Trung Quốc - Lịch sử 12

Trung Quốc - Lịch sử 12

Trung Quốc là nước rộng thứ ba thế giới

Trung Quốc là nước rộng thứ ba thế giới( sau Nga và Canada) với diện tích gần 9,6 triệu triệu km² và dân số đông nhất thế giới với 1,26 tỉ người (2000).

1.Sự thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và thành tựu 10 năm đầu xây dựng chế độ mới (1949-1959)

Sau khi chiến tranh chống Nhật kết thúc , từ năm 1946 đến năm 1949 ở Trung Quốc đã diễn ra cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản.

Ngày 20-7-1946, Tưởng Giới Thạch phát động cuộc chiến tranh chống  Đảng Cộng sản Trung Quốc. Sau giai đoạn :phòng ngự tích cực ( từ tháng 6 -1946 đến tháng 6 -1947). Quân giải phóng Trung Quốc đã chuyển sang phản công, lần lượt giải phóng các vùng do Quốc dân đảng kiểm soát.

Cuối năm 1949, cuộc nội chiến kết thúc, toàn bộ lục địa Trung Quốc được giải phóng. Lực lượng  Quốc dân đảng thất bại, phải rút chạy ra Đài Loan. Ngày 1-10-1949, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập, đứng đầu là Chủ tịch Mao Trạch Đông.

Hình 8. Chủ tịch Mao TRạch Đông tuyên bố thành lập nuwocs Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa

  Với thắng lợi này, cuộc cách mạng dân tộc dân chủ của nhân dân Trung Quốc đã hoàn thành, chấm dứt hơn 100 năm nô dịch và thống trị của đế quốc, xóa bỏ tàn dư phong kiến, đưa nước Trung Hoa bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Cách mạng Trung Quốc đã ảnh hưởng sâu sắc tới phong trào giải phóng dân tộc thế giới,

   Bước vào thời kì xây dựng, nhiệm vụ hàng đầu của nhân dân Trung Quốc là đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa và giáo dục.

   Trên cơ sở thắng lợi của công cuộc khôi phục kinh tế, cải cách ruộng đất, cải tạo công thương nghiệp, phát triển văn hóa, giáo dục trong những năm 1950-1952, Trung Quốc bước vào thực hiện kế hoạch 5 năm đầu tiên( 1953- 1957). Nhờ nỗ lực lao động của toàn dân và sự giúp đỡ của Liên Xô(1), kế hoạch 5 năm đã hoàn thành thắng lợi. Bộ mặt đất nước có những thay đổi rõ rệt.

     Trong những năm 1953-1957, đã có 246 công trình được xây dựng và đưa vào          sản xuất. Đến năm 1957, sản lượng công nghiệp tăng 140 %, sản lượng nông          nghiệp tăng 25%( so với năm 1952). Trung Quốc đã tự sản xuất được 60% số          máy móc cần thiết. Văn hóa, giáo dục có những bước tiến lớn.Đời sống nhân dân      được cải thiện.

 Về đối ngoại, Trung Quốc thi hành chính sách tích cực nhằm củng cố hòa bình và thúc đẩy sự phát triển của phong trào cách mạng thế giới.

Ngày 18-1-1950, Trung Quốc thiết lập ngoại giao với Việt Nam.

2.Trung Quốc những năm không ổn định( 1959-1978)

   Về đối nội, từ năm 1959 đến năm 1978, Trung Quốc  lâm vào tình trạng không ổn định về kinh tế, chính trị và xã hội. Với việc đề ra và thực hiện đường lối “Ba ngọn cờ hồng” năm 1958 (“Đường lối chung”, “Đại nhảy vọt”, “Công xã nhân dân”), các nhà lãnh đạo Trung Quốc hi vọng nhanh chóng xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

    Cuộc  “ Đại nhảy vọt “ được thực hiện bằng viết phát động toàn dân làm gang thép với mục tiêu đưa nhanh sản lượng thép lên gấp 10 lần  chỉ tiêu đề ra trong kế hoạch 5 năm lần thứ 2( 1958=1962). Sau 4 tháng, đã có 11 triệu tấn thép ra lò, nhưng hầu như chỉ là phế liệu.

  Các hợp tác xã được sát nhập lại thành các “Công xã Nhân dân” tổ chức theo lối        quân sự hóa, mọi sinh hoạt kinh tế-xã hội đều được bao cấp, làm cho sản              lượng nông nghiệp giảm sút, nhiều nơi bị mất mùa.

 Hậu quả từ năm 1959, nạn đói đã diễn ra trầm trọng trong cả nước, đời sống nhân dân khó khăn, sản xuát ngưng trệ, đất nước không ổn định.

Những khó khăn về kinh tế đã dẫn tới biến động về chính trị. Năm 1959, Lưu Thiếu Kỳ được cử làm Chủ tịch nước, Mao Trạch Đông chỉ giữ cương vị Chủ Tịch Đảng Cộng sản. Trong nội bộ ban lãnh đạo Trung Quốc xảy ra sự bất đồng gay gắt về đường lối, dẫn tới cuộc tranh giành quyền lực , đỉnh cao là cuộc ” Đại chiến cách mạng văn hóa vô sản” (1966-1976)

 Bằng việc sử dụng lực lượng Hồng vệ binh đạp phá các cơ quan Đảng, chình quyền, cơ sở văn hóa ; lôi ra đầu tố, truy bức, nhục hình nhiều nhà cách mạng lão thành và nhiều nhà khoa học, văn nghệ sĩ, cuộc “ Đại cách mạng văn hóa vô sản” đã để lại những hậu quả hết sức nghiêm trọng về mọi mặt đối với đời sống Trung Quốc.

Sau khi Mao Trạch Đông qua đời( 9-1976), trên toàn đất nước bắt đầu chiến dịch chống lại “ Bè lũ bốn tên” ⁽¹⁾.Trung Quốc dần dần đi vào ổn định .

Về đối ngoại, Trung Quốc ủng hộ cuộc đấu tranh chống Mĩ xâm lược của nhân dân Việt Nam cũng như cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc các nước Á, Phi và Mĩ Latinh. Cũng trong thời kỳ này, đã xảy ra cuộc xung đột biên giới giữa Trung Quốc và Ấn Độ (1962), giữa Trung Quốc và Liên Xô(1969). Tháng 2-1972, Tổng thống Mĩ R.Ních xơn sang thăm Trung Quốc, mở đầu mối quan hệ mới theo hướng dịu hòa giữa hai nước.

 3. Công cuộc cải cách-mở cửa ( từ năm 1978)

Tháng 12-1978, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đề ra đường lối mới do Đặng Tiểu Bình khởi xướng, mở đầu cho công cuộc cải cách kinh tế-xã hội của đất nước. Đường lối này được nâng lên thành đường lối chung của Đại hội XII(9-1982), đặc biệt là Đại hội XIII (10= 1987) của Đảng : lấy phát triển kinh tế làm trung tâm, tiến hành cải cách và mở cửa, chuyển nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa linh hoạt hơn, nhằm hiện đại hóa và xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, với mục tiêu biến Trung Quốc thành quốc gia giàu mạnh, dân chủ và văn minh.

Từ khi thực hiện đường lối cải cách, đất nước Trung Quốc đã có những biến chuyển căn bản. Sau 20 năm(1979-1998), nền kinh tế Trung Quốc tiến bộ nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng cao, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt.

GDP tăng trung bình hằng năm trên 8%. Năm 2000, GDP của Trung Quốc vượt qua ngưỡng 1000 tỉ USD, đạt 1 080 tỉ USD ( tương đương gần 9 000 tỉ nhân dân tệ). Cơ cấu tổng thu nhập trong nước theo khu vực kinh tế cí sự thay đổi lớn, từ chỗ lấy nông nghiệp làm chủ yếu, đến năm 2000 thu nhập nông nghiệp chỉ chiếm 16%, trong khi thu nhập công nghiệp và xây dựng tăng lên tới 51%, dịch vụ 33%. Từ năm 1978 đến năm 1997, thu nhập bình quân đầu người ở nông  thôn tăng từ 134 lên 2 090 nhân dân tệ ; ở thành thị, tăng lên từ 343 lên 5160 nhân dân tệ.

Khoa học – kĩ thuật , văn hóa, giáo dục Trung Quốc đạt nhiều thành tựu nổi bật.

Hình 9. Cầu Nam Phố ở Thượng Hải

Năm 1964, Trung Quốc thử nghiệm thành công bom nguyên tử. Chương trình thám hiểm không gian được thực hiện từ năm 1992. Từ tháng 11-1999 đến tháng 3-2003, Trung Quốc đã phóng 4 con tàu “Thần Châu” với chế độ tự động và ngày 15-10-2003, con tàu “Thần Châu 5” cùng nhà du hành vũ trụ Dương Lợi Vĩ đã bay vào không gian vũ trụ. Sự kiện này đưa Trung Quốc trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới( sau Nga, Mĩ) có tàu cùng với con người bay vào vũ trụ.

Về đối ngoại, chính sách của Trung Quốc có nhiều thay đổi, vai trò và địa vị quốc tế của nước này ngày càng được nâng cao.

Từ những năm 80 của thế kỉ XX, Trung Quốc đã bình thường hóa về quan hệ ngoại giao với Liên Xô, Mông Cổ, Inđônễia v.v  ; mở rộng sự hợp tác với nhiều nước trên thế giới.

Sau sự kiện quân đội Trung Quốc mở cuộc tến công biên giới phía bắc Việt Nam (2-1979), quan hệ hai nước xấu đi. Tháng 11-1991, hai nước đã bình thường hóa quan hệ ngoại giao.

Trung Quốc đã thu hồi chủ quyền đối với Hồng Công (7-1997) và Ma Cao(12-1999). Đài Loan là một bộ phận lãnh thổ của Trung Quốc, nhưng đến nay vẫn nằm ngoài sự kiểm soát của nước này.