Trang phục của người Si La

Trang phục của người Si La

Si La là một trong các dân tộc thiểu số hiện đang sinh sống ở Mường Nhé (Điện Biên) và Mường Tè (Lai Châu). Trang phục của người Si La mang nhiều nét riêng của tộc người, ngoài chức năng bảo vệ cơ thể về mặt sinh học còn có chức năng về xã hội, về giới tính và thẩm mỹ rất rõ nét. Đặc biệt là bộ trang phục của nữ giới phản ánh rất rõ những đặc trưng của lứa tuổi cũng như tình trạng hôn nhân gia đình.

Cũng như một số dân tộc anh em sinh sống trong vùng, trang phục của nam giới Si La cùng mặc quần ống chân què, áo cánh xẻ ngực, cài cúc, cổ đứng, có 2 hoặc 3 túi, màu chàm xanh. Tuy nhiên điều khác giữa đàn ông Si La với đàn ông các dân tộc khác là nhờ ở chiếc khăn đội đầu. Nam giới Si La bao giờ cũng đội khăn trắng, quấn khăn đầu rìu như nam giới Kinh xưa kia. Ngày nay, nam giới Si La đều ăn vận âu phục, bộ nam phục truyền thống đang dần bị chối bỏ, chỉ còn số ít người lưu giữ được và họ cũng chỉ mặc rất ít mỗi khi có dịp đặc biệt như lễ tết, cưới xin.

Khác với nam giới, phụ nữ Si La vẫn giữ được nét độc đáo truyền thống trong bộ trang phục của dân tộc mình. Bộ trang phục nữ giới gồm có váy, áo, dây lưng và khăn đội đầu.
Váy (Tồ Bi): Phụ nữ Si La mặc váy kín, dài đến mắt cá chân, màu đen. Khác với phụ nữ Thái, phụ nữ Si La khi mặc váy cũng quấn nhưng giắt váy về phía sau. Có lẽ do điểm khác này mà dân tộc Si La xưa kia còn được người Thái gọi là Khả Pẻ - người mặc váy quấn ra đằng sau. Mỗi chiếc váy có hai phần gồm cạp và thân váy.

Áo (Pi Khồ): Phụ nữ Si La mặc áo hơi bó thân, màu chàm, cài cúc bên nách phải, khác với áo nam, cổ áo nữ không may đứng mà chỉ viền theo mép vải nên luôn bám sát với da người mặc. Cổ áo, tay áo và gấu áo đều được viền hoặc may những khoanh vải khác màu, những đường viền này khiến cho bộ trang phục trở nên mềm mại, sinh động hơn. Nét độc đáo của chiếc áo nữ Si La lại chính là phần trang trí trên thân áo trước. Thân áo trước được tạo bởi một miếng vải có hình thang cân. Trên đó được đính 72 đồng xu bạc thành 9 hàng ngang. Giữa các hàng xu bạc trang trí các đường văn kẻ bằng chỉ đỏ.

Khăn đội đầu (Ty đa ì xù): Đối với phụ nữ Si La, chiếc khăn đội đầu cũng là một bộ phận không thể thiếu được, nó có liên quan đến lứa tuổi và tình trạng hôn nhân. Khăn của người phụ nữ gồm có hai loại: Khăn trắng và khăn đen.

Khăn trắng: Thông thường các thiếu nữ bắt đầu đội khăn ở độ tuổi 13 – 14 tuổi, khi mà những đặc điểm sinh học của giới tính bắt đầu xuất hiện trên cơ thể. Khăn làm bằng tấm vải trắng hình chữ nhật, dài chừng 80 cm, rộng 20 cm, trên nền có thêu hoa văn tạo thành những ô vuông lớn bằng chỉ đỏ.

Khăn đen: Ngay sau khi về nhà chồng, các cô gái Si La phải rời bỏ chiếc khăn trắng để đội khăn đen và chiếc khăn đen sẽ theo họ suốt đời cho đến lúc chết. Nghi thức đội khăn đen được thực hiện ngay trong ngày cưới do người mẹ chồng hoặc các bà cô chồng bố trí sắp đặt.
Trang phục của người Si La ngoài sự phân biệt về tộc người, giới tính, lứa tuổi, hôn nhân ra, bộ trang phục của họ không thấy thể hiện có sự phân biệt nào khác.