Sự cần thiết của việc ban hành thuế GTGT

Việc ban hành luật thuế GTGT thay thế thuế doanh thu ở Việt Nam nhằm những mục tiêu yêu cầu chủ yếu sau:

Thứ nhất, hạn chế những nhược điểm còn tồn tại của thuế doanh thu và nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, đẩy mạnh sản xuất hàng xuất khẩu, kích thích các ngành nghề phát triển.

Thứ hai, thuế GTGT được ban hành gắn với việc sửa đổi bổ sung một số sắc thuế khác (thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp ... ) làm cho hình thức thuế Việt Nam ngày càng hoàn thiện, phù hợp với cơ chế thị trường hơn, tương đồng với hình thức thuế trong khu vực và trên thế giới góp phần tạo ra môi trường tốt cho việc thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Thứ ba, VAT ra đời còn thúc đẩy việc tăng cường thực hiện chế độ hoá đơn, sổ kế toán và hạch toán kinh tế đối với các nhà doanh nghiệp, đảm bảo số thu ngày càng sát hơn với thực tế hoạt động của từng cơ sở kinh doanh, tập trung được nguồn thu thuế GTGT vào NSNN ngay từ khâu sản xuất, hạn chế được thất thu về thuế ...

Chỉ có sản xuất mới tạo ra của cải vật chất cho xã hội và nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước. Do đó Nhà nước phải có trách nhiệm quan tâm, tạo điều kiện cho sản xuất phát triển, lưu thông được thông suốt.

Một môi trường đầu tư được coi là thuận lợi nếu trong đó có những cơ chế chính sách được qui định phù hợp, rõ ràng ổn định, ít biến động để tạo cho doanh nghiệp yên tâm bỏ vốn vào đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh.

Qua việc thực hiện hệ thống thuế mới, đã tạo điều kiện cho nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển ổn định, khu vực kinh tế nhà nước được xắp xếp hợp lý hơn, các doanh nghiệp nhà nước hoạt động ngày càng có hiệu quả, trình độ tổ chức và quản lý kinh doanh ngày càng tốt hơn. Khu vực kinh tế ngoài quốc doanh được hình thành, phát triển đưới nhiều hình thức tư nhân, với tính năng động trong tổ chức quản lý và hoạt động kinh doanh đã góp phần làm cho nền kinh tế nước ta phát triển. Khu vực các doanh nghiệp hoạt động theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày càng phát triển đa dạng, góp phần khong nhỏ vào sự phát triển kinh tế xã hội nước ta trong những năm qua.

Ở nước ta, cùng với các loại thuế gián thu khác. Thuế doanh thu đã được áp dụng từ lâu, trước kia có tên là thuế doanh nghiệp, sau cải cách có tên là thuế doanh thu với đặc trưng cơ bản là có nhiều thuế suất phân biệt theo ngành hàng, mặt hàng; thuế thu hàng tháng và tính trên tổng doanh thu bán hàng thuế doanh thu có ưu điểm là tính toán đơn giản, thu dứt điểm ở từng lần bán hàng mà không phải thoái trả số thuế đã thu ở lần trước. Tuy nhiên bên cạnh những mặt ưu điểm thuế doanh thu cũng bộc lộ nhiều nhược điểm, đồng thời cũng là khuyết tật của hệ thống chính sách thuế mới. Nhược điểm lớn nhất là việc thu thuế doanh thu còn trùng lắp. Theo quy định của luật thuế doanh thu, đối tượng chịu thuế là toàn bộ số tiền thu được từ sản xuất kinh doanh, điều đó đã làm cho việc tính thuế, thu nộp thuế bị trùng lắp, thuế thu chồng lên thuế. Bên cạnh hoạt động sản xuấtkd xuất khẩu chưa được xem xét ưu đãi đúng mức. Việc quy định quá nhiều thuế suất (11 mức thuế suất; thấp nhất là0,5%, cao nhất là 30%) của luật thuế doanh thu tạo cho đối tượng nộp thuế dễ lợi dụng để tính nộp thuế dưới mức nghĩa vụ quy định. Do đó, thuế doanh thu không phù hợp với yêu cầu công nghiệp hoá hiện đại hoá.

Để khắc phục những mặt hạn chế của luật doanh thu trước cải cách thuế đối II Quốc hội đã quyết định áp dụng luật thuế GTGT thay cho thuế doanh thu và chính thức được thi hành từ 1/1/1999 GTGT là thuế tính tiền khoản giá trị tăng thêm của h² dịch vụ ở từng khâu bán hàng nên nó không trùng lặp, thuế GTGTchỉ đánh vào phần giá trị đã chịu thuế ở khâu trước đó trở nên rất khoa học và cần thiết đối với CNH - HĐH đưong nhiên nó rất phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế trong điều kiện hiện nay.

Việc chuyển đổi hoàn toàn không tínhvà thu thuế doanh thu băng thuế GTGT thể hiện bước đi đúng đắn của quá trình cải cách thuế giai đoạn II ở Việt Nam đồng thời nó cũng được đánh giá là hoàn toàn mới chưa từng có trong lịch sử tài ính nước nhà.' Chính vì thế cho dù thuế GTGTmang lại những lợi ích cơ bản cho nền kinh tế nhưng truớc, trong cả nhận thức và thực tế từ hướng dẫn đến chiển khai áp dụng sẽ có nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh ra gây không ít khó khăn cho nhiều đối tượng mặc dù vậy cải cách thuế đợt II là một sự cần thiết trong quá trình phát triển kinh tế xã hội