Những thuận lợi và khó khăn đối với Trung Quốc khi là thành viên của -WTO

Tự do hoá thương mại và đầu tư, về lý thuyết, luôn là động lực phát triển cho bất kỳ nền kinh tế nào tham gia vào quá trình đó. Nền kinh tế Trung Quốc không phải là một ngoại lệ. Mặc dù cần có thời gian để có những tính toán định lượng chính xác những lợi ích và thách thức do việc trở thành thành viên WTO đem lại, song hiện thời, bằng quan sát thực chứng đã có thể thấy những ảnh hưởng lớn trên cả cấp độ vĩ mô và vi mô.

+ Trung Quốc sẽ được tham gia quy tắc mậu dịch quốc tế và được hưởng quy chế tối huệ quốc một cách rộng rãi. Sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO có thể làm giảm sự hạn chế về tính kỳ thị đơn phương của các nước phương tây góp phần cải thiện môi trường bên ngoài và xúc tiến quan hệ mậu dịch. Có thể thâm nhập tham gia phân công quốc tế, điều này có lợi cho quốc tế hoá sản phẩm.

+ Lợi ích tiếp theo mà Trung Quốc thu được từ việc gia nhập WTO là nâng cao hiệu quả nền kinh tế trên cơ sở hình thành một môi trường cạnh tranh bình đẳng. Một thị trường kinh doanh lành mạnh, không phân biệt các chủ thể kinh tế tham gia vào đó là động lực khiến cho nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng nâng cao khả năng cạnh tranh và phát huy tối đa những lợi thế so sánh mà Trung Quốc vốn có.

+ Ba là, xét trên góc độ ngắn hạn và trung hạn, tự do hoá thương mại và đầu tư sẽ góp phần đẩy nhanh thêm tiến trình tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc. Tự do hoá thương mại, cũng có nghĩa là giảm thuế nhập khẩu và các hạn chế nhập khẩu khác khiến giá cả trên thị trường nội địa sẽ rẻ hơn, người tiêu dùng Trung Quốc sẽ có lợi và kích thích nhu cầu đầu tư và nhu cầu trong nước. Hệ quả là, nhu cầu đầu tư và tiêu dùng sẽ kích thích sản xuất trong nước phát triển.

+ Một thuận lợi khác của việc gia nhập này là nền kinh tế Trung Quốc sẽ ít bị tổn thương, bị tấn công bởi những hành vi bảo vệ mậu dịch hoặc trừng phạt kinh tế bởi các quốc gia khác trong trưòng hợp có tranh chấp kinh tế, thương mại hay những lý do chính trị nào đó.

+Việc gia nhập và các cam kết thực hiện các nguyên tắc tự do hoá thương mại, Trung Quốc đã khẳng định đường lối nhất quán trong công cuộc cải cách mở cửa, tiến thêm một bước mới về chất trong việc hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh của mình.

Tuy vậy, không thể phủ nhận được rằng gia nhập WTO, cũng như những nền kinh tế đang phát triển khác Trung Quốc sẽ gặp phải những bất lợi nhất định.

+ Khi gia nhập, toàn bộ thể chế kinh tế sẽ có sự chuyển đổi về căn bản. Mặc dù 20 năm qua là bước chuẩn bị khá lớn, nhưng những chuẩn bị đó chủ yếu tập trung vào những lĩnh vực có liên quan đến hoạt động kinh tế đối ngoại, phục vụ cho chiến lược kinh tế hướng vào xuất khẩu. Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi đối mặt với các đối thủ cạnh tranh hùng mạnh khác. Chẳng hạn, nếu khuôn khổ pháp lý của Trung Quốc không phù hợp với khuôn khổ pháp lý quốc tế, các doanh nghiệp của Trung Quốc sẽ không được bảo vệ khi xảy ra tranh chấp thương mại.

+ Thách thức lớn tiếp theo là những vấn đề nảy sinh từ việc thúc đẩy nhanh chóng tiến trình cải cách khu vực kinh tế quốc doanh, chủ yếu là trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ. Cải cách sẽ khiến cho tốc độ tăng trưởng trong công nghiệp chậm lại trong một thời gian, một phần đầu tư do nhà nước vào khu vực này giảm, phần nữa là những xí nghiệp yếu kém sẽ phải thu hẹp sản xuất, đóng cửa hoặc chuyển đổi sang những lĩnh vực kinh doanh mới.

+ Những thách thức trong nông nghiệp thậm chí có thể còn nghiêm trọng hơn trong công nghiệp. Khi các rào cản thương mại bị loại bỏ hoặc giảm thiểu, nông sản nhập khẩu từ Mỹ và Châu Âu với giá thấp hơn sẽ khiến nền kinh tế nông thôn Trung Quốc bị một sức ép rất lớn, hàng triệu hộ nông dân với tư cách là các đơn vị kinh doanh nông nghiệp có thể bị phá sản. Số người này sẽ đi chuyển về các thành phố công nghiệp, càng gia tăng sức ép lên vấn đề thất nghiệp. Chính phủ sẽ phải đối phó với các vấn đề xã hội gay gắt mà hiện có chưa thể đánh giá một cách đầy đủ.