Vì sao Stonehenge được xây dựng?

Nguồn: “Why was Stonehenge built?”, History.com (truy cập ngày 25/10/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Hoàng Giang

Mặc dù là một trong những địa danh nổi tiếng nhất thế giới, nhưng vòng tròn đá có niên đại tiền sử có tên Stonehenge vẫn chìm trong bí ẩn. Nằm trên Đồng bằng Salisbury ở Wiltshire, Anh, Stonehenge đã được xây dựng qua nhiều giai đoạn trong khoảng từ năm 3000 đến 1500 TCN, trải dài từ thời Đồ Đá Mới sang thời Đồ Đồng. Quy mô khổng lồ của nó cho thấy Stonehenge phải có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với những dân tộc cổ đại đã xây dựng nên nó, song mục đích của công trình này vẫn là chủ đề phỏng đoán trong suốt nhiều thế kỷ.

Những giả thuyết đưa ra nhiều vô kể, cho rằng Stonehenge là mọi thứ từ một trung tâm chữa bệnh cổ đại cho đến nơi hạ cánh của người ngoài hành tinh. Thế kỷ 17 – 18, nhiều người đã tin rằng Stonehenge là một đền thờ của những người Druid,[1] được các Druid xứ Celt xây nên làm trung tâm thờ cúng. Dù nhiều học giả gần đây đã kết luận Stonhenge có lẽ đã xuất hiện trước người Druid khoảng 2000 năm, các cộng đồng Druid ngày nay vẫn coi đây là điểm đến cho những cuộc hành hương của họ.

Clip về mục đích ra đời của Stonehenge. Nguồn: History.com.

Một giả thuyết lâu đời về mục đích của Stonehenge đã được đưa ra bởi các học giả thế kỷ 18, những người quan sát thấy rằng lối vào công trình này nhìn thẳng ra hướng mặt trời mọc vào ngày hạ chí. Nhiều người cho rằng vị trí như vậy nghĩa là các nhà thiên văn cổ đại có thể đã dùng Stonehenge làm một dạng lịch mặt trời, để theo dõi sự di chuyển của mặt trời, mặt trăng, và đánh dấu sự chuyển mùa.

Tuy nhiên, một giả thuyết mới đã được đưa ra khi gần đây người ta tìm thấy hàng trăm mảnh xương người tại Stonehenge, những mảnh xương người này có niên đại dao động trong khoảng 1000 năm, và có dấu hiệu đã được hỏa táng trước khi được đem chôn. Những mảnh di hài này cho thấy Stonehenge có thể đã được dùng làm khu vực chôn cất thời cổ đại cũng như một khu tổ chức lễ nghi và đền thờ người chết.

Năm 2010, các nhà khảo cổ đã tìm ra một vòng tròn đá thứ hai nằm cách công trình đầu tiên chỉ hơn 1 dặm (khoảng 1,6km). Công trình thứ hai này được gắn tên “Bluestonehenge” vì ban đầu được xây từ 25 tảng đá xanh xứ Wales (Welsh bluestone), và đã cung cấp thêm bằng chứng cho thấy Stonehenge có thể đã là một phần của một khu tưởng niệm lớn, tại đó các nhân vật có địa vị cao sẽ tham gia vào các nghi lễ quan trọng để tưởng nhớ người chết. Song vì không có bất kỳ ghi chép thành văn nào, giả thuyết này – cũng như mọi giả thuyết khác về mục đích của Stonehenge – chỉ có thể là phỏng đoán.

——————

[1] Druid là người thuộc tầng lớp tinh hoa trong xã hội các dân tộc xứ Celt ở Gaul, đảo Anh, và Ireland cổ đại. Họ thường là các thi sĩ, thầy thuốc, song phổ biến nhất là các tu sĩ và lãnh tụ tôn giáo. Tham khảo từ Wikipedia, Oxford Learner’s Dictionary, và The Free Dictionary.