Tranh cát
, hoạ cát hay hoạ cát kim sa... tất cả là tên gọi chung của một bộ môn nghệ thuật làm từ cát, xuất phát từ Việt Nam sau năm 1997. Chưa biết chính xác ai là người khai sáng ra bộ môn nghệ thuật này. Nhưng các phương tiện thông tin đại ...
, hoạ cát hay hoạ cát kim sa... tất cả là tên gọi chung của một bộ môn nghệ thuật làm từ cát, xuất phát từ Việt Nam sau năm 1997.
Chưa biết chính xác ai là người khai sáng ra bộ môn nghệ thuật này. Nhưng các phương tiện thông tin đại chúng đa phần cho rằng: Người khai sáng là nghệ nhân Ý Lan. Trong một dịp tình cờ về thăm quê chồng, đi ngang qua những cồn cát ở Ninh Thuận, bất chợt bà nảy ra ý định biến những hạt cát nhỏ bé đó thành một loại hình nghệ thuật tương tự như tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên đã vẽ lên những cồn cát ở đây.
Nguồn tin khác trên báo Nhi Đồng cho rằng một đứa trẻ vì yêu thích cát nên đã mang những hạt cát này về nhà và biến tấu chúng thành các tác phẩm nghệ thuật trong ly thuỷ tinh. Các tác phẩm hoàn chỉnh được trưng bày trong tủ kính và chỉ tặng cho người thân thiết, ít khi đem bán.
Hoạ cát kim sa là một môn nghệ thuật rất mới nhưng có tốc độ phát triển vũ bão, kéo theo đó là sự phân nhánh thể loại. Ta tạm chia thành bốn thể loại chính là: phong cảnh, con người lao động, chân dung và thư pháp.
Phong cảnh
Như chính tên gọi, thể loại này chủ yếu mô tả vẻ đẹp thiên nhiên của quốc gia cũng như vẻ đẹp của các danh thắng khác trên thế giới.
[sửa]Con người trong lao động
Mô tả cảnh sinh hoạt - lao động thường ngày của con người, đặc biệt là người dân tộc thiểu số.
Chân dung
Được đánh giá là khó nhất trong các thể loại tranh cát. Đòi hỏi người nghệ nhân phải thể hiện tất cả những đường nét riêng và tâm hồn của chủ thể được mô tả vào tranh.
Thể loại này tình cờ được hình thành do lời đặt hàng làm 2 bức tranh cát về chân dung Bác Tôn cho nghệ nhân Ý Lan của Bảo tàng Tôn Đức Thắng. Sau thành công của hai tác phẩm đầu tiên trong thể loại, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã biết được tên tuổi và tài nghệ của nghệ nhân Ý Lan; và đặt bà làm 22 bức tranh miêu tả cuộc đời và sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tháng 11-2006, tranh cát được chọn làm vật phẩm quốc gia trao tặng cho các nguyên thủ tham dự Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC 2006 tại Việt Nam).
Sau đó không lâu, tranh cát Việt Nam lại có thêm vinh hạnh được đảo quốc Singapore đặt hàng, để làm vật phẩm quốc gia trao tặng nguyên thủ quốc gia khác trong những chuyến viếng thăm.
Thư pháp
Là thể loại tranh biểu hiện lại những bức thư pháp trên cát, hoặc sáng tạo những tác phẩm hoàn toàn mới dưới dạng thư pháp.
