Vai trò và phạm vi của chi phí kinh doanh

Phạm vi :

Về mặt lý luận chung, chi phí kinh doanh của doanh nghiệp thương mại sẽ được bù đắp từ doanh thu hoặc từ thu nhập của doanh nghiệp trong kỳ.Vì vậy về nguyên tắc tất cả các chi phí phát sinh trong kỳ được bù đắp từ nguồn vốn khác đều không phải là chi phí kinh doanh của doanh nghiệp, hơn nữa chi phí kinh doanh chỉ phục vụ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ nên tất cả các chi phí phát sinh khác trong kỳ không trực tiếp hoặc gián tiếp phục vụ kinh doanh của kỳ đoá không phải là chi phí kinh doanh.

Theo thông tư số 76TC/ TCDN ban hành ngày 15/11/1996 của bộ tài chính hướng dẫn theo chế độ quản lý doanh thu, chi phí và giá thành sản phẩm dịch vụ tại các doanh nghiệp nhà nước thì không được tính vào chi phí kinh doanh những khoản mục sau:

Trước hết là : Chi phí đầu tư dài hạn của doanh nghiệp thương mại, chi phí đầu tư dài hạn là những khoản chi phí phát sinh cần thiết để tạo ra các yếu tố của quá trình kinh doanh của doanh nghiệp thương mại theo kế hoạch đầu tư dài hạn nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại trong một thời gian dài. Nhóm chi phí này bao gồm các khoản đầu tư dây dựng cơ bản, các khoản chi phí để hình thành tài sản lưu động cần thiết ban đầu, chi phí mua sắm tài sản TSCĐ, bổ xung TSCĐ Cần thiết, chi phí đào tạo dài hạn cho cán bộ quản lý kỹ thuật, nhân công chi phí nghiên cứu khoa học...Nhóm chi phí này được bù đắp từ nguồn vốn đầu tư dài hạn của doanh nghiệp, vì vậy chúng không thuộc chi phí kinh doanh của doanh nghiệp thương mại trong kỳ.

Thứ hai là: Các khoản chi phí về phúc lợi xã hội của doanh nghiệp bao gồm chi phí về học tập, văn hoá, thể thao, y tế, vệ sinh chi tham quan nghỉ mát, chhi cho nhà ăn, nhà trẻ, tiền thưởng, trợ cấp...Các khoản này cũng không được tính vào chi phí kinh doanh bởi vì nguồn bù đắp chủ yếu lấy từ các quỹ chuyên dùng của doanh nghiệp và sự đóng góp của các tổ chức, quần chúng xã hội.

Thứ ba là : Các khoản thua lỗ, thiệt hại do chủ quan của doanh nghiệp gây ra hoặc khách quan đưa lại đã được nhà nước và cơ quan bảo hiểm thanh toán bồi dưỡng, các khoản chi phí trong kỳ do nguồn kinh phí khác tài trợ. Các khoản tiền nộp khác vi phạm hợp đồng kinh tế hoặc luật hành chính. Nhưng đối với các doanh nghiệp nhà nước, nhà nước không khống chế định mức chi phí đối với một số loại chi phí như chi phí tiếp tân, giao dịch đối ngoại ... chi phí giao dịch do hội đồng quản trị quyết định mức chi cụ thể. Đối vơí các doanh nghiệp độc lập giám đốc doanh nghiệp phải thoả thuận với cơ quan quản lý vốn và tài sản bằng văn bản trước khi ban hành quy chế và định mức chi tiêu. Các khoản chi này cần có chứng từ hợp lệ gắn với kết quả kinh doanh và không được vượt quá mức khống chế tối đa quy định dưới đây:

Doanh thu đến 5tỷ đồng mức chi thực tế không quá 5% số doanh thu phần doanh thu trên 5 - 10 tỷ đồng thì được cho thêm không quá 2%trên số doanh thu tăng thêm.

Phần doanh thu từ 10 - 50 tỷ đồng thì được chi thêm không quá 1% trên số doanh thu tăng thêm.

Phần doanh thu từ 50 -100 tỷ đồng thì được chi thêm không quá 0,5% trên số doanh thu tăng thêm. Phần doanh thu 100 - 500 tỷ đồng thì được chi thêm không quá 0,1% trên số doanh thu tăng thêm.

Đối với các đơn vị kinh doanh thương mại, mức khống chế nêu trên được xác định trên cơ sở chênh lệch giữa doanh thu và giá vốn hàng hoá bán ra.

Các khoản chi sai hoặc không có tên, địa chỉ chữ ký của người nhận tiền htì phải thu hồi và nộp vào ngân sách nhà nước. Tuỳ mức độ sai phạm người duyệt chi phải bồi thường, chịu tránh nhiệm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Vai trò

Chi phí kinh doanh có vai trò hết sức quan trọng trong doanh nghiệp thương mại, nó ảnh hưởng rất lớn đến kết quả hoạt động kinh doanh tới sự tồn tại của doanh nghiệp trên thương trường. Đay là những chi phí cần thiết để thực hiện quá trình lưu chuyển hàng hoá từ nơi mua đến nơi bán.

Thực hiện tốt kế hoạch chi phí kinh doanh thương mại là cơ sở dịch vụ cho doanh nghiệp thực hiện tốt kế hoạch lưu chuyển hàng hoá. Trong đó kế hoạnh chi phí kinh doanh thương mại được lập trên cơ sở kế hoạch lưu chuyển hàng hoá có tốt hay không phụ thuộc vào việc tổ chức thực hiện kế hoạch chi phí kinh doanh.

Trong doanh nghiệp thương mại, chi phí kinh doanh là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ảnh đầy đủ tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Đây là một trong những căn cứ cơ bản nhất để đánh giá hoạt động giữa các kỳ với nhau hoặc với các đơn vị cùng ngành khác, biểu hiện của trình độ quản lý chi phí kinh doanh là các khai thác biểu hiện dõ nét của việc khai thác trình độ tổ chức quản lý kinh doanh, sự áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật như áp dụng phương tiện và các hình thức vận chuyển tiến bộ, chế độ hoạch toán...hướng đến mục tiêu tiết kiệm chi phí kinh doanh mà vẫn đạt được kết quả mong muốn.

Như vậy, chi phí kinh doanh có vai trò quan trọng và công tác quản lý chi phí kinh doanh thực sự là một môn khoa học, chi phí kinh doanh là đòn bẩy là động lực kinh tế quan trọng.