng gúp phần tạo nờn bất lợi cho cà phờ Việt Nam. Việc cỏc nhà nhập khẩu than phiền về cỏch thức mua cà phờ của họ ở Việt Nam tốn thời gian. Họ phải đến tận nhà xuất khẩu để đàm phỏn xem xột chất lượng cũng như cỏc cam kết thời hạn, quỏ tốn kộm thời gian. Trong khi với cỏch thức mua bỏn trờn cỏc sở giao dịch thỡ họ chỉ mất vài giờ.