Tóm lược sử thi Mahabharata

Lời nói đầu:

Văn-hóa cổ Ấn-độ có hai tập Anh-hùng ca; Mahàbhàrata và Ràmàyana. Tập Mahàbhàrata, khi đọc nhấn mạnh vào âm thứ ba (bhà), là nguồn-gốc của Chí-Tôn Ca. Câu-chuyện được truyền-tụng trong nhân-gian bắt đầu khoảng 1400 trước Công-Nguyên. Nhưng Mahàbhàrata chỉ được san-định thành sách giữa khoảng từ 200 năm trước Công-Nguyên và 200 năm sau sau Công-Nguyên. Toàn-tâp khoảng 5800 trang, dài bằng cả hai tập Iliad và Odysey của Homer cộng lại, và dài gần gấp ba lần cuốn Thánh-kinh Thiên-chúa-Do-thái-giáo. Vì quan-niệm về thời-gian của người Ấn khá đặc biệt, nên thiên anh hùng ca này không trình bày theo thứ tự lịch-sử, mà theo tầm quan-trọng của vấn-đề. Bởi vậy nó có vẻ lung-tung, khiến mỗi học-giả viết toát-yếu Mahàbhàrata phải rất cẩn-thận để giúp độc-giả dễ-dàng theo dõi. Tôi đã đọc lại bản-tóm-lược Mahàbhàrata của tôi cho Chí-Tôn Ca xuất bản ở Sàigòn năm 1972, và gần đây so-sánh với các bản tóm-tắt của các học-gỉa khác, để viết ra một bản tóm-lược mới, xếp đặt theo í tôi, mà tôi rất hài lòng vì không có một bản tóm-lược nào có cái khung rõ ràng như thế, ngay cả bản rút ngắn (412 trang) của William Buck (1973 và 1997). Những đoạn có ghi dấu ngôi sao (*) là phẩn tôi dịch thẳng từ nguyên bản để độc-gỉa thấy cách miêu tả của người Ấn

 1. ĐẠI-TỘC BHÀRATA
Vua Dushyanta kết-duyên cùng thôn-nữ Shakuntala, con nuôi của hiền-giả Kanwa. Nhưng sự-thực nàng là con gái của tiên-nữ Menaka và hiền-giả Viswa. Nàng Shakuntala hạ-sinh được một hoàng-tử đặt tên là Bhàrata. Đại-tộc Bhàrata bắt đầu từ đó.
Vua Bhàrata truyền ngôi cho cháu là Shamtanu. Vua Shamtanau kết-duyên cùng Thần-nữ sông Hằng. Bảy hài-nhi đầu của Hoàng-hậu sinh ra đều là bảy vị thánh-nhân nên đều được Hoàng-hậu bí-mặt thả xuống sông Hằng giải-thoát. Chỉ riêng người con thứ tám là Hoàng-tử Shantavana (Bhìsma) được ở lại triều-đình.

2. BHÌSMA VÀ AMBÀ
Nữ-thần sông Hằng ra đi, vua Shantanau kết-duyên với mĩ-nhân Shatyavati, con nuôi của một ông lão đánh-cá. Trước đó Shatyavati đã có với một pháp-sư Bà La Môn một người con là hiền-giả Vyàsa, tương-truyền là tác-giả Chí-Tôn Ca. Điều-kiện để kết-hôn với với mĩ-nhân Shatyavati rất khắt khe: vua Shantanau phải lập con trai nàng làm Đông-cung Thái-tử thay vì Hoàng-tử Shantavana. Để giúp vua cha mãn-nguyện với nàng Shatyavati, Hoàng-tử Shantavana tự từ bỏ ngôi-vị Đông-cung Thái-tử và hứa suốt đời sống độc-thân để tránh chuyện con cháu tranh ngôi sau này. Vì đức-hạnh của Shantavana cao-quí như thế nên người đời gọi chàng là Bhisma, tức là “người đã thực-hiện được lời thề khó.”

Hoàng-hậu Shatyavati sinh được hai con là Hoàng-tử Chitrangada và Vichitravìrya. Chitrangada chẳng may tử-trận, Vichitravìrya lên kế-vi vua cha, Bhìsma làm nhiếp-chính. Trong một cuộc tỉ-thí võ-nghệ theo truyến-thống, vua Sàlva của xứ Sàubha được nàng Ambà yêu-thương, nhưng khi đụng đầu với Bhìsma ông bị thua nhưng Bhìsma tha không giết, mà chỉ chọn nàng Ambà như một chiến-công theo truyền-thống gọi là Svayamvara (chọn cho mình). Bhìsma mang nàng vế kinh-đô Hàstinapura dâng cho em cùng cha khác mẹ Vichitravìya. Ambà từ chối với lí do nàng chỉ yêu Sàlva. Do đó, Bhìsma phải đưa Ambà về Sàlva. Song le, Sàlva cảm thấy nhục vì thua Bhìsma, nên ông không nhận Ambà, và gửi nàng lại cho Bhìsma vì ông nghĩ Bhìsma xứng đáng được nàng trong một trận đánh danh-dự. Điều này làm nàng Ambà thất-vọng. Nhưng khi trở lại Hàstinapura thì tình-thế càng trở nên bi-đát hơn vì Vichitravìya không chịu lấy nàng với lí do tim nàng đã để cho người khác. Ambà xin Bhìsma cưới nàng, nhưng Bhìsma từ chối vì chàng đã hứa sống độc-thân. Ambà uất-hận cho rằng mọi bất-hạnh xảy ra cho nàng chỉ vì Bhìsma. Nàng lại trở về với Sàlva, nhưng một nữa lại bị Sàlva từ chối. Ambà trở lại triều-đình Hàstinapura và tìm hiệp-sĩ sẵn-sàng vì mình hạ-thủ Bhìsma. Nhưng không hiệp-sĩ nào dám nhận lời, một phần vì họ kính-trọng Bhìsma, và cũng một phần họ sợ Bhìsma.

Ambà tu-hành khắc-khổ cốt để mong Thần Vishnu giúp-đỡ. Thần Vishnu trao cho Ambà một vòng hoa và bảo rằng nếu ai đeo vòng hoa đó, người ấy sẽ trở thành kẻ thù của Bhìsma. Ambà đến xứ Pàncàlas dâng vòng hoa cho vua Drupada. Nhưng Drupada, dầu là một hổ-tướng, từ chối giao-chiến với Bhìsma. Cuối cùng, nghe theo lời khuyên của một vài ẩn-sĩ, Ambà tìm đến Parasuràma. Parasuràma là một nhà tu Bà La Môn nồi-tiếng, tinh-thông võ-nghệ, và cũng là người thề sẽ tận-diệt giai-cấp võ-sĩ đạo. Parasuràma trở thành Thiên-sứ (Avatàr) của Vishnu và đã từng thực-hiện nhiều trai-giới dâng lên cho vị thần này. Parasuràma nhận lời giúp Ambà. Nhưng khi giao-đấu, Parasuràma bị Bhìsma hạ. Thế là Ambà tiêu-tan hi-vọng.

Ambà đến Hi-mã Lạp-sơn, khổ công tu-luyện hơn nữa để mong thấn Shiva giúp đỡ. Thần Shiva hiện ra, hứa với nàng rằng kiếp tới Ambà sẽ là một người đàn ông. Không thể chờ đợi được, Amba chụm một đống lửa lớn rồi nhẩy vào tự thiêu. Nàng trở lại kiếp người có cái tên là Sikhandin, một trong những hoàng-tử của vua Drupada, rồi trở thành một trong những chiến-tướng, sau này đối trận với Bhìsma.

3. HOÀNG-HẬU KUNTÌ VÀ MÀDRÌ
Xét về liên-hệ gia-tộc thì con trai của vua Vicitravìrya lại là con của Vyàsa có với bà Ambàkikà. Còn Pàndu lại là anh em cùng cha khác mẹ với vua Dhrtaràstra. Dhrtaràstra là con trai của Vyàsa có với bà Ambikà. Vua Dhrtaràstra sinh được một trăm con. Pàndu làm vua đóng đô ở Hàstinapura có Bhìsma là Thái-giám. Pàndu có hai vợ – bà Kuntì, con gái của vua Sùra xứ Yàdava. Sùra cũng là cha của Vasudeva, tức là cha của Krishna. Như thế Krishna phải gọi bà Kuntì là dì. Bà vợ thứ hai của vua Sùra cũng là một công-chúa. Một hôm đi săn vua Pàndu bắn một con hươu đang làm tình. Sự thực con hươu này là một hiền-gỉa biến-hình thành con hươu, có tài linh-thiêng với những kiếp sinh anh-hùng. Trước khi chết vị hiền-gỉa nguyền rằng vua Pàndu cũng sẽ chết trong khi đang chăn-gối. Do đó Pàndu không có con. Những người con trai của vua thực sự là con của hoàng-hậu có với các chư-thấn.

Hoàng-hậu Kuntì được một người em họ không con của thân-phụ bà nuôi bà khi bà còn nhỏ. Tên của bà chính là tên người cha nuôi đó, chứ tên chính-thức của bà là Prithà. Trước khi lấy chồng bà được hiền-giả Durvàsas ban phép lạ gọi là thần-chú Mantra. Phép này giúp bà có con với bất cứ thần-linh nào bà muốn. Do đó, trước khi là hoàng-hậu, bà Kunti đã có với thần mặt trời một đứa con trai tên là Karna. Karna sinh ra tai đã có khuyên và một bộ áo-giáp. Bà Kuntì cảm thấy ngượng vì sự-kiện này, nên bà thả hài nhi Karna xuống sông, may là có một chiến-sĩ lái chiến-xa tên là Adhiratha vớt được mang về nuôi làm con, để rồi lớn lên trở thành một dũng-tướng đối đầu với những anh em cùng mẹ khác cha của mình. Cũng với phép thần-chú Mantra, bà sinh ra Yudhisthira với thần Chính-pháp (Dharma), sinh ra Bhìma với thần gió Vàyu, cho nên Bhìma có sức mạnh nhổ cây làm khí-giới và ăn không biết no. Với thần Indra, vị thần chính trong kinh-ngữ Vệ-đà, bà sinh ra Arjuna, một hiệp-sĩ trong-sạch và là anh-hùng trong Chí-Tôn Ca.

Bà thứ hậu Màdrì của vua Pàndu cũng có con cái giòng tiên-thánh. Bà sinh ra Nakula và Sahadeva với hai vị thấn Asvin (anh em sinh đôi) cả hai là kị-sĩ thiên-cung điều-khiển chiến-xa vào lúc bình-minh.

4. KRISHNA
Trong khi ấy tại triều-đình của vua Sùra, thuộc hoàng-tộc Yàdava, cháu trai của ông là Krishna ra đời, với danh-nghĩa Avaràr, tức hậu-duệ của thân Vishnu. Tương truyền rằng khi Vasudeva, cha của Krishna, sinh ra có những tiếng trống trên trời vì ông là cha của các đấng hậu-duệ Vishnu.

Khi Vasudeva cưới Devakì, cháu vua Ugrasena của xứ Mathurà thì lại có vấn-đề. Số là Kamsa, người anh em họ của Devakì là một bạo-chúa xấu-xa đang cầm tù vua Ugrasena và xoán ngôi. Kamsa mưu giết tất cả con của Devakì khi mới sinh ra. Cả thẩy sáu hài nhi đã bị giết. Nhưng hài nhi thứ bẩy được Vasudeva đặt vào trong bào thai của Rohinì, một trong số những người vợ của ông. Đưá bé sinh ra tên là Balaràma, tức là anh của Krishna.

Vesudeva trao Krishna cho Nanda, một người chăn bò nuôi dùm. Do đó Krishna lớn lên giữa đám mục-đồng và những cô gái vắt sữa bò.Tuy là một đứa bé nhút nhát có tật ăn cắp sữa, bơ, và hoa-quả, nhưng Krishna cũng có thành-tích anh-dũng. Ông ta thích gần phụ-nữ, nên theo tương-truyền, Krishna có đến 16,108 bà vợ, kể cả chính-thất là Rukminì.

Trong khi ấy bạo-vương Kamsa vẫn tiếp-tục tìm cách giết Krishna và anh của Krishna là Balaràma nhưng lần nào cũng bị thua bởi chiến-thuật này hay chiến-thuật khác. Cuối cùng Kamsa mời hai anh em Krishna tới tranh-tài lực-sĩ và nhờ quỉ-vương Kesin, đầu ngựa mình thú ra đánh hộ mình. Krishna giết chết Kesin, và từ đó có ông danh-hiệu “Kesinisùdana”, tức “Người giết qủi Kesin”. Đến lượt chính Kamsa bước vào đấu-trường và bị anh của Krishna là Balaràna giết chết. Thế là vua Ugrasena được giải-thoát và trở về cai-trị vương-quốc Mathurà. Sau đó, Krishna xuống địa-ngục mang sáu người anh bị Kamsa thảm-sát trở về trần. Thế là Krishna thay tâm đổi tính.

Trước hết Krishna từ giã đám phụ-nữ vắt sữa, rồi hành-lễ tinh-khiết và nhận ra vua Vasudeva và hoàng-hậu Devakì là cha mẹ chính-thức của mình. Ông cùng với Balaràna nhận giáo-huấn tâm-linh và nghệ-thuật chiến-tranh của hiền-gỉa dũng-sĩ Sàmdìpani. Trong thời-gian này có một con thủy-quái thu mình trong vỏ ốc khổng-lồ tên là Pancajana. Thuỷ-quái này bắt cóc con trai vua Sàmdipani. Krishna xuống đáy biển giết được thủy-quái và dùng cái vỏ của nó làm chiếc tù-và đặt tên là Pàncajanya.

Vua Jaràsamdha của xứ Màgadha có mấy công-chúa gả cho Kamsa, hay tin Kamsa bị Krishna hại, đem một đạo hùng-binh đến tấn-công kinh-đô Mathurà cả thẩy mười tám lần nhưng không có kết qủa. Nhưng rồi với sự trợ giúp của vua Kàlayavana, gốc Hi-lạp cư trú ổ Ân-độ thời đó, Jaràsamdha tổng công-kích và khiến cho Krishna phải thiên đô về Dvàrakà (Kinh-đô có nhiều cửa) thuộc vùng Gujarat. Bởi thế Dvàrakà trở thành một trong mấy đô-thị linh-thiêng của Ân-độ. Những vinh-quang sau này của Krishna gồm có chiến-thắng thần Indra, Varuna và Shiva, bắt được công-chúa Gandhàra và thắng vua xứ Nisàda là người đã tấn-công kinh-đô Dvàrakà. Do những vĩ-công kể trên, Krishna được người Ấn coi như hình-ảnh lí-tưởng kết hợp giữa con người và thần-linh, và vẫn được thờ cúng cho đến ngày nay.

5. DURYODHANA
Vua Pàndu để cho người em mù loà cùng mẹ khác cha là Dhrtaràstra ở lại kinh-đô Hàstinapura tạm thời nhiếp-chính, còn ông dẫn hoàng-hậu Kuntì cùng thứ hậu Màdrì và năm hoàng tử Yudhidthira, Bhìma, Arjuna, Nakula và Sahadeva vào an-tĩnh trong rừng. Ông băng hà khi đang ân-ái với bà Màdrì, i như lời nguyền của hiền-gỉa chết oan trước kia. Thứ hậu Màdrì tình-nguyện lên dàn hoả-táng với chồng (Satì).
Các vị hiền-gỉa tu trong rừng đưa hoàng-hậu Kuntì và các con về Hàstinapura ân cần nhờ lão-tướng Bhìsma trông nom. Cái chết của Pàndu khiến cho Dhrtaràstra chính thức lên làm vua. Thế là anh em Pàndava và một trăm con của vua Dhrtaràstra, thường gọi là anh em Kàurava, cùng lớn lên với nhau tại triều-đình. Tổ-phụ và cũng là lão-tướng Bhìsma là người to lớn dị thường và có tính đùa qúa trớn với các cháu. Ông thường ấn đầu mấy cháu Kàurava xuống nước cho đến khi chúng gần ngạt mới lôi ra. Khi thấy chúng ở trên cây, ông rung cây cho chúng ngã xuống như sung rụng. Chính vì thế nên anh em Kàurava ghét ông, đặc biệt là người anh cả Duryodhana có hỗn-danh là “kẻ chơi xấu”. Duryodhana cũng ghét người anh em họ Yudhisthira, chỉ vì trong tương lai Yudhisthira sẽ lên làm vua. Để loại trừ hậu hoạn, Duryodhana bỏ thuốc độc vào thức ăn của Bhìma rồi ném Bhìma xuống sông. Duryodhana cũng tìm cách bỏ tù Arjuna và Yudhisthira. Nhưng âm-mưu của Duryodhana không thành vì thuốc độc chỉ càng làm tăng sức mạnh của Bhìma. Dầu sao các lão-tướng như Krpa, Drona và Bhìsma cùng tận-tâm dạy võ-nghệ cho cả hai nhóm anh em Pàndu và Kàurava. Vì thế sau này Arjuna trở nên người có võ-nghệ cao cường nhất, còn Bhìma là người có sức mạnh kinh-hồn nhất.

5. KARNA
Chúng ta còn nhớ hoàng-hậu Kuntì trước kia có với thần mặt trời một người con trai là Karna. Nhờ một dũng-sĩ điều khiển chiến-xa có tâm-thức nhu-hoà mang về nuôi nấng cho nên Karna cũng có mặt ở kinh-đô Hàstinapura và cũng được học võ với hai nhóm Kàurava và Pàndu. Để làm vừa lòng Duryodhana, Karna thách Arjuna tỉ-thí. Cả hai vị-thần Indra, cha của Arjuna, và thần Mặt-Trời, cha của Karna đều hiện ra trên trời để khích-lệ hai con. Nhưng khi đặt vấn-đề đẳng-cấp xã-hội theo luật giao tranh, có người hỏi có phải Karna là con của một dũng-sĩ điều-khiển chiến-xa, nôm na là “phu-xe” không thì Duryodhana vội-vàng đưa Karna lên chiến-xa và chở đi chỗ khác. Cuộc tỉ-thí vì thế bãi bỏ. Sau đó, Duryodhana cũng lấy quyền vua cha thưởng cho Karna làm vua xứ Anga, ngày nay có người cho là Bengal.

Thần Indra, cha của Arjuna biết rằng trong tương lai thế nào Arjuna và Karna cũng phải giao-tranh, cho nên ông muốn Karna yếu hơn. Indra bèn hiện ra trước mặt Karna duới hình-dạng của một tu-sĩ Bà La Môn và xin Karna cho mình đôi khuyên tai với bộ áo giáp. Là người nổi tiếng từ-tâm, Karna cho ngay. Qúa ngạc nhiên vì đức-độ của Karna, thần Indra ban cho Karna một mũi phi-tiêu Naikartana và một võ-khí huyền bí tên là Sakti. Với võ-khí thứ hai, Karna có thể giết đối thủ ở rất xa, với một điều-kiện là Karna chỉ được dùng một lần mà thôi, sau đó phải trả lại cho ông. Hơn nữa, để dùng võ-khí Sakti, Karna cần gặp hiền-gỉa Parasuràma để xin thần-chú.

Karna đội lốt là một sa-môn vào rừng tìm gặp đạo-sư dũng-lược Parasuràma, là người không ưa giai-cấp võ-sĩ đạo để nhờ đạo-sư dạy cho thần-chú sử-dụng võ-khí Sakti.Parasuràma tưởng rằng Karna là một Bà La Môn, nên giúp ngay. Nhưng một hôm khi Karna đang ngủ thì bị một con “bọ cạp” đốt vào đùi chảy máu, nhưng Karna chịu đau bình thản như không. Thấy vậy, Parasuràma nghĩ răng Karna phải là một dũng-sĩ mới có khả năng chịu đau như thế. Karna đành phải thú-nhận tông-tích của mình. Parasuràma nổi-giận nguyền rằng khi cần sử dụng võ-khí Sakti, Karna sẽ không nhớ câu thần-chú, và sẽ chết.

6. DRONA VÀ DRUPADA
Hiền-giả Bharadvàja sống trong rừng cô-tịch dạy phép bắn cung cho con trai là Drona và hoàng-tử Drupada, con vua Prsata của xứ Pàncàlas. Drona và Drupada đều sinh ra từ nguồn-gốc linh-thiêng – không ai có mẹ. Cha của Drona là Vharadvàja làm rơi hạt giống xuống cái thùng thế là Drona sinh ra. Còn Prsata trong lúc mải ngắm một tiên-nữ thiên-nhiên xinh-đẹp là Menakà làm rơi hạt nhân xuống đất. Hổ thẹn quá ông vội vàng (Dru) lấy chân dẫm lên (pada) hạt giống, nhưng dẫm trượt, thế là Drupada sinh ra.

Hồi còn bé Drupada thường hứa với Drona là lớn lên làm vua ông sẽ cho Drona một nửa vương-quốc. Nhưng khi lên ngôi ông không những quên lời hứa mà còn gọi Drona là thằng ăn mày hèn hạ. Trong khi đó Drona được Bhìshma mời đến kinh-đô dậy võ cho năm anh em Pàndu và cho một trăm anh em giòng Kàuravas. Sau thời-gian huấn-luyện, Drona gửi năm anh em Pànda đi chinh-phạt xứ Pàncàlas. Cuộc chinh-phạt thành-công và vua Drupada bị bắt. Drona tha lỗi cho Drupada để giữ lại tình bạn xưa, và đồng thời cũng thể theo lời hứa cuả Drupada, Drona lấy nửa giang-sơn Pàncàlas. Drupada nuốt hận và mong có một người con trai sau này giết Drona để rửa nhục cho mình.

Để thực-hiện lời nguyền vua Drupada lập đàn tế rất lớn và sát-sinh mười triệu con bò. Nhưng ở lúc linh-ứng hoàng-hậu chưa kịp sửa soạn nhận hạt-nhân của Drupada, thì từ ngọn lửa thiêng huyền-diệu sinh ra một trai một gái. Cậu con trai tên là Dhrstadyumna và cô gái tên là Dràupadì.

7. DRÀUPADÌ
Trong khi ấy lòng ghen-ghét thù-nghịch của Duryodhana cứ tăng lên, với nỗi ám-ảnh là một ngày nào đó Yudhisthira sẽ lên làm vua. Duryodhana bàn với Karna và người cậu tên là Sakuni tìm cách tiêu diệt năm anh em Pàndu. Vua Dhrtaràstra vốn thương đám cháu Pàndava nên không bằng lòng với manh tâm của con mình. Nhưng vì Duryodhana năn-nỉ qúa nên cuối cùng ông cũng nghe theo và chính ông mời anh em Pàndava đến dự đại-lễ tế Thần Shiva tại thành-phố Vàranàvata.

Bộ-trưởng Purocana được lệnh tới Vàranàvata xây một toà lâu-đài dành riêng cho anh em Pàndava ở tạm trong thời-gian hành-lễ. Vật-chất xây cất phải có tính dẫn hỏa và tô bằng sáp để dễ đốt cháy khi anh em Pàndava đang ngủ. Trong khi ấy, một người người con của Dhrtaràstra là Vidura, vốn mến anh em Pàndavas cảm thấy có chuyện không lành nên ngầm sai một thợ mỏ lén đào một con đường hầm ngay dưới toà lâu đài thông ra bên ngoài, và cho anh em Pàndava biết trước đế phòng. Sau khi hỏa-thiêu lâu-đài, vua Dhrtaràstra và các hoàng-tử Kuru con ông tưởng rằng năm anh em Pàndu đã chết, nên mặc tang-phục làm lễ cử-ai rất lớn bên sông tế vong-hồn Pàndava.

Anh em Pàndava thoát nạn cải-trang là những tu-sĩ Bà La Môn, cùng mẹ là hoàng-hậu Kuntì tạm xa lánh một thời-gian khá lâu. Một hôm họ du-ngoạn đến thành-phố Ekacakra, có nghĩa “Đô-thị của Một Bánh Xe Ngự-Trị”. Vua của đô-thị này đã bỏ chạy vì con Hạc-qủi Bakàsura cứ đến đòi dâng hiến thịt người cho nó ăn. Nghe vậy, Bhìma đi tìm con Hạc-qủi và đánh nó chết gẫy xương rồi mang xác nó về để trước cổng thành Ekacakra.

Trong thời-gian vui sống với mẹ là hoàng-hậu Kuntì ở Ekacakra, anh em Pàndava nghe vua Drupada của xứ Pàncàla đang sửa-soạn làm lễ tuổi cập-kê (Svayamvara) rất lớn cho công-chúa Dràupadì. Vì Dràupadì nổi-tiếng xinh đẹp nên vương-tử từ nhiều nước đua nhau tới tranh-tài để mong lấy được nàng. Anh em Pàndava cũng đến kinh-đô, tạm trú tại nhà một người làm đồ gốm. Ngày lễ Svatamvara đến có cả Krishna và anh là Balaràma cũng có mặt tại Pàncàla để tranh tài. Vua Drupada sai người đặt một cái vòng xoay trên đầu một cái cột rất cao, rồi mang ra một cái cung rất lớn và cứng. Nếu vương-tử nào dương được cung ấy và bắn mũi tên xuyên qua tâm cái vòng đang xoay thì vua sẽ gả công-chúa Dràupadì cho.

Vì đây là một thử thách rất khó nên các chư-thần đếu sa xuống lưng chừng trời để chứng kiến cảnh đua tranh. Lần lượt các vương-tử bước ra thử tài. Có người không dương nổi giây cung. Những người dương được đều bắn không trúng vào tâm vòng đang xoay. Đến lượt Arjuna bước ra không những dương cung dễ-dàng mà còn bắn năm mũi tên mũi nào cũng xuyên qua tâm của cái vòng đang xoay. Vua Drupada và công-chúa Dràupadì vui mừng khôn tả, mặc cho lời thì-thầm phản-đối của một số người trong đó có cả Karna và Salya, vua của xứ Madra, vì họ cho rằng một tu-sĩ Bà La Môn không thể đoạt phần-thưởng nhẽ ra chỉ dành cho giai-cấp võ-sĩ đạo mà thôi.

Nhẽ ra công-chúa Dràupadì sẽ lấy Arjuna, nhưng anh em Pàndu khuyên Arjuna nên nhường nàng cho người anh cả là Yudhisthira. Arjuna bằng lòng. Như thế vẫn chưa xong vì khi mang nàng Dràupadì về Ekacakra, lúc mới thấy hoàng-hậu Kuntì cả năm anh em reo lên: “Mẹ ơi chúng con được một phần-thưởng lớn lắm!” Bà Kuntì mừng rỡ trả lời: “Nếu thế các con phải chia đều cho nhau.” Vì lời của hoàng-hậu ban ra là luật cho nên Dràupadì trở thành vợ của cả năm anh em Pàndu. Vua Drupada phản-đối một cuộc hôn-nhân như thế, vì đa-phu không phải là truyền-thống trong xã-hội Ân. Nhưng sự đã rồi, hơn nữa ông vốn mến tài Arjuna, và trong chính-trị một liên-minh như thế có lợi cho ông trong tương-lai. Theo sự sắp đặt thì Dràupadì sẽ ở với mỗi người anh em Pàndu hai ngày một lần, tại nhà riêng của họ. Trong thời gian nàng ở với hoàng-tử này thi các hoàng-tử khác không được phép gặp nàng. Dràupadì có với Yudhisthira một cậu trai tên là Prativindhya, với Bhìma cậu Sutasoma, với Arjuna cậu Srutakìti, với Nakula cậu Satànìka, và với Sahadeva cậu Srutakarman. Dĩ nhiên Arjuna là người chồng mà Dràupadì yêu nhất, vì thế khi Arjuna lấy em gái Krishna làm thứ-thê thì Dràupadi ghen lồng lộn.

8. CHIẾN-TRANH LẠNH
Tại kinh-đô Hàstinnapura, anh em Kuru, con của vua Dhrtaràstra đã nghe rõ những gì đang xảy ra ở Pàncàla, nên mới biết rằng anh em Pàndu (Pàndavas) còn sống. Lần này chính vua Dhrtaràstra cũng chống lại anh em Pàndu. Tất cả cha con lại tìm cách hại Pàndu. Họ nghĩ đủ cách để tiêu-diệt đối-phương, chẳng hạn tìm cách chia rẽ anh em Pàndu, dựa trên máu huyết Kuntì và Màdrì. Họ cũng định hối-lộ vua Drupada để ông này về phe họ. Họ cũng tung tin về nghệ-thuật làm tình khác nhau của anh em Pàndu cốt để anh em nhà này ghanh với nhau. Họ còn bịa ra rằng chính nàng Dràupadì bắt qủa tang mấy ông chồng ngủ với phụ-nữ khác. Nhưng những chuyện ấy không thành.

Trên thực tế, thế-lực của anh em Pàndu đang lên. Họ có những đồng-minh như Dhrstadyumna, con trai của vua Drupada và một người con trai khác cũng của Drupada là Sikhandin, hậu thân của nàng Ambà thất-tình, vốn kiếp trước là con vua xứ Kàsis. Hơn nữa, họ còn có Krishna và cả sắc-tộc Yàdavas của ông ta ủng-hộ. Trước sức-mạnh ấy, anh em Kuru cảm thấy lo sợ. Tổ-phụ Bhìsma và lão-tướng Drona khuyên anh em Kuru nên chia nửa vương-quốc cho anh em Pàndu để tránh binh đao. Phe diều-hâu là Duryodhana và Karna phản-đối kịch-liệt. Nhưng cuối cùng phe chủ hoà thắng thế, và Vidura, người anh em thân thiện với Pàndu được phái tới triều-đình vua Drupada để xin hoà với anh em Pàndu và đón họ cùng với hoàng-hậu Kuntì và Dràupadì trở về Hàstinnapura. Thế là vương-quốc được chia đôi, anh em Pàndu xây dựng một kinh-thành mới ở phía tây bên sông Yamuna, lấy tên là Indraprastha, tức Tân Đề-li ngày nay.

Tại Indraprastha, Yudhisthira muốn biến nước thành một đế-quốc. Ông mời Krishna đến để xin í-kiến. Krishna trả lời rằng ngày nào bạo-chúa Jaràsamdha, kẻ thù của Krishna, vẫn còn tức-vị, vẫn còn có đám dân Ionian, tức Hi-lạp tiếp-sức, vẫn còn cầm tù khoảng tám mươi vương-tử, và vẫn có í-đồ xâm lược để bắt cho được đủ một trăm vương-tử bỏ tù, thì ngày đó không vua nào có đủ uy-dũng làm hoàng-đế. Nghe xong, Yudhisthira bỏ í-định. Nhưng Bhìma phản-đối tinh-thần nhu-nhược ấy mà ông cho là không xứng đáng phong-cách quân-vương. Do đó, Krishna đề-nghị Bhìma, Arjuna, và ông lên đường diệt bạo-vương Jaràsamdha và giải phóng cho những vương-tử đang bị Jaràsamdha cầm tù.

Jaràsamdha cũng là một người sinh ra với nguồn-gốc lạ-lùng. Cha ông tên là Brhadratha tuy có hai vợ, nhưng không có con. Ông đến nhờ một hiển-giả giúp đỡ chuyện này. Hiền-giả nhận lời nhưng phải đợi đến khi một qủa xoài rơi vào lòng mình thì ông cắt nó làm hai mảnh rồi đưa cho Brhadratha mang về cho hai bà vợ. Kết qủa là mỗi người vợ sinh ra một nửa hài-nhi, nên phải nhờ phép-thuật của nữ-quỉ Jarà ghép hai mảnh hài-nhi lại làm thành một hài nhi, bởi vậy đứa bé có tên là Jaràsamdha. Chữ Samdha có nghĩa là ghép lại với nhau, còn chữ Jarà có nghĩa là bởi Jarà. Jaràsamdhajarà lớn lên có sức mạnh phi-thường.

Krishna và hai anh em Arjuna cải trang là ba nhà tu-hành đến triều-đình vua Jaràsamdha và được nhà vua ân-cần tiếp đón. Ngay sau đó Krishna, Bhìma và Arjuna cởi bỏ áo tu tự nhận họ là chiến-sĩ, và thách Jaràsamdha thí võ, một đối một. Jaràsamdha nhận lời và chọn đấu với Bhìma. Cả hai giao-đấu mười hai ngày bất phân thắng bại. Đến ngày thứ mười ba Bhìma giết chết Jaràsamdha, giải thoát cho các vị vương-tôn khỏi nhà tù, và đưa con trai của Jaràsamdha lên làm vua. Krishna, Bhìma và Arjuna trở lại kinh-đô.

Yudhisthira lập đàn Thụ-thiên (Ràjasùya), một đại lễ vô-tiền khoáng hậu chỉ dành cho vua nào xứng đáng danh-vị hoàng-đế. Tại buổi đăng-quang đó, hiền-gỉa Vyàsa, cha thực của Yudhisthira, cho con trai mình biết một điềm không lành sẽ xảy ra cho toàn giai-cầp võ-sĩ đạo. Duryodhana người anh cả của anh em Kuru cũng có mặt trong buổi lễ đó, chứng kiến cảnh giàu sang thịnh-vượng của Indraprastha và đâm lòng ghen tức. Ông đề nghị với người cậu là Sakuni tìm cách gây chiến với anh em Pàndu để cướp lại nửa vương quốc. Sakuni khuyên không nên động binh, mà nên gài Yudhisthira vào trò chơi sóc-đĩa, một biệt-tài của ông, để đạt mục-đích một cách ôn-hoà. Mới đầu vua Dhrtaràstra không tán-thành chuyện đó, nhưng rồi theo thói quen ông cũng thuận.

9. VÁN-BÀI Ô-NHỤC
Duryodhana cho thiết lập một sòng bạc lớn, và phái em trai mình là Vidura đem thư mời đến Yudhisthira. Vidura bắt buộc phải đi nhưng trong dạ không vui. Yudhisthira nhận lời mời một phần cũng vì lịch-sự, và một phân vì máu cờ bạc mặc dù ông không giỏi chuyện đỏ đen. Tại kinh-đô Hàstinapura, anh em Pàndu được đón tiếp với đầy đủ lễ-nghi triều-đình long trọng. Sau khi khai-mạc sòng bài, Sakuni mời Yudhisthura nhập cuộc. Yudhisthura đã nghe danh Sakuni có tài sóc-đĩa, nhưng vẫn cứ lao đầu vào, và từ từ mang trang-sức, vàng bạc, ngựa xe ra đánh. Sakuni thắng liên-tiếp, còn Yudhisthura càng thua càng cay mang cả bò, cừu, làng mạc, dân-chúng và tài-sản của dân ra đánh. Sakuni được hết. Trong lúc thua cay, Yudhisthura mê-muội mang hết cả anh em và chính mình ra đánh. Sakuni vớ hết, và trái với luật đỏ đen, còn đề-nghị Yudhiathura mang vợ là Dràupadì ra đặt xuống sòng bài. Đề nghị của Sakuni làm cho các vị huynh-trưởng như Drona, Krpa, Bhìsma và ngay cả Vidura và vua Dhrataràstra phẫn-nộ. Nhưng Duryodhana, Karna và đám anh em Kuru hân-hoan cổ-võ. Sakuni thắng, và Dràupadì sẽ phải là thị-tì hầu-hạ anh em Kuru. Duryodhana sai em là Duhsàsana tìm bắt Dràupadì. Hắn nắm tóc Dràupadì lôi vào hội-trường. Trước cảnh đó các vị trưởng-lão cảm-thấy nhục lây. Chính Vikarna, một trong những hoàng-tử của vua Dhrataràstra cũng lên tiếng tố-cáo là trò chơi phạm-luật. Nhưng Duryodhana ngoan cố, trong khi Duhsàsana đi qúa trớn lột quần áo anh em Pàndu và cả Dràupadì. Nhưng một phép lạ xảy ra bảo vệ Dràupadì, vì mỗi lần áo của bà bị cởi ra thì lập-tức có áo mới thế vào. Đến lúc này Bhìma lên tiếng thề rằng một ngày nào đó ông sẽ xé xác “con vật” Duhsàsana và uống máu nó. Ngay tức thời từ trong rừng thú dữ hú vang. Vua Dhrtaràstra tiên-đoán ngay đó là điềm tận-diệt của con cháu mình. Ông gọi Dràupadi và Yudhisthura đến bên ngai xin cả hai tha thứ và trả lại vương-quốc cho họ.

Sau khi gia-đình Pàndu rời Hàstinapura, Duryodhana mắng cha là đã tử tế với kẻ thù. Ông luận như sau:

*“Ta phải là ta chứ. Nước có bao giờ chảy ngược đâu, ta phải hành-động theo nhiên-tính của mình. Những vị vua hiền-từ đếu bị tiêu-diệt. Chỉ có kẻ nào không bao giờ thoả mãn mới là người hạnh-phúc … Không có luật nào xác-định ai là kẻ thù. Vấn đề này tùy thuộc vào í-nghĩ của mỗi người. Ta phải bày trò đỏ đen để tiêu-diệt anh em Pàndu. Đuổi chúng ra khỏi vương-quốc của ta. Tại sao lại để chúng cai trị nửa quốc-gia? Hãy làm một bàn sóc-đĩa một lần nữa. Sóc một lần mà thôi. Ai thua phải đi vào rừng mà ở.”*
Vua Dhrtaràstra già nua lẩn-thẩn lại nghe con cho phép bày trò sóc-đĩa với Sakuni ném con lúc-lắc, và mời Yudhiathura đến đánh một lần nữa. Yudhiathura lại ngớ-ngẩn nhận lời.
*Yudhiathura: “Nếu ông thắng thì ông có để chúng tôi yên?”
Duryodhana: “Chúng ta sẽ không còn là đối-thủ của nhau nữa. Nếu tôi thua, thì tôi, Duhsasana, Karna, và cậu Sakuni sẽ phải vào trong rừng ở đúng mười hai năm. Năm thứ muời ba chúng tôi sẽ mai danh ẩn tích trong một đô-thị. Nếu tông-tích bị lộ thì chúng tôi sẽ phải vào rừng ở lại mười hai năm nữa, rồi năm thứ mười ba cũng lại như tôi đã vừa nói. Còn nếu ông thua thì ông và các em của ông cũng phải theo những điều-kiện như tôi vừa nói.”
Yudhiathura: “Sau đó thì sao?”
Duryodhana: “Người thua lại được trao trả vương-quớc.”
Yudhiathura: “Tôi đâu có sợ.”
Sakuni nắm con lúc-lắc trong tay.
Bhìma: “ Bảy!”
Sakuni ném con lúc lắc xuống, Duryodhana nhìn theo, nói nhẹ nhàng: “Sáu!”*

Như vậy anh em Pàndu phải lưu-vong. Drona và Vidura hoảng sợ vì họ tiên-đoán lúc qủa báo trước công-lí, giòng Kàuravas sẽ bị tận-diệt. Duryodhana vỗ-đùi cuời ha hả, khiến Vidura phải thốt lời nguyền rủa là sau này trên chiến-trường Duryodhana sẽ bị Bhìma đánh gẫy hai chân và chết nếu ông ta thi hành kế-hoạch xấu xa.

10. LƯU-VONG
Vidura, ghê tởm âm-mưu của ông anh, nên mời bà Kuntì ở lại với gia-đình mình, chỉ để anh em Pàndu lưu vong mà thôi. Ông nói: “Khi các anh từ rừng sâu trở về, các anh sẽ mạnh hơn ngày hôn nay. Em mong mặt trăng ban cho các anh hạnh-phúc, và địa-cầu ban cho các anh lòng kiên-nhẫn. Các anh đừng quên những gì các anh đã học hỏi từ kinh-nghiệm lưu-vong trước.” Í ông muốn nhắc tới thời-gian sau khi anh em Pàndu thoát nạn cháy trong ngày lễ thần Shiva.

Trong thời gian có chuyện đỏ-đen tại Hàstinapura, Krishna từ xa phải trở về giải vây kinh-thành Dvàrakà của mình khỏi tay vua Sàlva. Bạn của ông vua này là Sisupàla bị Krishna giết chết. Sau khi giải vây thành Dvàrakà, Krishna vào trong rừng gặp anh em Pàndu. Ông mang theo cả bộ hạ và nhiều người thuộc bộ lạc Bhoja và Vrsni, kể cả vua xứ Cedi là Dhrstaketu, và các chiến-sĩ nhóm Kekaya, vốn có thiện cảm với anh em Pàndu. Krishna an-ủi anh em Pàndu rồi mang Subhadrà, em gái mình và là thứ thê của Arjuna cùng với cậu bé Abhimanyu, con trai của Sbhadrà và Arjuna về kinh-đô Dvàrakà săn sóc.

Anh em Pàndu chia tay nhau đi hành-hương. Trước hết, Arjuna vào rặng Hi-mã Lạp-sơn tu-hành khổ hạnh. Một hôm ông bị một con lợn rừng phóng tới, ông rút cung tên bắn con vật, nhưng cùng lúc ấy có một nhà săn-bắn khác cũng bắn trúng con vật. Cả hai đều cho là mình bắn chết con lợn rừng, không ai chịu ai. Cuối cùng cả hai thí võ. Arjuna để í là khi ông đành trúng đối-phương thì đối-phương không hề hấn gì cả, còn khi đối-phương đánh trúng ông thì ông bị thương. Cuối cùng Arjuna nhận ra người thợ săn kia là thần Shiva. Ông xin lỗi thấn. Thần Shiva lập tức chữa các vết-thương cho ông, và còn ban cho ông sức mạnh gấp trăm lần. Sau đó Shiva chở Arjuna lên xe của thần vào lĩnh-địa của thần Indra để nghỉ ngơi một thời-gian ở đó và để các chư thần ban cho ông nhiều võ-khí linh-thiêng khác.

Trong khi ấy, bất chấp lời khuyên của vua Dhrtaràstra, Duryodhana và mấy người em cùng Karna vẫn hay vào rừng chế riễu anh em Pàndu. Lần này họ vô-í tấn công một nhóm nhạc-sĩ thiên-cung và bị thua sau một trận giao-phong dữ dội. May thay họ được chính Yudhisthira cứu sống, và cũng vì nhóm nhạc-sĩ thiên-cung không muốn đánh với Yudhisthira. Nhóm Duryodhana cảm thấy ê-chề nhục-nhã.

Năm thứ mười ba bắt đầu, anh em Pàndu cải trang đến triều-đình vua Viràta của xứ Matsyas xin làm gia-nô. Yudhisthira là hầu-cận, Bhìma nấu ăn, Arjuna là hoạn-quan, Nakula coi chuồng ngựa, Sahadeva là mục-đồng của nhà vua, còn Dràupadì trở thành nữ-tì của hoàng-hậu và công-chúa. Nhưng nhan-sắc của Dràupadì không lọt qua cặp mắt của Kìcaka, vị tổng-tư lệnh quân-đội của Matsyas. Kìcaka không những theo đuổi mà còn định hiếp Dràupadì. Trước tình-thế ấy, Dràupadì phải giả bộ mời Kìcaka vào cung, và dặn Bhìma tới giúp nàng. Kìcaka xuất-hiện và bị Bhìma đánh chết. Cái chết của Kìcaka khiến triều-đình nghi ngờ và e-ngại sự có mặt của Dràupadì, nên nhà vua yêu cầu nàng ra đi. Dràupadì năn nỉ xin thêm một tháng, cho đúng kì hạn chấm dứt lưu-vong.

Trong thời-gian một tháng này, cái tin Kìcaka bị giết vang đến cả Hàstinapura. Vì Kìcaka là một dũng-tướng chỉ có những người phi-thường như Bhìma mới có thể hạ-thủ được, nên anh em Kuru nghi là anh em Pàndu đang ở Matsyas. Duryodhana dự định xâm-lăng Matsys. Í này được tiểu-vương Susarman của xứ Trigarta gần thành-phố Lahore ngày nay nhiệt-liệt tán-thành. Số là Susarman và Viràta có chuyện bất hoà, nhưng Susarman không dám gây hấn vì e ngại Kìcaka. Duryodhana và Susarman tấn công Matsyas bằng hai ngả. Vua Viràta tiếc là Kìcaka không còn để đương-đầu với ngoại xâm. Yudhisthira tiến lên thưa rằng, dù anh em ông là kẻ tu-hành, nhưng cũng có chút võ-nghệ, có thể đương đầu được với Susarman, nếu vua Viràta trao quân-đội cho ông và các em của ông. Viràta đành phải nghe. Trong một trận đánh lớn vua Viràta chẳng may bị bắt. Bhìma định nhổ cây để cứu, nhưng Yudhisthira khuyên chớ làm, vì sợ lộ tung-tích. Bhìma lên chiến xa đẩy lui quân của Sursarman và giải cứu vua Viràta, ca khúc khải-hoàn trở lại Matsys. Trong khi ấy quân của Duryodhana tiến vào Matsysas bằng ngả khác, cướp hết trâu bò vốn là nguồn kinh-tế của Matsysas. Hoàng-tử Uttara, con vua Viràta, nghe biết Arjuna, dù là một hoạn-quan, nhưng đã từng là chiến-sĩ lái chiến xa, nên Uttara nhờ Arjuna cầm cương đưa mình ra nghênh chiến. Vì là lần đầu lâm-trận, mới thấy quân anh em Kuru dàn hàng, Uttara kinh-hồn định bỏ chạy. Arjuna phải cố gắng giữ lại và lên chiến xa chiến-đấu để cho Uttara cầm cương. Sau đó Arjuna đi lấy binh-khí của mình giấu ở trên cây, rồi thổi chiếc tù và Devadatta. Nghe tiếng tù-và, Drona và Bhìsma nhận ra ngay là Arjuna, nhưng thời hạn lưu-vong đã hết. Drona đề nghị Duryodhana mang quân về Hastinapura với đàn trâu bò, còn ông với Bhìsma, Krpa, Karna và Asvatthàman, con trai của Drona ở lại giao-chiến với Arjuna. Arjuna đem quân đi vòng đuổi theo Duryodhana và lấy lại được hết trâu bò rồi mới quay lại tấn công quân Drona và các chiến-tướng của Kuru. Ông hạ hết tất cả, đặc biệt dùng một loại võ khí linh-thiêng đánh họ ngã bất tỉnh rồi ra lênh lột hết quần áo của họ. Drona và tàn quân nhục-nhã rút về Hastinapura. Arjuna lại đem vũ-khí dấu lên cây, mặc quần áo hoạn-quan, và báo tiệp chiến-thắng của hoàng-tử Uttara về triều-đình.Tại kinh-đô, Uttara trình bày với vua cha về vĩ-công của Arjuna. Lúc đó anh em Pàndu mới để lộ tung-tích của mình, vì thời-hạn lưu-vong đã hết.

11. ĐẠI-CHIẾN

Anh em Pàndu được phép đến ở Upaplavya, một thành-phố trong lãnh-thổ của Viràta. Tại đây, họ mời thân-thích và đồng-minh đến hop mặt để tính chuyện đòi lại vương-quốc. Lần lượt đến họp mặt, dẫn đầu bởi Krishna, có Balaràma (anh trai Krishna), Subhadrà (vợ thứ của Arjuna), Abbhimanyu (con trai Arjuna), các chiến-sĩ Yàdava, vua nước Kàsis và Sàibya, vua Sibi, vua Drupada mang cả một đội hùng-binh đến, với sự hiện-diện của hai con trai là Sikhandin (hậu-thân của nàng Ambà) và Dhrstadyumna. Anh em bà con của Krishna là Sàtyaki cũng đến. Triều-đình lưu-vong quyết-định cử một sa-môn đến Hastinapura xin Duryodhana thi hành lời giao-ước trả lại đất cho anh em Pàndu. Tổ-phụ Bhìsma khuyên nên làm, nhưng phe diều-hâu và đặc biệt Karna phản-đối. Thế là chiến-tranh sẽ xảy ra.

Duryodhana đến gặp Krishna xin giúp sức. Krishna cho Duryodhana và Arjuna được lựa chọn giữa mình, chỉ là người điều-khiển chiến-xa, và quân-đội của mình. Dĩ-nhiên, Duryodhana chọn quân, cò Arjuna chọn Krishna. Anh trai của Krishna là Balaràma xin đứng ngoài vòng chiến. Cả hai phe ráo riết động-binh. Vua Dhrtaràtra cử Samjaya đến gặp anh em Pàndu để xin hoà. Samjaya nói thẳng là ông chỉ là sứ-giả chuyển í riêng của vua Dhrtaràtra, còn hoà hay chiến là do anh em Kuru quyết-định. Bà Dràupadì, vợ chung của anh em Pàndu quyết-định hi-sinh bằng mọi thứ để trả thù cái nhục của bà. Một lần nữa Krishna thân đến gặp Duryodhana để bàn chuyện bãi binh, nhưng Duryodhana từ chối. Trước tình-thế ấy, hoàng-hậu Kuntì đến gặp Karna, khi ấy đang thiền-định bên sông. Bà cho Karna biết là ông ta không phải là con của chiến-sĩ điều-khiển chiến xa, mà con của bà và thần mặt Trời. Karna xiết nỗi vui mừng, nhưng thưa với mẹ đã qúa muộn, vì hận-thù với Arjuna, Yudhisthira và Bhìma cần phải được thanh-toán. Tuy nhiên, khi đối trận, Karna hứa với mẹ là chỉ tử-chiến với Arjuna mà thôi.

Cả hai phe thoả-thuận chọn cánh-đồng Kuruksetra, nằm về phía bắc giữa Hastinapura và Indraorastna, là nơi giao-chiến. Cứ dựa vào sử-sách thì trận-đánh này đã xảy ra giữa khoảng 800 và 600 trước Công-nguyên. Lực-lượng của hai phe như sau:

PÀNDU (Pàndavas)                                                     KURU (Kàuravas)
7 sư-đoàn                                                                       12 sư-đoàn
[mỗi sư-đoàn gốm có 21,670 cỗ xe, 21,670 con voi trận, 65,010 kị-binh, và 108,350 bộ-binh]

Tính tổng-cộng, phe Pàndu có                                         Tính tổng-cộng, phe Kuru có
153,090 cỗ xe, 153,090 con voi trận,                              240,570 cỗ xe, 240,570 con voi trận,
459,270 kị-binh và 765,450 bộ-binh.                               721,710 kị-binh và 1,300,200 bộ-binh.

[Dù những con số trên có thể được phóng-đại cho hợp với tinh-thần huyền-thoại, nhưng nếu
so sánh với quân-lực của vương-quốc Ba-tư thời đó thì ta thấy có thể hiểu được.]

Sau đây là các vị tư-lệnh và chiến-tướng của hai phe:

Yudhisthira, Hoàng-đế, con Thần Chính-Pháp. Duryodhana, anh cả nhóm Kuru
Arjuna, con Thần Indra, anh em Pàndu Sakuni, cậu của Duryodhana.
Bhìma, con Thần Gió Vàyu, anh em Pàndu Duhsàsana, anh em Kuru
Nakula, con kị-sĩ thiên-cung, anh em Pàndu Bhìsma, tổ-phụ
Sahadeva, con kị-sĩ thiên-cung, anh em Pàndu Drona, lão-tướng
Drupada, vua nước Pàncàla Karna, con thần Mặt-Trời
Dhrstadyumna, Nguyên-soái Krpa, Nguyên-soái
Sikhandin, hiện-thân nàng Ambà Sudaksina, vua xứ Kamboja
Abhimanyu, con trai của Arjuna Bhagadatta, vua xứ Pràgjyotisa
Sàtyaki (Yuyudhàna), vua nhóm Vrsni Salya, vua xứ Madra
Viràta, vua xứ Matsya Sàlva, vua xứ Sàlva
Uttara, con vua Viràta, đồng-hao Abhimanyu Jayadratha, vua Sindhu-Sàuvira
Sahadeva, vua xứ Màgadha Sùrasena, vua xứ Mathurà
Ghatotkaca, con trai Bhìma Krtavarman, một đồng-minh
Iràvat, con trai Arjuna với Nàga Bhùrisravas, vua xứ Somadatta
Dhrstaketu, vua xứ Cedis Citrasena, anh em Kuru
Cekitàna, vương-tử Vinda, anh em Kuru
Krishna, hiện-thân của Vishnu Kalingas
Sveta Asvatthàman
Samga Kàuravas
Vrka Srutàyo
Satyajit Alambura
Santànika Susarman
Yuyutsu Laksmana
Yugdhàmanyu Vrsa
Uttamàuja Acala
Prativindhaya Angas
Sutasoma Jalasamdha
Srutakìrti

Luật chiến-tranh: Một đấu một, tướng đấu với tướng, chiến-xa đấu với chiến xa, kị-binh đấu với kị-binh, bộ-binh đấu với bộ-binh. Giao-chiến giữa ban ngày, hưu chiến khi mặt trời lặn. Không được giết đối-thủ đã bỏ chạy hoặc ngồi trong tư-thế thiền-định Yoga. Ai đã hàng thì phải tha. Bộ binh không được giết ngựa. Không được tấn-công người không có võ khí, người đánh-trống, thổi tù-và và cả người điều-khiển chiến xa. Tuy nhiên, chiến-tranh nào cũng thế, khi đã hăng say thì qui-luật trở thành vô-dụng.

NGÀY THỨ NHẤT
Bhìsma đấu với chắt của ông là Abhimanyu, tức con trai của Arjuna bất phân thắng bại. Sylya tiếp sức cho Bhìsma. Uttara đấu với Salya và vô í giết ngựa của Salya. Salya giết Uttara. Sveta đấu với Salya, và một mình đầy lui quân Kuru, nhưng cuối cùng bị Bhìsma giết chết. Phía Pàndu mất hai đại-tướng.

NGÀY THỨ HAI
Nguyên-soái Dhrdadyumna dàn quân Pàndu rất chặt chẽ, nhưng lão-tướng Bhìsma tấn công rất có hiệu-qủa. Arjuna bảo Krishna: “Chắc phải giết cụ này mất.” Nói xong Arjuna tấn-công Bhìma, nhóm Kuru cố gắng bảo vệ Bhìsma, nhưng bị Arjuna đầy lui. Bhìsma bắn vào Krishna khiến Arjuna nổi giận đánh Bhìsma, nhưng vẫn chưa giết được ông. Trong khi ấy Drona tấn-công Dhrdadyumna. Thấy Dhrdadyumna có vẻ yếu thế, Bhìma lướt tới đưa vị nguyên-soái sang chiến-xa của mình. Duryodhana phái Kalingas mang quân tới tấn công Bhìma. Bhìma giết một số lớn quân của Kalingas rồi tới cứu Kalingas. Sàtyaki và Abhimanyu cũng lướt tới trợ lực Bhìma. Sàtyaki giết chết chiến-sĩ điều-khiển chiến-xa của Bhìsma (phạm-luật) khiến Bhìsma phải bỏ chạy. Quân Kuru bị đẩy lui.

NGÀY THƯ BA
Anh em Kuru tấn-công Arjuna. Sakuni tấn-công Sàtyaki. Abhimanyu cứu Sàtyaki vì chiến-xa của Sàtyaki bị vỡ. Drona và Bhìsma tấn-công Yudhisthira. Bhìma và con là Ghatotkaca chiến-đấu anh-dũng với Duryodhana. Duryodhana bị tên của Bhìma ngã chết ngất trong xe nên chiến-sĩ đánh xe phải bỏ chạy thục mạng. Bhìma lại giết được rất nhiều quân của Kuru. Bhìsma và Drona chỉnh-đốn lại quân-đội rồi cùng với Duryodhana, đã lai-tỉnh, trở lại chiến-trường. Duryodhana trách Bhìsma không chiến-đấu hết mình. Bhìsma tấn-công mãnh-liệt, quân Kuru chạy tứ-tán. Krishna bảo Arjuna tấn công Bhísma, nhưng Arjuna không nỡ. Bhìsma rút lui và hết lời ca-ngợi đối-phương.

NGÀY THỨ TƯ
Bhìsma, Drona và Duryodhana tiến quân. Asvatthàman, Bhùrisravas, Salya và Citrasena cùng vây Abhimanyu. Arjuna vội tới cứu con, và Dhrstadyumna đem quân tiếp ứng. Bhìma xuất-hiện, Kàuravas vội thúc cả đàn voi trận lớn đến cản Bhìma. Nhưng Bhìma làm đám voi tán-loạn dày xéo lên quân của Kuru. Thừa thắng Bhìma tiến lên và suýt giết được Duryodhana. Bhìma bắn gẫy cung của Duryodhana làm hai. Duryodhana trả đũa rất mạnh khiến Bhìma phải ngồi xuống đất. Ghatotkata lướt tới giúp cha. Bhìma vung lên giết tám anh em Kuru. Một ngày đại-thắng cho phe Pàndu. Bhìsma đề-nghị hoà-bình nhưng Duryodhana không nghe.

NGÀY THỨ NĂM
Bhìsma tấn-công quân Pàndu dữ dội. Arjuna tấn công Bhìsma. Duryodhana than-phiền với Drona là những cuộc tấn-công của quân mình qúa yếu. Drona tấn-công Sàtyaki, Bhìma vội vàng đến cứu. Drona, Bhìsma và Sàtyaki cùng tấn-công Bhìma, nên Sikhandin phải vội vàng tiếp cứu. Thấy Sikhandin, Bhìsma nhận ra tiền-thân của nàng Ambà, nên quay trở lại. Drona đẩy lui được Sikhadin. Trong cuộc giao-tranh hỗn-loạn, các con trai của Sàtyaki đều chết về tay Bhùrisravas. Sàtyaki đấu với Bhùrisravas. Bhìma cứu Sàtyaki, còn Duryoddhana cứu Bhùrisravas. Arjuna giết cả nghìn quân Kuru. Một ngày vinh-quang cho phe Pàndu.

NGÀY THỨ SÁU
Chiến-sĩ điều-khiển chiến xa của Drona bị giết (phạm-luật). Một mình Bhìma đánh bảy anh em Kuru. Ông bỏ xe chạy bộ vung chùy sắt đuổi họ ra tận hậu-quân của Kuru, khiến cho Dhrstadyumana phải theo sau phòng khi Bhìma sơ xuất. Duryodhana và các em vây đánh Bhìma và Dhrstadyumana khiến cho Dhrstadyumana phải dùng một loại hơi ngạt (học được của Drona) chống lại. Rồi đến lượt chính Duryodhana cũng sử dụng hơi ngạt ấy. Yughisthira mang quân tới tiếp-viện cho Bhìma. Drona giết ngựa và đập nát chiến-xa của Dhrstadyumana (phạm luật). Abhimanyu cứu Dhrstadyumana và đưa sang chiến xa của mình. Phía Pàndu hỗn-loạn vì Bhìsma. Duryodhana bị Bhìma đánh trọng thương may nhờ Krpa cứu thoát. Coi như phe Kuru thắng ngày hôm nay.

NGÀY THỨ BẢY
Viràta bị Drona đánh bại. Samga, con trai của Viràta bị tử-thương. Nhưng phe Kuru còn bị nặng hơn. Yudhisthira đánh bại Srutàyu, giết luôn ngựa và chiến-sĩ đánh xe cho ông ta (phạm luật). Quân-đội của Duryodhana xuống tinh-thần. Cekitàna tấn công Krpa, giết luôn ngựa và chiến-sĩ đánh xe cho ông ta (phạm luật). Krpa tức qúa thách Cekitàna xuống đất giao-tranh. Cả hai thương-tích cùng mình và cùng lả ra vì kiệt sức. Bhìma đưa Cekitàna lên xe về. Sakuni cũng cứu Krpa. Bhìsma tấn công Abhimanyu nhưng Arjuna xông ra cứu con. Tất cả anh em Pàndu cùng giao chiến với Bhìsma. Hoàng hôn đến, cả hai bên thu quân về để chữa chạy vết thương.

NGÀY THỨ TÁM
Bhìma giết tám anh em Kuru. Iràvat, con trai của Arjuna có với công-chúa Nàga bị Alambusa giết. Arjuna rất buồn. Ghatotkaca tàn-sát rất nhiều quân-đội Kuru, và suýt nữa giết chết Duryodhana, nếu Drona không đến cứu kịp. Thêm mười sáu anh em Kuru bỏ mình trong ngày.

NGÀY THỨ CHÍN
Bhìsma giết cả nghìn quân Pàndu. Abhimanuyu đánh bại Alambusa. Sàtyaki giao-chiến với Asvatthàman. Drona giao-chiến với Arjuna, rồi Bhìsma lại tấn-công anh em Pàndu. Krishna bảo Arjuna giết Bhìsma đi, nhưng Arjuna không nỡ ra tay. Krishna bực mình bước xuống xe bảo Arjuna đi bộ đánh với Bhìsma. Arjuna vội vàng giữ ông lại. Một ngày chiến-thắng cho phe Kuru.

NGÀY THỨ MƯỜI
Arjuna chọn Sikhandin lái xe cho mình. Arjuna tấn công Bhìsma. Khi Sikhandin bắn Bhìsma, Arjuna bắn theo ngay một loạt tên đều xuyên qua áo giáp của Bhìsma ở những điểm mà Sikhandin bắn trượt. Bhìsma bị trọng-thương chết từ từ. Ông tuyên bố là ông chết vì những mũi tên của Arjuna, và đó là một vinh-dự. Nhưng Sikhandin cho là mình bắn chết Bhìsma, để hoàn tất lời thề, vì ông chính là hậu-thân của nàng Ambà. Thần-linh trên trời khoanh tay cúi chào khi Bhìsma bị hạ. Hai bên cùng ngưng giao-chiến để tỏ lòng tôn-kính lão tướng. Bhìsma xin uống nước, Arjuna bắn một mũi tên xuống đất, từ đó một giòng nước của giải sông Hằng tuôn ra để cho người con khỏi khát. Bhìsma mong hai bên giảng-hoà. Karna lại gần xin cụ ban phép lành. Bhìsma khuyên Karna đừng đánh nữa. Nhưng Karna thưa rằng vì ông ta đã chót theo Duryodhana, nên ông phải theo đến cùng. Bhìsma cố kéo dài cái chết trong năm mươi tám ngày, cho đúng chu-kì mặt trời về phương bắc để ông nhập niết-bàn.

NGÀY THỨ MƯỜI MỘT
Thấy thắng bằng quân-sự khó qúa, Duryodhana nhờ Drona cố gắng bắt sống Yudhisthira, để ép vào cuộc đỏ đen một lần nữa. Nhưng Yudhiisthira phóng lên ngựa chạy thoát. Nakula đánh bại Salya và Krpa đánh bại Dhrstaketu. Satyaki đánh với Krtavarman, Viràta đánh với Karna, Abhimanyu đánh với bốn anh em Kuru một lượt. Bhìma hạ Salya. Anh em Kuru mất tinh-thần. Drona lại cố gắng bắt sống Yudhisthira nhưng bị Arjuna đánh bại và bị đẩy lui. Một ngày đại bại cho phe Kuru.

NGÀY THỨ MƯỜI HAI
Anh em Kuru thấy không thể bắt được Yudhisthira vì Arjuna có mặt, nên họ lập cách dụ Arjuna đi chỗ khác và giết đi. Susarman và bốn anh em tấn-công Arjuna nhưng bị Arjuna giết chết hết. Drona lại cố bắt Yudhisthira nhưng Dhrstadyumna và các vương-tử Pàncàla che chở cho Yudhisthira. Dhrstadyumna tấn công Drona. Nhưng Drona tránh đi để tìm cách bắt Yudhisthira. Song le Drupada chặn đường. Drona tấn-công Drupada rồi tìm cách lại gần Yudhisthira. Hai hoàng-tử Pàncàla là Vrka và Satyajit đều tử trận, còn Satànika con của vua Viràta bị Drona giết chết. Thứ đến là một trận đấu anh hùng nhất xảy ra khi Abhimanyu chọc thủng đạo quân Kuru mới biết là mình bị vây. Abhimanyu trổ tài qủa cảm đẩy lui quân đội Kuru, kể cả Duryodhaana. Phe Pàndu cố gắng đến tiếp cứu Abhimanyu nhưng bị đẩy lui. Nhóm Kuru cùng nhào đến một lượt tước vũ-khí của Abhimanyu. Nhưng viên tướng trẻ này vẫn anh-dũng dùng bánh xe đánh lại. Cuối cùng con trai của Duhsàsana là Laksmana đánh Abhimanyu ngã xuống đất và giết luôn. Yuyutsu con trai của Dhrtaràstra chiến đấu cho phe Pàndu chứng kiến cảnh đó thấy qúa ghê-tởm bỏ chiến-trường. Yudhisthira tự trách vì mình mà Abhimanyu tử trận. Arjuna thề sẽ ghiết Jayadratha để trả thù cho con, vì ông vua này bày kế nhử cho Abhimanyu vào bẫy.

Trận chiến vẫn tiếp-tục, quân đội Kuru tan nát. Bhagadatta tức-giận tấn công Bhìma, đập tan chiến xa và giết ngựa của Bhìma. Bhìma đi chân đất đâm vào sườn voi của Bhagadatta khiến con vật phát điên vì đau. Đến lúc này không còn luật lệ chiến-tranh nữa. Arjuna giết luôn cả Bhagadatta và con voi của ông. Anh em Vrsa và Acala cố gắng tập họp quân-đội Kuru lại nhưng cả hai đều bị Arjuna giết chết. Sakuni tấn công Arjuna, nhưng bị thua đành phải bỏ chạy.

NGÀY THỨ MƯỜI BA
Arjuna bắn tên tua tủa như mưa xuyên thủng đội-ngũ Kuru, khiến nhiều tướng tá và quân đội Kuru phải bỏ chạy. Duhsàsana nổi giận mang một đội binh voi lướt tới Arjuna. Arjuna bắn chết hết đ