Phương pháp giải các bài toán liên quan đến di truyền phân li

Hướng dẫn giải chi tiết một số dạng toán di truyền phân li thường gặp như : xác định kết quả thu được của phép lai, xác định kiểu gen của bố mẹ.. Đồng thời bài viết cũng mở rộng cho các em một số trường đặc biệt trong di truyền Men den

( Tự viết kết quả lai )

Xác định kiểu hình đời con của cả ba phép lai  ?

Chú ý : Trong tất cả các phép lai cần chú ý là số con lai trong các phép lai là ngang nhau

Ta có :AA x AA => 4 AA

          Aa x Aa => 1 AA : 2 Aa : 1 aa

           aa x aa => 4 aa

=> Tỉ lệ kiểu gen của con lai là : 5 AA : 2 Aa : 5 aa => 7 tròn : 5 dẹt .

IV .  CÁC NGOẠI LỆ CỦA DI TRUYỀN PHÂN LI CỦA MEN DEN  

-   Trội không hoàn tòan

-   Gen gây chết ở thể hồng hợp trội hoặc đồng hợp lặn

-   Gen đa alen

-   Gen ảnh hưởng bởi sự di truyền liên kết với giới tính

Ví dụ 4 : Cho các phép lai sau

Phép lai 1 : Cây hoa đỏ  x cây hoa trắng  : 100% cây hoa hồng

Phép lai 2 : Cây hoa hồng  x cây hoa hồng : 1 cây hoa đỏ : 1 cây hoa trắng : 2 cây hoa hồng

a)      Xác định quy luật di truyền trong các phép lai trên

b)      Xác định kiểu gen của cơ thể bố mẹ

c)      Xác định tỉ lệ phân li kiểu hình ở F₂ khi cho F₁ tự thụ phấn .

Nhận xét : Chú ý với bài toán có liên quan đến hiện tượng  trội không hoàn toàn  => gen trội ( kiểu hình hoa đỏ) không lấn át hoàn toàn sự biểu hiện của gen lặn( kiểu hình hoa trắng) nên thể dị hợp có kiểu hình trung gian(kiểu hình hoa hồng)

Trong phép lai có liên quan đến tính trạng trội hoàn toàn thì sự phân li kiểu hình có liên quan đến sự phân li kiểu gen .

Sự phân li các alen và tỉ lệ kiểu gen tương tự với phân li của Men den tuy nhiên sự khác nhau chủ yếu là do sự biểu hiện kiểu hình của các alen và sự tương tác cảu các gen .

Kết quả 

a)      Quy luật trôi không hoàn toàn

b)      Cây hoa đỏ AA , cây trắng aa , cây hồng Aa

c)      Tự viết kết quả lai

V . VẬN DỤNG TOÁN XÁC SUẤT TRONG DI TRUYỀN PHÂN LY

Ví dụ7: Ở người,  gen A quy định bình thường , gen a da bị bệnh bach  tạng  . Trong một gia đình bố mẹ mang kiểu gen dị hợp .Hãy xác định tỷ lệ để bố mẹ đó

a)       Sinh 1 con bình thường

b)      Sinh 1 con gái bị bệnh

c)      Sinh  1 con gái bình thường hoặc  một con trai bị bệnh

d)      Sinh 1  con bị bệnh và một đứa con bình thường

Hướng dẫn giải :  

-          Bố mẹ mang kiểu gen dị hợp => Aa

-          Aa × Aa → 1 AA : 2 Aa : aa => (frac{3}{4}) A- : (frac{1}{4})aa

          Sinh con gái  = Sinh con trai = (frac{1}{2})

-          Sinh con bị bệnh là con gái là : (frac{1}{4})  ×(frac{1}{2})= (frac{1}{8})

-          Sinh 1 con gái bình thường và một con trai bị bệnh là : (frac{3}{4}) x (frac{1}{2}) x (frac{1}{4}) x (frac{1}{2})  = (frac{3}{64})

-          Sinh một con bị bệnh và mọt con bình thường là : (frac{3}{4})  x (frac{1}{4}) = (frac{3}{16})