Soạn bài Những ngôi sao xa xôi trang 113 SGK Văn 9

Soạn bài Những ngôi sao xa xôi trang 113 SGK Văn 9

2. Truyện kể về ba cô gái thanh niên xung phong ở một tổ trinh sát phá bom trên cao điểm giữa một vùng trọng điểm trên tuyến

1. Tóm tắt nội dung

Hai cô gái trẻ Định và Nho cùng Thao lớn tuổi hơn làm thành một tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của ba mũi thanh niên xung phong này là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu vị trí của quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc đó hết sức nguy hiểm. Mặc dù vậy, cuộc sống của họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những phút giây thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là yêu thương, gắn bó, chăm sóc nhau trong tình đồng đội.

-     Như đã nói, truyện được trần thuật từ ngôi thứ nhất theo lời kể của nhân vật chính. Cách lựa chọn vai kể như thế không những phù hợp với nội dung tác phẩm mà còn thuận lợi cho việc miêu tả, biểu hiện thế giới nội tâm, những cảm xúc và suy nghĩ của các nhân vật.

2. Truyện kể về ba cô gái thanh niên xung phong ở một tổ trinh sát phá bom trên cao điểm giữa một vùng trọng điểm trên tuyến, đường Trường Sơn, nơi tập trung nhất của bom đạn và sự nguy hiểm, ác liệt. Công việc của họ luôn cận kề với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và phải hết sức bình tĩnh. Không chỉ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch, họ còn phải lao ra trọng điểm, sau mỗi trận bom để đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới đến những quả bom chưa nổ và dùng thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Những công việc đặc biệt nguy hiểm đó đã trở thành công việc thường ngày của ba cô gái. Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay dang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim dập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết ràng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa, nhưng nhất định sẽ nổ... Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang.

Đều còn rất trẻ, có cá tính riêng và hoàn cảnh riêng, nhưng ba cô gái thanh niên xung phong này đều giống nhau ở chỗ là cùng có những phẩm chất chung của chiến sĩ thanh niên xung phong ở chiến trường. Nghĩa là họ đều có tinh thần trách nhiệm cao, dũng cảm làm nhiệm vụ. Không sợ hi sinh, luôn gắn bó với đồng đội. Ngoài ra, họ còn chung những đặc điểm thường thấy ở các cô gái trẻ: dễ xúc động, hay mộng mơ, dễ vui mà cũng dễ trầm ngâm. Ở chiến trường nhưng các cô gái này cũng thích làm đẹp cho cuộc sông của mình: Nho thích thêu thùa, chị Thao hay chép bài hát, Định thích soi gương, ngồi mơ mộng và hát. Tuy có những điểm chung như thế nhưng đồng thời ba cô gái cũng có những nét tính cách riêng biệt. Vốn là nữ sinh thành phố, Phương Định nhạy cảm, hồn nhiên hay mơ mộng sống với kỉ niệm cũ. Chị Thao nhiều kinh nghiệm sống hơn nên có mơ ước và dự tính tương lai có vẻ thiết thực hơn nhưng cũng không thiếu những khát khao và rung động của tuổi trẻ. Chiến đấu rất dũng cảm bình tĩnh nhưng chị lại rất sợ khi thấy máu chảy.

3. Tác giả đã thể hiện chân thực và sinh động, tự nhiên tâm lí của những cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ, đặc biệt là Phương Định, một cô gài Hà Nội vào chiến trường.

4. Nhận xét về ngôn ngữ, giọng điệu của truyện

Về ngôn ngữ, ngôn ngữ trần thuật cúa truyện phù hợp với nhân vật kể chuyện: Phương Định, cô gái xung phong người Hà Nội ra chiến trường - đã khiến cho truyện có được một giọng điệu và ngôn ngữ tự nhiên, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày của người Hà Nội, trẻ trung và đặc biệt giàu chất nữ tính.

Tác giả thường dùng câu ngắn, nhịp nhanh thể hiện được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến tranh. Riêng các đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại gợi nhớ một thời tuổi nhỏ đã qua, một thời vô tư hồn nhiên và không khí bình yên trước chiến tranh.

5. Học sinh phát triển cảm nhận cúa mình về các nhân vật trong truyện, qua đó hình dung về thế hệ trẻ thời kì kháng chiến chống Mĩ.

Lưu ý là khi phát triển cảm nghĩ về nhân vật, chúng ta cần dựa vào những hiểu biết về nhân vật nhưng cần nhấn mạnh vào ấn tượng, cảm xúc, suy nghĩ, nhận xét cùa minh về nhân vật ấy. ở đây cảm nhận có thê tập trung vào một số điểm:

-     Về hoàn cảnh sống và chiến đấu gian khổ hiểm nguy.

-     Về tinh thần tự nguyện đón nhận trách nhiệm với cuộc chiến đấu.

-     Về những phấm chất, tính cách cao đẹp và đáng yêu.

-     Về ý nghĩa của sự cống hiến, hi sinh, của cách sống đẹp hết sức trong sáng, hồn nhiên...