Serotonin có tác dụng gì ?

Hội chứng serotonin là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn tới tử vong. Hội chứng serotonin thường gây ra bởi sự tích tụ của serotonin trong cơ thể, thường là do uống thuốc chữa đau nửa đầu cấp tính kết hợp với thuốc chống trầm cảm. Chúng ta cùng theo dõi bài viết sau đây để tìm hiểu nhé.

Thế nào là hội chứng serotonin

Serotonin là một chất trung gian hóa học quan trọng của hệ thần kinh trung ương, có tác dụng trên các cơ quan đích như thần kinh, tim mạch, máu, tiêu hóa, tiết niệu… Với một lượng serotonin bình thường trong máu sẽ không có biểu hiện gì đặc biệt. Nhưng khi chất này tăng cao sẽ xuất hiện hội chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng gọi là “hội chứng serotonin”. Hội chứng serotonin là hậu quả của phản ứng tương tác thuốc nghiêm trọng.

Nếu bạn đang sử dụng các loại thuốc điều trị trầm cảm, đau nửa đầu và giảm đau cùng một lúc, bạn sẽ có nguy cơ bị tích lũy serotonin trong cơ thể. Quá nhiều serotonin có thể gây ra các triệu chứng khác nhau từ nhẹ đến nghiêm trọng, ảnh hưởng đến não bộ, cơ và một số cơ quan trong cơ thể.

Hội chứng serotonin thường xảy ra khi bạn bắt đầu chuyển sang một loại thuốc điều trị mới, tăng liều của loại thuốc đang sử dụng hay khi sử dụng hai hay nhiều loại thuốc cùng một lúc. Hội chứng này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng của hội chứng serotonin

Các triệu chứng có thể xảy ra trong vòng vài phút hoặc vài giờ sau khi sử dụng thuốc mới hay tăng liều của thuốc đang sử dụng, bao gồm:

• Lú lẫn
• Mất phương hướng
• Bị kích thích
• Lo lắng
• Co thắt cơ
• Cứng cơ
• Run rẩy
• Tiêu chảy
• Nhịp tim nhanh
• Huyết áp cao
• Buồn nôn
• Ảo giác
• Tăng phản xạ quá mức
• Giãn đồng tử

Trong một số trường hợp nặng, có thể xuất hiện các triệu chứng như:

• Bất tỉnh
• Hôn mê
• Co giật
• Loạn nhịp tim

Nguyên nhân gây hội chứng serotonin

Thông thường, hội chứng này là hậu quả của việc sử dụng kết hợp hai hay nhiều loại thuốc cùng một lúc khiến nồng độ serotonin trong cơ thể tăng vọt. Ví dụ như kết hợp các thuốc điều trị đau nửa đầu kèm với thuốc chống trầm cảm. Một số loại thuốc kê đơn như kháng sinh, thuốc kháng virus để điều trị HIV/AIDS, và một số thuốc chống nôn, giảm đau có khả năng làm tăng lượng serotonin trong cơ thể.

Nhờ nhiều công trình nghiên cứu trên thực nghiệm cũng như qua lâm sàng, thầy thuốc đã rõ từ lâu về tác dụng trấn an thần kinh của serotonin, chất đòn bẩy cho giấc ngủ bình yên. Serotonin trong não càng cao, gia chủ càng ít đau đầu hay nếu có đau đầu cũng chỉ thoáng qua. Điểm éo le ở chỗ serotonin là chất nội sinh do cơ thể tự tổng hợp từ một chất đạm có tên là tryptophan.

Do đó, muốn tránh nhức đầu bằng cách lợi dụng serotonin thì phải biết cách tiếp tế tryptophan cho đúng lúc. Không dễ, vì bữa ăn nếu quá nhiều chất đạm, nghĩa là tuy có đủ tryptophan, thường bất lợi cho người có cơ tạng dễ nhức đầu vì 2 lý do:

– Một loại axít amin khác trong bữa ăn lắm thịt nhiều cá, tyrosin, lại là chất gây nhức đầu vì xúc tác cho tác dụng của nhóm arachidon!

– Các loại axít amin khác đều có tác dụng tương tranh với tryptophan trên đường vào não bộ. Càng nhiều đối thủ, tryptophan càng dễ bị loại khỏi cuộc thi “đồng hành cùng giấc ngủ”!

Chính vì thế mà bữa ăn chiều nếu bớt thịt mỡ nhưng nhiều rau quả, thậm chí có thêm chất ngọt, nếu không bị bệnh tiểu đường, có tác dụng phòng chống đau đầu, nhức đầu. Thêm vào đó, vận động sau bữa ăn giúp huy động chất đạm vào hệ thống xương, cơ. Tryptophan nhờ đó dễ lọt vào não bộ do nhiều loại axít amin khác bị đẩy nhẹ vào ngõ khác.

Đó cũng chính là một trong các lý do tại sao người ăn xong đóng đinh trước máy truyền hình thường khó ngủ. Vận tốc di chuyển của tryptophan từ máu vào não tùy thuộc nhiều yếu tố, thí dụ:

– Trì trệ rất nhiều dưới ảnh hưởng của nicotin, cafein, chất chát trong rượu vang, chất đạm trong phô-mai và nickel trong sô-cô-la, nếu thực khách dị ứng với món này.

– Tăng nhanh thấy rõ trong điều kiện đầy đủ ánh sáng và dưới sự hiện diện của khoáng tố kalium (mật ong, chuối già…). Ăn tối trong khung cảnh mờ mờ tuy lãng mạn nhưng sau đó thường phải mất tiền mua thuốc trị nhức đầu!

– Ổn định hơn nhiều nếu uống đủ nước trong và sau bữa ăn.

Không ai tránh khỏi có lúc đau đầu. Vấn đề là làm sao để cơn đau càng thưa càng tốt, càng nhẹ càng hay. Thuốc trị đau đầu đúng là không thiếu nhưng khó tránh phản ứng phụ. Thay vì hễ căng đầu là uống thuốc, nếu biết cách ăn ở sao cho bớt đau đầu chính là biện pháp an toàn. Còn gì khéo hơn khỏi bệnh mà không cần tự đầu độc bằng… thuốc!

Phương pháp điều trị đối với hội chứng serotonin

Trong trường hợp bạn chỉ bị nhẹ, bác sỹ sẽ chỉ yêu cầu dừng loại thuốc đang sử dụng. Nếu các triệu chứng biểu hiện nặng, cần thiết phải tới bệnh viện điều trị. Tại bệnh viện bệnh nhân sẽ được thực hiện các liệu pháp can thiệp sau:

• Ngừng sử dụng tất cả các loại thuốc gây ra hội chứng này
• Truyền tĩnh mạch trong trường hợp sốt và mất nước
• Sử dụng các thuốc giảm cứng cơ và giảm kích thích
• Sử dụng các thuốc ức chế serotonin như Periactin (cycloheptadine)

Phòng ngừa hội chứng serotonin

• Hội chứng này đôi khi không thể chủ động phòng tránh được.
• Hãy cung cấp cho bác sỹ thông tin về các loại thuốc mà bạn đang sử dụng.
• Bác sỹ hoặc nhân viên y tế cần phải theo dõi chặt chẽ nếu bạn đang sử dụng kết hợp nhiều loại thuốc có khả năng làm gia tăng mức nồng độ serotonin.
• Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp bạn chuyển sang một loại thuốc mới hay tăng liều sử dụng.

Trong cơ thể, serotonin được mệnh danh là “hormone hạnh phúc” vì nó điều chỉnh tâm trạng, ngăn ngừa trầm cảm khiến con người cảm thấy hạnh phúc và hòa đồng.