Nguyễn Phong Sắc

(1902-1931) có tên khai sinh là Nguyễn Văn Sắc, sinh ngày 1/2/1902 ở làng Bạch Mai, Hà Nội. Ông là con của ông Nguyễn Đình Phúc, một người đã tham gia phong trào Đông Kinh nghĩa thục và là một trong những người trực tiếp thực hiện vụ đầu độc nổi tiếng: dùng cà độc dược đầu độc binh lính Pháp trong thành Hà Nội ngày 27/6/1908. Sau đó ông Nguyễn Đình Phúc bị phát hiện, bị bắt và đi đày Côn Đảo 5 năm.

Thuở còn nhỏ, học Trường Bưởi và tốt nghiệp thủ khoa kỳ thi thành chung năm 1924. sau đó, ông từ chối du học Pháp theo quyết định của chính phủ và vào làm việc ở Sở Tài chính Đông Dương. gia nhập Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội vào đầu năm 1927. Sau đó, bỏ việc ở Sở Tài chính với mức lương 100 đồng Đông Dương (đủ nuôi cả gia đình ăn no mặc ấm) chỉ vì bất bình trước việc một người Pháp lăng mạ một nữ nhân viên Việt Nam tại đây.

Bắt đầu cuộc đời cách mạng, đi nhiều nơi: xuống Hồng Gai, lên Lạng Sơn, xuống Ninh Bình, sang Lào... xây dựng phong trào. Nhà của ông ở làng Bạch Mai, nay là số nhà 152, Bạch Mai, Hà Nội trở thành nơi hội họp, tài sản gia đình được bán dần để chi phí cho in ấn tài liệu, nuôi cán bộ. Ngày 7/3/1929, ông cùng các đồng chí của mình là Ngô Gia Tự, Nguyễn Đức Cảnh và 5 người khác trở thành một trong những người đầu tiên thành lập tổ chức Đảng ở trong nước. Ông đã bỏ tiền ra mua bàn ghế, giường tủ trang bị cho số nhà 5D Hàm Long, trụ sở của chi bộ.

Ngày 21/7/1929, Hội nghị Ban Chấp hành lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng họp tại Bắc Ninh đã phân công vào phụ trách khu vực Trung kỳ. Sau một thời gian ngắn, đã tổ chức được lực lượng và cho ra đời chi bộ cộng sản đầu tiên ở thành phố Vinh, Nghệ An. Ngày 1/5/1930, công nhân Nhà máy Diêm Bến Thủy đã nổi dậy; đến tháng 6/1930, đình công lần thứ hai. Tháng 9/1930, phong trào cách mạng lan rộng sang Hà Tĩnh, hàng loạt cuộc biểu tình liên tục nổ ra và lan rộng thành một cao trào. Đến ngày 12/9/1930, cuộc nổi dậy của nông dân Hưng Nguyên đã bị đàn áp bằng máy bay ném bom làm 217 người chết. Cũng trong thời gian này, trở thành Ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương.

Đối phó lại, thực dân Pháp liền ra sức truy lùng những người cầm đầu của các cuộc nổi dậy và đấu tranh này. Tháng 4/1931, Trần Phú bị bắt. Giữa năm 1931, thì toàn bộ Xứ ủy Trung kỳ bị bắt. Ngày 3/5/1931, đã bị bắt vì bị chỉ điểm tại Hà Nội. Không lấy được cung, mật thám Hà Nội về Bạch Mai bắt bà Trịnh Thị Cán là vợ của . Thực dân Pháp tử hình vào sáng ngày 25/5/1931.

Tên ông được đặt cho con đường kéo dài từ đường Hoàng Quốc Việt qua đường Xuân Thủy, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội.