Phân tích hình tượng nhân vật Mỵ trong tác phẩm ‘Vợ chồng A Phủ’- Văn 12

Đề bài: Em hãy phân tích hình tượng nhân vật Mỵ trong tác phẩm ‘Vợ chồng A Phủ’

Tô Hoài là một nhà văn được biết đến là một nhà văn lớn của nền văn xuôi hiện đại VN với số lượng tác phẩm đạt kỉ lục. Tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” được xem là truyện ngắn thành công nhất trong ba truyện ngắn khi lựa chọn cùng viết về đề tài Tây Bắc của ông.Tác phẩm dường như đã có một giá trị hiện thực và nhân đạo đáng kể. Truyện viết về cuộc sống của người dân lao động vùng núi cao, dưới ách thống trị tàn bạo của bọn thực dân phong kiến miền núi. Đặc biệt truyện đã xây dựng thành công nhân vật Mị, qua đó ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng và khả năng đến với cách mạng của nhân dân Tây Bắc.

Vợ chồng A Phủ mở đầu bằng cách giới thiệu nhân vật Mị ở trong cảnh tình đầy nghịc lý và cuốn hút độc giả “Ai ở xa về, có dịp vào nhà thống lí Pá Tra thường trông thấy có một cô gái ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tầu ngựa. Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối lên, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”.

Với một cách giới thiệu tạo ra những đối nghịch về một cô gái âm thầm lẻ loi, cô gái như đã âm thầm như lẫn vào các vật vô tri vô giác như cái quay sợi, tảng đá, tàu ngựa, và cô gái là con dâu nhà thống lí quyền thế và thật giàu có nhưng sao mặt lúc nào “buồn rười rượi”. Dường như khuôn mặt đó gợi ra một số phận đau khổ, bất hạnh nhưng cũng ngầm ẩn một sức mạnh tiềm tàng.

Nhân vật Mị được biết đến trước đó vốn là một người con gái đẹp. Mị có nhan sắc, và có khả năng âm nhạc, cô giỏi sáo và giỏi, uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo”. Cô còn là một người có một tâm hồn tràn đầy khát khao cuộc sống, khát khao yêu đương. Quả thế, dường như Mị đã được yêu,và cô cũng như đã đã khát khao yêu, có thể thấy trái tim từng đã bao nhiêu lần hồi hộp trước trước âm thah hò hẹn của người yêu.

Tưởng như vậy nhưng người con gái tài hoa miền sơn cước đó phải chịu một cuộc đời bạc mệnh. Và để có thể cứu nạn cho cha, cuối cùng cô như đã cũng phải chịu bán mình, chịu sống cảnh làm người con dâu gạt nợ trong nhà thống lí.

Tác giả Tô Hoài đã diễn tả nỗi cực nhọc về thể xác của người con gái ấy, con người với danh nghĩa là con dâu, nhưng thực chất chính là tôi tớ mà thôi. Thân phận Mị dường như không chỉ là thân trâu ngựa bởi trâu ngựa dường như còn được nghỉ ngơi nhưng đàn bà con gái nhà này thìv ẫn cứ phải quần quật quần quật cả ngày lẫn đêm.

Song, dường như nhà văn còn khắc hoạ đậm nét nỗi đau khổ về tinh thần của Mị. Đó chính là một cô Mị mới hồi nào còn rạo rực yêu đương, bây giờ lặng câm, “lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”. Và cũng chính hình ảnh căn buồng Mị, kín mít với cái cửa sổ lỗ vuông bằng bàn tay, Mị đã ngồi trong đó và khi trông ra lúc nào cũng thấy mờ mờ trăng trắng không biết là sương hay là nắng nữa. Đó, quả thực là một thứ địa ngục trần gian đã như giam hãm thể xác Mị, và dường như đã cách li tâm hồn Mị với cuộc đời, địa ngục đó như đã cầm cố tuổi xuân và sức sống của cô. Và có thể thấy chính tiếng nói tố cáo chế độ phong kiến miền núi ở đây đã được cất lên nhân danh quyền sống. Có thể thấy chính cái chế độ ấy đáng lên án, bởi vì nó dường như đã làm cạn khô nhựa sống, làm tàn lụi đi hẳn một ngọn lửa của niềm vui sống trong những con người vô cùng đáng sống.

Mị dường như đã từng muốn chết mà không được chết, vì ở trong cô vẫn còn đó món nợ truyền kiếp của người cha. Nhưng có thể đến lúc có thể chết đi, vì cha Mị không còn nữa thì Mị lại buông trôi, và cô như đã kéo dài mãi sự tồn tại vật vờ. Có thể nói rằng chính lúc này cô gái còn đáng thương hơn. Bởi vì khi Mị đã muốn chết nghĩa là vẫn còn muốn chống lại một cuộc sống không ra sống, cũng có nghĩa là xét cho cùng, còn thiết sống. Và còn khi con người đã không thiết chết khi trong cuộc sống quá cơ cực và buồn tẻ, nghĩa là sự tha thiết với cuộc sống cũng không còn, lúc đó thì lên núi hay đi nương, và Mị đi thái cỏ ngựa hay cõng nước… cũng chỉ là cái xác không hồn của Mị mà thôi.

Ta như nhận thấy sức sống của Mị dường như mất đi. Nhưng dường như ở bên trong cái hình ảnh con rùa lầm lũi kia như đang còn một con người. Có thể thấy khát vọng hnạh phúc có thể bị vùi lấp, và dường như nó đã bị lãng quyên trong đáy sâu của một tâm hồn đã chai cứng vì đau khổ. Nhưng dường như nó không thể bị tiêu tan hết được. Chỉ khi mà gặp thời cơ thuận lợi thì nó lại cháy lên. Và khát vọng hạnh phúc đó đã bất chợt cháy lên, nó như thật nồng nàn và xót xa trong một đêm xuân đầy ắp tiếng gọi của tình yêu.

Và có thể thấy bức tranh Hồng Ngài mùa xuân năm ấy như lại có sức làm say đắm lòng người tuổi trẻ. “Gió rét, sắc vàng ửng của cỏ tranh” đó là những sự biến đổi màu sắc kì ảo của các lòai hoa đẹp cũng như đã góp phần làm nên cuộc nổi loạn trong một tâm hồn đã bấy nhiêu năm tê dại vì quá đau khổ. Có thể thấy được những tác nhân quan trọng là hơi rượu. Và dường như ngày tết năm đó Mị cũng uống rượu, Mị đã lén uống từng bát,Mị như đã “uống ừng ực” rồi say đến lịm người đi. Có thể nóic hính cái say cùng lúc vừa gây sự lãng quên vừa đem về nỗi nhớ. Dường như ở Mị như đã lãng quên thực tại (nhìn mọi người nhảy đồng, người hát mà không nghe, không thấy và cuộc rượu tan lúc nào cũng không hay) nhưng lại nhớ về ngày trước (ngày trước, Mị thổi sáo cũng giỏi …), và quan trọng hơn nữa chính là Mị vẫn còn nhớ mình là một con người, Mị như vẫn có cái quyền sống của một con người và Mị đã nhận thức được rằng “Mị vẫn còn trẻ. Mị như đã muốn đi chơi. Và có thể thấy sau nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết, và trong khi đó Mị và A Sử lại khong hề có lòng với nhau.

Ường như những tác nhân có tác dụng nhiều nhất trong việc đã dìu hồn Mị bềnh bồng như đã trở về với những khát khao hạnh phúc yêu đương và đó chính là có lẽ vẫn chính tiếng sáo bởi tiếng sáo là tiếng gọi của mùa xuân, tiếng gọi của tình yêu và tuổi trẻ. Và ta như thấy được chính tiếng sáo rập rờn trong đầu Mị, nó đã trở nên tiếng lòng của người thiếu phụ.

Mị như cũng đã thức dậy với sức sống tiềm tàng và cảm thức về thân phận của mình. Cho nên romg cái thời khắc quan trọng ấy ta như mới thấy Mị đầy rẫy những mâu thuẫn. Và dường như lòng Mị cũng đã phơi phới nhưng Mị vẫn theo quán tính bước vào buồng, Mị như đãngồi xuống giường, trông ra cái lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Và ta như cóth ể thấy được khi lòng ham sống của Mị như trỗi dậy thì ý nghĩ đầu tiên là được chết ngay đi.

Nhưng rồi ta như thấy rằng chíhn những nỗi ám ảnh và sức sống mãnh liệt của tuổi xuân cứ lớn dần. Và cho tới khi nó lấn chiếm hẳn trọn bộ tâm hồn và suy nghĩ của Mị, cho tới khi Mị dường như vẫn hoàn toàn chìm hẳn vào trong ảo giác: “Mị muốn đi chơi. Mị cũng sắp đi chơi”. Phải cho tới thời điểm đó thì nhân vật Mị mới có hành động như một kẻ mộng du Mị đã quấn lại tóc, với thêm cái váy hoa đẹp, rồi rút thêm cái áo. Và như tất cả những việc đó, Mị đã làm như trog một giấc mơ, tuyệt nhiên không nhìn thấy A Sử bước vào, không nghe thấy A Sử hỏi “.

Rồi cái gì đến đã đến, ta lại bắt gặp A Sử trói Mị vào cột, rồi Mị lại như lẳng lặng khoác thêm vòng bạc đi chơi, và như đã bỏ mặc Mị trong trạng thái mộng du đang chìm đắm với những giấc mơ, giấc mơ như đã nói về một thời xuân trẻ, đang bồng bềnh trong cảm giác du xuân. Tâm hồn Mị lúc này dường như đang còn sống trong thực tại ảo, sợi dây trói của đời thực chưa thể làm kinh động ngay lập tức giấc mơ của kẻ mộng du. Dường như chính những cái cảm giác về hiện tại tàn khốc, Mị chỉ cảm thấy khi vùng chân bước theo tiếng sáo mà tay chân đau không cựa được. Nhưng nếu như cái mơ không đến một lần nữa thì sự tỉnh ra cũng vậy. Lại một giai đoạn chập chờn nữa giữa cái mơ và cái tỉnh, giữa tiếng sáo và nỗi đau nhức của dây trói và tiếng con ngựa đạp vách, nhai cỏ, gãi chân. Nhưng bây giờ ta như thấy thì theo chiều ngược lại, tỉnh dần ra, nó như đau đớn và tê dại dần đi và khi để sáng hôm sau lại trở về với vị trí của con rùa nuôi trong câm lặng, mà còn câm lặng hơn trước.

Nhưng có lẽ, ta như thấy sức sống của Mị bùng lên mạnh mẽ nhất là lúc Mị cởi trói cho A Phủ. Và dường như cũng như Mị, thì nhân vật A Phủ là nạn nhân của chế độ độc tài phong kiến miền núi. Dường như ta thấy được những va chạm mang đầy tính tự nhiên của lứa tuổi thanh niên trong những đêm tình mùa xuân đã đưa A Phủ trở thành con ở gạt nợ trong nhà thống lí. Và dường như bản năng của một người con vốn sống gắn bó với núi rừng, dường như chính sự ham thích săn bắn đã đẩy A Phủ tới hiện thực phũ phàng là cũng đã bị trói đứng. Và chính hoàn cảnh bi thương đó đã đánh thức lòng thương cảm trong con người Mị. Dường như chính tình thương đó không phải tự nhiên bùng phát trong Mị mà là kết quả của một quá trình đấu tranh giằng xé trong thế giới nội tâm của cô. Mấy hôm đầu Mị vô cảm, thờ ơ với hiện thực trước mắt đó là nhân vật “A Phủ là cái xác chết đứng đó cũng thế thôi”. Có thể nói câu văn như một minh chứng sự tê dại trong tâm hồn Mị. Có thể thấy bước ngoặt bắt đầu từ những dòng nước mắt rơi đó “Đêm ấy A Phủ khóc. Một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai lõm má đã xạm đen” ta như có thể thấy được những giọt nước mắt kia là giọt nước cuối cùng làm tràn đầy cốc nước. Nó đưa Mị từ cõi quên trở về với cõi nhớ. Mị nhớ mình đã từng bị trói, đã từng đau đớn và bất lực. Ở Mị, thì cô dường như cũng đã khóc, nước mắt chảy xuống cổ, xuống cằm không biết lau đi được. Và với nhân vật A Phủ, nói đúng hơn là dòng nước mắt của A Phủ, đã giúp Mị nhớ ra mình, và cũng đã tự xót thương cho mình.

Và nhân vật Mị lúc này cũng như đã nhớ lại mình, biết nhận ra mình cũng từng có những đau khổ, mới có thể thấy có người nào đó cũng khổ giống mình. Từ sự thương mình, Mị tưởng như dần dần có tình thương với A Phủ, tình thương với một con người cùng cảnh ngộ. Nhưng có thể nói nó còn vượt lên giới hạn thương mình vì “Mình là đàn bà … chỉ còn biết đợi ngày rũ xương ở đây thôi còn người kia việc gì mà phải chết ”. Mị đã quyết định cởi trói cho A Phủ để rồi bất ngờ chạy theo A Phủ. Lòng ham sống của một con người như được thổi bùng lên mạnh mẽ trong Mị, kết hợp với nỗi sợ hãi, lo lắng cho mình. Mị dường như cũng đã tìm lại được con người thật, một con người còn đầy sức sống và khát vọng thay đổi số phận.

Nhà văn Tô Hoài thật sâu sắc khi đã viết về Mị với tất cả lòng yêu thương, thông cảm, và chỉ có lòng yêu thương thông cảm, Tô Hoài mới phát hiện ra vẻ đẹp tiềm tàng trong tâm hồn những con người ham sống như Mị.

“Vợ chồng A Phủ” chỉ với qua việc khắc hoạ sâu sắc cuộc đời, số phận, tính cách Mị đã tố cáo hùng hồn, đanh thép những thế lực phong kiến, thực dân tàn bạo áp bức bóc lột, đọa đày những người dân nghèo miền núi. Và đồng thời nó cũng khẳng định khát vọng tự do hạnh phúc, sức sống mạnh mẽ và bền bỉ của những người lao động. Đặc biệt hơn nữa khi mà đề cao sự đồng cảm giai cấp, tình hữu ái của những người lao động nghèo khổ. Có thể chính những điều này đem lại sức sống và sự vững vàng chắc chắn trước thời gian của “Vợ chồng A Phủ”.

Nguồn: Văn mẫu hay