Lý thuyết 13 điểm về sinh học của ong

Đặc điểm sinh học của từ lâu đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu và hoạt động thực tiễn.

Nhiều vấn đề lí thú về sinh học của đã tạo cơ sở hoàn thiện các biện pháp kĩ thuật góp phần làm tăng năng suất, tăng hiệu quả kinh tế của nghề nuôi ong.

Năm 1887 nhà khoa học Dzierron đã đưa ra lí thuyết về sinh học của ong gồm 13 điểm.

1/ Trong một thời kì hoạt động, đàn ong gồm có 3 loại hình ong là ong chúa, ong thợ và ong đực.

2/ Trong đàn ong bình thường, ong chúa là ong cái duy nhất phát dục hoàn toàn và đẻ trứng. Trứng ong chúa đẻ ra có hai loại:

Trứng được thụ tinh trong điều kiện khác nhau sẽ nở ra ong chúa hoặc ong thợ; nếu trứng được đẻ vào mũ chúa (hình chóp) được ong thợ cho ăn sữa chúa liên tục sẽ nở ra ong chúa; còn nếu trứng được đẻ vào lỗ tổ hình lục giác sẽ nở ra ong thợ là con ong cái phát dục không hoàn toàn;

Trứng không được thụ tinh chỉ nở ra ong đực (trứng đẻ vào lỗ tổ hình lục giác nhưng lớn hơn lỗ lổ ong thợ)

3/ Ong chúa có thể đẻ trứng đã thụ tinh và trứng chưa thụ tinh. Trứng chưa thụ tinh đẻ vào lỗ tổ ong đực, trứng đã thụ tinh đẻ vào lỗ lổ ong thợ.

4/ Ong chúa phải được thụ tinh mới đẻ được trứng cái và trứng đực khác nhau.

5/ Khi giao phối, ong chúa nhất thiết phải bay ra ngoài tổ ít nhất 1 một lần.

6/ Sau khi giao phối, bộ máy sinh dục bên ngoài của ong đực bị đứt vào lỗ sinh dục của ong chúa nên khi làm xong nhiệm vụ duy trì nòi giống thì ong ít ực bị chết.

7/ Trong đời ong chúa, sau khi thụ tinh đầy đủ, giữ được sức khoẻ có khả năng sinh sản lâu dài (3-4 năm). Từ sau khi đẻ trứng, trừ trường hợp chia đàn bốc bay đi nơi khác, ong chúa không hề rời tổ.

8/ Trứng của ong chúa không được thụ tinh trong lúc giao phối mà chỉ khi ong chúa đẻ trứng qua van của túi chứa tinh, trứng tiếp xúc với tinh trùng của ong đực và được thụ tinh. Van của túi chứa tinh được khống chế dưới tác dụng của hệ thần kinh.

9/ Khi trứng của ong chúa rụng, qua túi chứa tinh trứng kết hợp với tinh trùng, trở thành trứng cái, còn những trứng không được kết hợp với tinh trùng đều là trứng đực.

10/ Chúa tơ (chưa giao phối) thường không đẻ trứng nhưng giữ mãi trạng thái không đi giao phối thì vẫn đẻ trứng được và trứng chỉ nở ra ong đực.

11/ Tinh trùng giữ trong túi chứa tinh của ong chúa quá lâu sẽ bị hao mòn và yếu đi, ong chúa mất khả năng khống chế túi chứa tinh, trứng đẻ ra không được thụ tinh sẽ chỉ nở ra ong đực.

12/ Ở những đàn ong mất ong chúa, ong thợ phải dùng ấu trùng ong thợ bồi dục thành ong chúa. Trong những đàn ong mất chúa thường phải hiện thấy ong thợ đẻ trứng, nhưng vì trứng không được thụ tinh nên chỉ nở ra ong đực. Những ong thợ đẻ trứng cũng được các ong thợ khác tôn trọng bón mớm sữa chúa.

13/ Khi ong chúa đẻ còn ở đàn hoặc trong những đàn ong mất chúa đang có mũ chúa thì không có ong thợ đẻ trứng. Nhưng, đôi khi cũng có trường hợp đặc biệt trong đàn có mũ chúa, chúa chưa giao phối trong thời gian dài thì cũng phát hiện thấy ong thợ đẻ trứng.