Phân tích tác phẩm Tôi đi học – Văn hay lớp 8

Phân tích tác phẩm Tôi đi học – Văn hay lớp 8

Phân tích tác phẩm Tôi đi học – Bài làm số 1 của một bạn học sinh giỏi tỉnh Thanh Hóa

Thanh Tịnh tên thật là Trần Văn Ninh, sinh ngày 11/12/1911, mất ngày 17/7/1988, quê xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ông học Tiểu học và Trung học ở Huế. Vốn có năng khiếu văn chương nên đến năm 1933, ông bắt đầu sáng tác.

Thanh Tịnh viết được nhiều thể loại nhưng thành công hơn cả là truyện ngắn và thơ. Các truyện ngắn của ông đều thấm đượm cảm xúc êm dịu, trong trẻo, vừa man mác buồn thương, vừa ngọt ngào sâu lắng. Giọng văn nhẹ nhàng thủ thỉ mà thấm thìa khó quên.

Truyện ngắn Tôi đi học in trong tập Quê mẹ, xuất bản năm 1941 là một tác phẩm như vậy. Đây là thiên hồi ức rất xúc động về những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường ba mươi năm về trước.

Trong kí ức mỗi con người thì những kỉ niệm vui buồn của tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu hơn cả, nhất là ấn tượng về ngày đầu tiên đi học. Thanh Tịnh bồi hồi nhớ về ngày ấy và tâm hồn ông vẫn rung động thiết tha như thuở nào. Bằng ngòi bút giàu chất thơ, tác giả đã gieo vào lòng người đọc một nỗi niềm bâng khuâng khó tả.

Bố cục bài văn được sắp xếp theo trình tự thời gian. Tâm trạng nhân vật phát triển song song cùng với các sự kiện đáng nhớ của ngày đầu tiên đi học. Từ cảnh cậu bé được mẹ âu yếm dắt tay dẫn đi trên con đường tới trường, đến cảnh cậu say mê nhìn ngắm ngôi trường; cảnh hồi hộp nghe thầy gọi tên, lo lắng khỉ phải rời tay mẹ để cùng các bạn vào lớp nhận chỗ của mình và học giờ học đầu tiên.

Sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp tự sự, miêu tả và bộc lộ cảm xúc đã tạo nên tính trữ tình đậm đà của bài văn.

Mở đầu, tác giả tả khung cảnh thiên nhiên là yếu tố khơi gợi dòng hồi tưởng. Mùa thu thường đẹp và buồn. Những chuyển biến của đất trời làm cho tác giả nhớ về dĩ vãng xa xôi:

Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại náo nức những kĩ niệm mơn man của buổi tựu trưởng.

Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

Mạch cảm xúc được mồ ra hết sức tự nhiên. Nghệ thuật so sánh được tác giả sử dụng khéo léo, kết hợp với những hình ảnh giàu sức gợi cảm đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mùa thu thơ mộng với sắc lá vàng phai, với màu mây bạc lãng đãng trôi trên bầu trời mênh mông, xanh thẳm.

Hình ảnh mấy em nhỏ rụt rè nấp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường khiến cho nhà văn nhớ lại ngày đầu tiên đi học không thể nào quên của mình.
Sau mấy chục năm, tác giả – là cậu bé ngày xưa vẫn nhớ như in: Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.

Tâm trạng hồi hộp, cảm giác mới mẻ của cậu bé khi được mẹ dắt đi trên con đường tới trường được diễn tả rất tinh tế: Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ… cảnh vật chung quanh đều thay đổi. Cậu bé đã nhanh chóng tìm ra nguyên nhân của sự lạ lùng ấy: vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.

Đi học, đó là một sự kiện trọng đại trong đời. Điều đó có nghĩa là cậu bé đã lớn và từ nay, cậu sẽ không lội qua sông thả diều như thằng Quý và không ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa. Ý nghĩ ngây thơ trong sáng và nghiêm túc của cậu học trò trong bủổi đi học đầu tiên hồn nhiên và đáng yêu biết chừng nào!

Cậu bé không chỉ thấy sự thay đổi của khung cảnh bên ngoài mà còn thấy cả sự thay đổi lớn lao trong con người mình. Đoạn văn miêu tả diễn biến tâm lí và hành động của nhân vật cậu bé trên đường tới trường thật chân thực và xúc động:

Trong chiếc áo vải dù đen dài, tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.

Dọc đường thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tuổi tôi áo quần tươm tất, nhỉ nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất. Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận. Mấy cậu đi trước ôm sách vở nhiều lại kèm cả bút cả thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khăn gì hốt.

Trong ngày đầu tiên đi học, được mặc bộ quần áo mới, cậu thấy mình đã là người lớn cho nên tất cả mọi thứ đều phải thay đổi. Chính suy nghĩ và cảm nhận ấy khiến cho điệu bộ của cậu bé khác hẳn ngày thường. Mọi cử chỉ, hành động của cậu đều trở nên lúng túng, vụng về.

Theo cậu thì chuyện đi học là ghê gớm lắm, nghiêm túc lắm! Nghĩa là kể từ đây, cậu không còn được chạy nhảy tự do như trước nữa. Nhìn đám học trò lớp trên nhí nhảnh cười đùa, cậu cố gắng kìm nén, nhưng càng kìm nén lại càng thèm được như các bạn. Hai quyển vở có đáng kể gì mà cậu bắt đầu thấy nặng và phải bặm tay ghì thật chặt. Trong khi đó, các bạn khác mang nhiều sách vở hơn và còn cầm cả bút thước nữa mà vẫn không để lộ vẻ khó khăn gì hết.

Không muốn thua kém bạn bè và muốn tỏ ra là mình đã lớn, cậu xin mẹ được cầm cả bút thước. Nghe mẹ bảo để mẹ cầm thì trong óc cậu bé nảy ra ý nghĩ thật ngây thơ: chắc chỉ người thạo mới cầm hổi bút thước.

Nhớ lại tâm trạng của mình thuở ấy, tác giả thú vị nhận xét: Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi. Hình ảnh so sánh trong câu văn trên vừa đẹp đẽ, vừa phù hợp với tâm lí tuổi thơ.

Cậu bé choáng ngợp khi nhìn thấy cảnh sân trường làng Mĩ Lí dày đặc cả người. Người nào áo quần cũng sạch sẽ, gương mặt vui tươi và sáng sủa. Cậu nhớ lại cảm tưởng của mình về ngôi trường lúc cậu chưa đi học, đó là thái độ dửng dưng:

Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang qua làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tồi có ghé lại trường một lần, Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ. Tôi đi chung quanh các lớp để nhìn qua cửa kính mấy bản đồ treo tường. Tôi không có cảm tưởng nào khác là nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng.

Nhưng giờ đây, lúc sắp sửa thành học trò, cậu bỗng thấy ngôi trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm khác thường và mình quá nhỏ bé so với nó. Vì vậy, cậu đâm ra lo sợ vẩn vơ.

Trước mắt cậu là cả một thế giới mới mẻ, lạ lùng. Cậu và đám bạn cùng trang lứa nào có khác chi những con chim đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ… thèm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.

Trí óc non nớt của cậu không thể hình dung ra được những điều xảy ra hằng ngày trong ngôi trường đẹp đẽ kia. Tâm trạng lo sợ phập phồng, khao khát tìm hiểu, ước muốn được biết bạn, biết thầy trong ngày đầu đi học giờ đây vẫn hiển hiện rõ nét trong kí ức nhà văn:

Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi thẳng vào lớp. Cảm thấy mình trơ vơ là lúc này. Vì chung quanh là những cậu bé vụng về lúng túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa, hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả banh tưởng tượng. Chính lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.

Đoạn văn thật hay. Các hình ảnh được tả thực đến từng chi tiết. Buổi học đầu tiên, các cô cậu học trò sáu, bảy tuổi phải thử sức với chính mình. Giây phút đợi chờ thầy gọi tên vào lớp cũng đầy thấp thỏm, lo âu:

… Ông đốc trường Mĩ Lí cho gọi mấy cậu học trò đến đứng trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc. Trong lúc ồng ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tồi đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng.

Cậu bé bỗng cảm thấy sợ hãi khi sắp phải rời bàn tay dịu dàng của mẹ. Trong đám trẻ, những tiếng khóc bật ra khiến cậu bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ… nức nở khóc theo. Cậu hoang mang vì cảm thấy chưa lần nào thấy xa mẹ… như lần này.

Khi đã ngồi yên trong lớp và đón nhận giờ học đầu tiên, cậu cảm thấy vừa xa lạ, vừa gần gũi với mọi vật xung quanh, kể cả với người bạn ngồi bên cạnh:

Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tồi cũng thấy lạ và hay hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn người bạn tí hon ngồi bên tôi; một người bạn tôi chưa hề quen biết, nhưng lòng tồi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào. Sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ quả đến nỗi tôi cũng không dám tin có thật. Ngỡ ngàng và tự tin, cậu bé nghiêm trang bước vào giờ học đẩu tiên của đời mình:

Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỉ niệm cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa hay bên bờ sông Viêm sống lại đầy rẫy trong trí tôi. Nhưng tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật.

Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc:

Bài viết tập: Tôi đi học.

Truyện ngắn Tôi đi học sống mãi với thời gian bởi nó được tạo nên từ cảm xúc trọng sáng, hồn nhiên và bút pháp nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế của nhà văn. Bằng câu chuyện của mình, Thanh Tịnh đã nói thay tất cả chúng ta cái cảm giác kì diệu của buổi học đầu tiên đã trở thành kỉ niệm đẹp đẽ, để lại ấn tượng sâu sắc trong cuộc đời mỗi người. Chính vì vậy mà nó đã làm rung động trái tỉm bao thế hệ bạn đọc trong hơn nửa thế kỉ qua.

Phân tích tác phẩm Tôi đi học – Bài làm số 2

Hồi đầu năm lớp 7, học bài cổng trường mở ra, hẳn mỗi chúng ta không quên tấm lòng người mẹ biết bao bồi hồi xao xuyến trong ngày đầu dẫn con đi học. Người mẹ ấy bồi hồi xao xuyến vì đang được sống lại những kỉ niệm ngày đầu tiên cắp sách đến trường: "Hằng năm cứ vào cuối thu… Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp…". Câu văn đầy ắp kỉ niệm tuổi thơ trong sáng ấy đã ngân nga, trầm bổng trong lòng người mẹ và vương vấn khôn nguôi trong tâm trí học sinh chúng ta. Nhiều bạn thắc mắc: đó là vãn của ai, ở trong tác phẩm nào? Giờ đây, vào ngay trang đầu của sách Ngữ văn 7, chúng ta tìm được xuất xứ và tác giả của câu văn ấy. Thú vị quá! Thú vị hơn nữa là, qua truyện ngắn đậm chất hồi kí Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh, chúng ta được sống lại những kỉ niệm tuổi thơ mơn man, trong sáng ở buổi tựu trường đầu tiên.

Ngay mấy dòng đầu tác phẩm, nhà văn đã so sánh một cách ấn tượng: "Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng". Câu văn như cánh cửa dịu dàng mở ra, dẫn người đọc vào một thế giới đầy ắp những sự việc, những con người, những cung bậc tâm tư tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, rất đáng nhớ, đáng chia sẻ và mến thương. Trung tâm của thế giới ấy là cậu học trò nhỏ ngày đầu tiên tới trường, trong lòng nảy nở biết bao ý nghĩ, tình cảm xao xuyến, mới lạ, suốt đời không thể quên. Trên con đường cùng mẹ tới trường, nhân vật "tôi” – cậu bé lớp năm, lớp đầu cấp tiểu học ấy – đã nhìn cảnh vật xung quanh và cảm thấy tâm trạng mình thế nào? Buổi mai ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh… Con đường làng dài và hẹp vốn rất quen thuộc, tự nhiên cậu bé thấy lạ, thấy cảnh vật xung quanh đều thay đổi. Vì sao vậy? Vì chính "lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học". Đối với một em bé mới chỉ biết chơi đùa, qua sông thả diều, ra đồng chạy nhảy với bạn,… đi học quả là một sự kiện lớn, một đổi thay quan trọng, đánh dấu bước ngoặt của tuổi thơ. Vì thế "tôi" cảm thấy trang trọng, đứng đắn với bộ quần áo, với mấy quyển vở mới trên tay. Vì thế, "tôi" muốn thử sức mình, xin mẹ cho được cầm bút, thước như các bạn khác. Một ý nghĩ non nớt, ngây thơ nảy nở trong đầu: "chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước". Ý nghĩ ấy thoáng qua… nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi. Lại một so sánh thú vị nữa! Ý nghĩ của một em nhỏ mới cắp sách tới trường muốn nhận thức về một nhiệm vụ trong cuộc sống, được mường tượng trong hình ảnh "một làn mây lướt ngang trên ngọn núi" như muốn biểu hiện nét dịu dàng, trong sáng và khát vọng vươn tới của một tâm hổn trẻ thơ. Đi hết con đường làng, cậu học trò nhỏ tới sân trường. Nhìn quang cảnh nhà trường, khi nghe gọi tên, rồi phải rời tay mẹ đi vào lớp học, tâm trạng ngỡ ngàng, cảm giác mới lạ trong "tôi" mới thực sự vô cùng xáo động.

Nhà văn đã dùng nhiều hình ảnh, nhiều chi tiết cụ thể biểu hiện những cung bậc tâm trạng ấy của cậu bé. Trước hết, cậu thấy "ngôi trường trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm… sân nó rộng, mình nó cao", sừng sững "như cái đình làng". Rồi cảm thấy mình nhò bé làm sao và "đâm ra lo sợ vẩn vơ". Tiếp sau, cậu bé thấy học trò, thầy cô giáo, người lớn, trẻ con đông đúc, thấy mấy bạn mới cũng đang sợ sệt lúng túng, e ngại như mình. "Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ". Hình ảnh so sánh thứ ba này của tác giả thật tinh tế. Nó vừa tả đúng tâm trạng nhân vật, vừa gợi cho người đọc liên tưởng về một thời tuổi nhỏ đứng giữa mái trường thân yêu. Mái trường đẹp như cái tổ ấm, mỗi học trò ngây thơ, hồn nhiên như một cánh chim đấy khát vọng và biết bao bồi hồi lo lắng nhìn bầu trời rộng, nghĩ tới những chân trời học vấn mênh mang,… Vì thế, khi nghe gọi đến tên mình, cậu học trò "tự nhiên giật mình và lúng túng". Nhà vãn đã dùng rất nhiều động từ đặc tả tâm trạng cúa nhân vật: ngập ngừng, e sợ, rụt rè, lúng túng, dềnh dàng, run run. Riêng từ láy lúng túng điệp tới bốn lần: "Chung quanh là những cậu bé… lúng túng" ; "Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng" ; "Chúng tôi được người ta ngắm nhìn… đã lúng túng, càng lúng túng hơn",… Đây là một từ có nghĩa khái quát, đã được nhà văn sử dụng chính xác, diễn tả nhiều tâm trạng, miêu tả chân thực cừ chỉ, ánh mắt, ý nghĩ, cảm giác,… hồn nhiên, trong sáng của cậu học trò trong buổi tựu trường đầu tiên. Nó gợi cho người đọc chúng ta nhớ lại những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ. Nó giúp chúng ta hiểu sâu thêm nỗi lòng nhân vật và tài năng kể chuyện của tác giả.

Đỉnh cao của tâm trạng lúng túng là khi các cậu học trò nhỏ rời bàn tay, buông chéo áo của người thâr. để đứng vào hàng chuẩn bị vào lớp thì… "một cậu ôm mặt khóc", "tôi dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc theo…" và… "trong đám học trò mới vài tiếng thút thít đang ngập ngừng…". Thú vị làm sao! Vừa lúc nãy, trên đường tới trường, các cồ, các cậu náo nức, muốn tỏ ra mình đã lớn, cũng vừa lúc nãy, cảm thấy hãnh diện vì mình được nhiều người chú ý, vậy mà giờ đây lại khóc. Tiếng khóc như một phản ứng dây chuyền, rất tự nhiên, rất ngây thơ và giàu ý nghĩa. Nó là sự tiếc nuối những ngày chơi đùa thoải mái, sự lưu luyến những người thân yêu,… Nó cũng là những e sợ trước một thời kì thử thách không ít khó khăn, hay nó cũng là một niềm vui, niềm quyết tâm để bước vào một thế giới khác lạ mà đầy hấp dẫn? Miêu tả cụ thể ba dạng khóc: "ôm mặt khóc", "nức nở khóc" và "thút thít", thêm một lần nữa, cây bút văn xuôi Thanh Tịnh truyền cảm biết bao, trữ tình biết bao, thấu tỏ lòng người biết bao! Thực ra, đây đâu phải ông viết vãn, mà là ông đang sống lại những kỉ niệm của chính minh, ông giãi bày tuổi thơ của chính mình. Nhữno kỉ niệm ấy trong sáng và chân thực vô cùng. Đến những phút cuối của buổi tựu trường, cảm giác của nhà văn (cũng là của nhân vật "tôi", cậu học trò nhỏ) càng trong sáng và chân thực hơn. Ngồi trong lớp, cậu bé thấy xốn xang những cảm giác lạ và quen đan xen, trái ngược nhau. Thấy "một mùi hương lạ xông lên trong lớp", "hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ", nhưng cậu bé nhìn bàn ghế chỗ mình ngồi "tự nhiên lạm nhận làm vật riêng của mình", nhìn người bạn ngồi bên "không cảm thấy xa lạ chút nào",…

Có thể nói, đoạn văn kết thúc câu chuyện ngắn gọn mà hiện lên nhiều hình ảnh rất đẹp và giàu ý nghĩa. Một chú chim nhỏ hót mấy tiếng rụt rè, vỗ cánh bay cao. Mắt "tôi" thèm thuồng nhìn theo… Kỉ niệm bẫy chim giữa đổng lúa vẫy gọi… Tiếng phấn và chữ viết của thầy giáo nhắc nhở, níu giữ, đưa về,… Cuối cùng là "tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc…". Phải chãng đây là phút sang trang của một tâm hồn trẻ dại, tạm biệt thế giới ấu thơ chỉ biết nô dùa, nghịch ngợm để bước vào thế giới tuổi học trò nghiêm chỉnh đầy khó khăn mà biết bao hấp dẫn. Dẫn dắt, đón chào các em vào cái thế giới ấy là những người mẹ, những phụ huynh, các thầy, cô giáo. Mẹ "tôi" nắm tay "tôi" đưa từ nhà đến trường. Các phụ huynh khác đều chuẩn bị chu đáo mọi thứ cho con em, đều trân trọng tham dự buổi lễ khai trường. Trái tim mỗi người như cũng bồi hồi, xao xuyến theo từng nhịp đập trái tim của con trẻ. Còn các thầy cô giáo từ "ông đốc" – thầy hiệu trưởng – đến người thầy giáo trẻ phụ trách lớp năm và các thầy, cô giáo khác, ai cũng dịu dàng, từ tốn, bao dung đón chào và động viên các em nhập trường, vào học, theo từng lớp. Nếu ví các bạn nhỏ ngày đầu đi học là những cánh chim đang chập chững rời tổ để bay vào bầu trời bao la nhiều nắng gió thì cha mẹ, các thầy, cô giáo chính là những bàn tay nâng đỡ, những làn gió đưa, những tia nắng soi đường để cánh chim được cất lên mạnh dạn, khoáng đạt trên bầu trời. Nhờ những bàn tay vững vàng, những làn gió mát, những tia nắng chan chứa tình thương và trách nhiệm ấy, cậu học trò trong câu chuyện này đã nhanh chóng hoà nhập vào cái thế giới kì diệu của mái trường. Và bạn đọc chúng ta, khi đọc tác phẩm, cũng thích thú biết bao khi được sống lại những kỉ niệm trẻ thơ mơn man trong buổi tựu trường đầu tiên. Vậy đấy, học truyện ngắn Tôi đi học vào những ngày đầu của năm học, chúng ta thấm thìa rằng: Trong cuộc đời mỗi người, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là ở buổi tựu trường đầu tiên, thường sẽ được ghi nhớ mãi. Nhà văn Thanh Tịnh đã diễn tả dòng cảm nghĩ này bằng tâm hồn rung động thiết tha, một ngòi bút giàu chất thơ, một bố cục thống nhất, với các cung bậc tâm trạng, nhân vật, các sự việc, chi tiết, các hình ảnh và những biện pháp tu từ chặt chẽ, hài hoà, tập trung vào chủ đề của tác phẩm.

Phân tích tác phẩm Tôi đi học – Bài làm số 3

‘Tôi đi học” là một truvện ngắn mang màu sắc hoài niệm của Thanh Tịnh in trong tập “Quê mẹ”, xuất bản năm 1941. Tác giả kế lại những kỉ niệm êm đềm, sâu sắc của tuổi thơ. trong buổi tựu trường đầu tiến trong đời, khi ông dược mẹ dẫn đi đưa vào học lớp 5, lớp đầu cấp tiểu học của trường Pháp – Việt trước năm 1945.

Mở đầu truyện là hai câu vãn dược tạo thành hai đoạn vãn rất gợi cảm. Câu một nói sắc thu với lá rụng, với mây “bàng bạc” gợi nhớ những ki niệm ‘mơn man”, nhè nhẹ lâng lãng của buổi tựu trường. Câu văn thứ hai, tác giả dùng một hình ảnh so sánh – nhân hóa đẽ hình tượng cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng “như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đăng”. Giọng văn nhẹ nhàng, giàu cảm xúc. Những thế hệ học trò ngày xưa đã học thuộc lòng hai câu vãn này:

“Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mày bàng bạc. Lòng tôị lại náo nức những ki niệm mơn man của buổi tựu trường.

Tôi quên thế nào được những cám giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mẩy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”.

Buổi tựu trường xa xưa ấy thật đáng nhớ, đó là “một buổi mai đlầy sương thu và gió lạnh”, cậu con trai bé bỏng được mẹ “âu yếm nắm tay dẫn đi”. Con dường đi đến trường là con đường làng “dài và hẹp” vốn “đã quen đi lại lắm lần” nhưng tự nhiên chú bé “thấy lạ”. Cảnh vật quê nhà hình như “đều thay đổi” bới lẽ “vì chính lồng tôi dã có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”. Chú bệ 7, 8 tuổi cảm thấy mình đã lớn, khỏng còn chơi bời lêu lổng “lội qua sông thả diều như thằng Quỷ và không đi ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa”.

Buổi tựu trường xa xưa ấy thật đáng nhớ. Chú bé cám thấy mình “trang trọng và đứng đắn ” khi được mặc chiếc áo vải dù đen dài, khi trong tay cầm hai quyên vở mới. Chú rất “thèm” cảnh mấy cậu nhó bằng chạc tuổi mình ‘áo quẩn tươm lất nhí nhảnh” gọi tên nhau, trao sách vờ cho nhau xem, có nhiều cậu vừa ôm sách vở vừa cầm cà bút thước nữa. Mẹ chú đã cầm bút ihước hộ chú. Chú non nớt ngây thơ nghĩ: “chắc chỉ người thạo mới cám nổi bút thước”. Ý nghĩ ấy thoáng qua tâm trí chú bé “như làn mây lướt ngang trên ngọn núi”. Lần thứ hai, Thanh Tịnh lại sáng tạo nên một so sánh lí thú thể hiện ý nghĩ hổn nhiên ngày thơ cùa chú bé trẽn đường tựu trường.

Phần thử hai của truyện nhắc lại những cám xúc, ý nghĩ về ngôi trường, về quang cảnh ngày tựu trường và những xúc động của chú bé.

Trường làng Mĩ Lí đã được chú bé  lại một lần chỉ cách ngày tựu trường mấy hôm, khi chú đi bẫy chim quyên với thằng Minh. Đối với chú, đó là một nơi xa lạ; các lớp có cửa kính, có bản đồ treo trẽn tường. Nhà trường”“cao ráo” và “sạch sẽ”… Nhưng buổi tựu trường hôm nay, chú lại thấy khác. Trường Mì Lí “vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hoà Ấp”, ví thế chú bé “đâm ra lo sợ vẩn vơ”. Đó là tâm trạng hổn nhiên, ngây thơ của tuổi thơ trong buổi tựu trường khi đứng trước ngôi trường xa lạ mới mẻ. Trường MT Lí như một ngày hội: “đầy đặc cả người”, người nào cũng áo quần “sạch sẽ”. gương mặt cũng “vui rươi sáng sủa”.

Thanh Tịnh đã ‘ghĩ lại rất sống động, rất chân thực cảm động những rung động, những biến thái tâm lí.của những cậu học trò mới. Họ “bỡ ngỡ đứng nép bén người thân”, “chi dám nhìn một nửa, đi từng bước nhẹ”. Đây là một so sánh rất hay nói tâm lí đáng yêu ấy: “Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quăng trời rộng muốn bay, nhưng con ngập ngừng e sợ”.

Tiếng trỏng trường, tiếng trổng trường ngày khai giảng, tiếng trống ngày tựu trường ở đâu và bất cứ thời nào cũng gây chấn động, hói hộp kì lạ. Hồi trổng buổi tựu trường cùa trường Mĩ Lí đã “thúc vang dội cả lòng” chú bé. Khi học sinh xếp hàng vào lớp, chỉ cảm thấy mình “chơ vơ”. Và tất cả học trò mới đều bắt đầu “vụng vê lúng túng”.

Riêng chú bé thì có “bàn tay dịu dàng dấy tới trước” nhưng vẫn “dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc”. Có bao giờ chú quên được cái bàn tay yêu thương cúa mẹ nhẹ vuốt lẽn mái tóc mình. Tuy vậy, chú bé khi xếp hàng vào lớp Năm, được thầy giáo trẻ tuổi tươi cười đứng đón trước cửa lớp, nhưng chú vân cảm thấy lẻ loi: “Trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào tôi xa mẹ tôi như lần này”.

Phần thứ ba của truyện nói lên càm xúc, ý nghĩ của chú bé khi ngồi trong lớp. Chú cảm thấy một mùi hương lạ xông lẽn trong lớp. Chú nhìn các vật treo trẽn tường đểu “thấy lạ và hay hay”. Nhìn bàn ghế rồi nhìn bạn, tuy “chưa hề quen biết” mà cảm thấy “quyến luyến tự nhiên… Một con chim liệng đến, đứng bẽn bờ cửa sổ hót rồi bay đi, chú bé đưa mắt “thèm thuổng”…, chú nhớ lại ki niệm cũ đi bẫy chim bẽn bờ sông Viêm. Chú lại trờ về thực tại, khi nghe tiếng phấn của thầy gạch mạnh trên bảng đen. Chú vòng tay lẽn bàn. Chú lẩm nhẩm đánh vần. Bài viết tập “Tôi đi học” là bài học đầu tiên trong buổi tựu trường thời thơ ấu của chú. Kỉ niệm ấy như một dấu son trong tâm hổn vô cùng tươi sáng.

“Tôi di học” là một trang hổi ức cùa Thanh Tịnh. Nhân vật “Tôi’ được thể hiện  rất đáng yêu. Được mẹ hiển dắt tay đưa đến trường trong ngày tựu trường, nhưng chú vẫn cảm thấy hổi hộp, lo sợ, lẻ loi trước cảnh trường mới, thầy giáo mới, bạn học mới…

“Tôi đi học” là trang vãn đầy chất thơ. Chất thơ của kỉ niệm thời thơ ấu ngày tựu trường. Chất thơ ở giọng vãn nhẹ nhàng truyền cảm. Chất thơ ở sự lắng đọng và khơi gợi tâm hồn kí ức thời cắp sách trong mỗi chúng ta. “Tôi đi hộc” là một tiếng lòng man mác, bâng khuâng của một thời đê nhớ, một thời để yêu.

Hồng Loan tổng hợp

Từ khóa tìm kiếm:

• Viết đoạn văn giới thiệu về tác giả và tác phẩm Tôi Đi Học của Thanh Tịnh
• em hieu the nao ve:mot con chim con lieng den dung tren bo cua so hot may tieng rut re roi vo canh bay cao
• hình ảnh tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bạn tay dịu dàng đẩu tôi tới trước và câu một bàn tay quen nhe vuốt mái tóc câu đấy nhắc đến nhân vật nào trong truyện và vì sao em nghĩ thế
• nhan thuc cua tac pham toi di hoc
• phân tích cái hay của hình ảnh so sánh mẹ là ngọn gió