Kế toán tổng hợp các trường hợp tăng vật liệu, công cụ dụng cụ

Tài khoản kế toán sử dụng.

Sự biến động của vật liệu trong doanh nghiệp sản xuất sau khi phản ánh trên chứng từ kế toán sẽ được phản ánh trực tiếp ở các tài khoản cấp 1, cấp 2 về vật liệu. Đây là phương pháp kế toán phân loại vật liệu để phản ánh với giám đốc một cách thường xuyên, liên tục và có hệ thống tình hình hiện có và sự biến động của vật liệu, để tiến hành hạch toán kế toán sử dụng các tài khoản : tài khoản 152 "NLVL" tài khoản này dùng để phản ánh số hiện có và tình hình tăng giảm các loại nguyên liệu vật liệu theo giá thực tế.

Tài khoản 152 có thể mở thành tài khoản cấp 2 để kế toán chi tiết theo từng loại nguyên liệu vật liệu phù hợp với cách phân loại theo nội dung kinh tế và yêu cầu kế toán giá trị của doanh nghiệp, bao gồm:

Tài khoản 1521 Nguyên liệu vật liệu chính

Tài khoản 1522 Vật liệu phụ

Tài khoản 1523 Nhiên liệu

Tài khoản 1524 Phụ tùng thay thế

Tài khoản 1525 Vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản

Tài khoản 1528 Vât liệu khác

Trong từng tài khoản cấp 2 lại có thể chi tiết thành các tài khoản cấp 3, cấp 4… tới từng nhóm, thứ … vật liệu tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý tài sản ở doanh nghiệp.

* Tài khoản 153 "Công cụ dụng cụ" tài khoản 153 sử dụng để phản ánh tình hình hiện có và sự biến động tăng giảm loại công cụ dụng cụ theo giá thực tế.

Tài khoản 153 "Công cụ dụng cụ" có 3 tài khoản cấp 2

Tài khoản 1531 Công cụ dụng cụ

Tài khoản 1532 Bao bì luân chuyển

Tài khoản 1533 Đồ dùng cho thuê

* Tài khoản 151 "Hàng mua đang đi đường" tài khoản này dùng để phản ánh giá trị các loại vật tư hàng hoá mà doanh nghiệp đã mua, đã chấp nhận thanh toán với người bán, nhưng chưa về nhập kho doanh nghiệp và tình hình hàng đang đi đường đã về nhập kho.

* Tài khoản 331 "Phải trả người bán" được sử dụng để phản ánh quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với những người bán, người nhận thầu về các khoản vật tư, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ theo hợp đồng kinh tế đã ký kết.

Ngoài các tài khoản trên, kế toán tổng hợp tăng vật liệu, công cụ dụng cụ sử dụng nhiều tài khoản liên quan khác như: TK 111 (1), TK (112 (1), TK 141, TK 128, TK 222, TK 411, TK 627, TK 641 và TK 642.

Phương pháp kế toán các nghiệp vụ chủ yếu:

Vật liệu, công cụ dụng cụ trong các doanh nghiệp sản xuất tăng do nhiều nguồn khác nhau: Tăng do mua ngoài, do tự chế hoặc thuê ngoài gia công, tăng do nhận vốn góp của các đơn vị cá nhân khác… Trong mọi trường, doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ thủ tục kiểm nhận nhập kho lập các chứng từ theo đúng quy định. Trên cơ sở các chứng từ nhập, hoá đơn bán hàng và các chứng từ có liên quan khác, kế toán phải phản ánh kịp thời các nội dung cấu thành nên giá trị thực tế của vật liệu, công cụ dụng cụ nhập kho vào các tài khoản, sổ kế toán tổng hợp, đồng thời phản ánh tình hình thanh toán với người bán và các đối tượng khác một cách kịp thời. Cuối tháng tiến hành tổng hợp số liệu để kiểm tra và đối chiếu với số liệu kế toán chi tiết.

Dưới đây là các phương pháp kế toán nghiệp vụ kinh tế chủ yếu:

a. Tăng vật liệu, công cụ dụng cụ do mua ngoài.

- Trường hợp hàng và hoá đơn cùng về: căn cứ vào hoá đơn, phiếu nhập kho kế toán ghi:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 111 (1) Tiền mặt

Có TK 112 (1) Tiền gửi ngân hàng

Có TK 141 Tạm ứng

Có TK 331 Phải trả người bán

Có TK 311 Vay ngắn hạn

- Trường hợp hàn về chưa có hoá đơn: Nếu có trong tháng về nhập kho nhưng đến cuối tháng vẫ chưa nhận được hoá đơn, kế toán sẽ ghi giá trị vật liệu, công cụ dụng cụ nhập kho theo giá tạm tính:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 331 Phải trả cho người bán

Khi nhận được hoá đơn sẽ tiến hành điều chỉnh giá tạm ứng theo giá thực tế (giá ghi trên hoá đơn) theo số chênh lệch giữa hoá đơn và giá tạm tính cụ thể:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 331 Phải trả cho người bán

Nếu chênh lệch sẽ ghi đỏ:

- Trường hợp hàng đang đi đường: Nếu trong tháng nhận được hoá đơn mf cuối tháng hàng vẫn chưa về nhập kho, kế toán phải phản ánh giá trị hàng đang đi đường vào tài khoản 151" Hàng mua đi đường":

Nợ TK 151 Hàng mua đang đi đường

Có TK 111 Tiền mặt

Có TK 112 Tiền gửi ngân hàng

Kế toán phải mở sổ theo dõi số hàng đang đi đường cho tới khi hàng về. Sàng tháng sau khi hàng đang đi đường về nhập kho hoặc chuyển giao cho các bộ phận sản xuất hay khách hàng… tuỳ từng trường hợp kế toán ghi.

Nợ TK 152 Nguyên liệu vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Nợ TK 157 Hàng gửi bán

Nợ TK 621 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

Nợ TK 641 Chi phí bán hàng

Nợ TK 642 Chi phí quản lý doanh nghiệp

Nợ TK 632 Giá vốn hàng bán

Có TK 151 Hàng mua đang đi đường

- Phản ánh số thuế nhập khẩu, nếu có:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 333 (3333) Thuê và các khoản phải nội Nhà nước (thuế XNK).

- Phản ánh số chi phí vật liệu, công cụ dụng cụ:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 111 Tiền mặt

Có TK 112 Tiền gửi ngân hàng

Có TK 331 Phải trả cho người bán

- Khi thanh toán cho người bán, người cung cấp NVL, CCDC nếu được hưởng chiết khấu mua hàng thì số chiết khấu mua hàng được hưởng và số thanh toán người bán được ghi:

Nợ TK 331 Phải trả người bán

Có TK 152 Nguyên vật liệu

Có TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 111 Tiền mặt

Có TK 112 Tiền gửi ngân hàng

Có TK 141 Tạm ứng

- Số giảm giá hoặc giá trị vật liệu, công cụ dụng cụ trả lại cho người bán cung cấp không đúng chất lượng, quy cách… theo hợp đồng được ghi như sau:

Nợ TK 152 Phải trả cho người bán

Có TK Nguyên vật liệu

Có TK 153 Công cụ dụng cụ

b. Tăng do nhập kho vật liệu, công cụ dụng cụ tự chế hoặc thuê ngoài gia công, chế biến, căn cứ vào giá thực tế nhập kho, kế toán ghi:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 154 Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang

(Chi tiết tự gia công, chế biến hoặc thuê ngoài gia công chế biến).

c. Tăng do nhận vốn góp liên doanh của đơn vị khác, được cấp phát, quyên tặng kế toán ghi:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 411 Nguồn vốn kinh doanh

d. Tăng do thu hồi vốn kinh doanh:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 128 Đầu tư ngắn hạn khác

Có TK 222 Góp vốn liên doanh

e. Trường hợp kiểm kê phát hiện thừa:

* Nếu xác định số vật liệu, công cụ dụng cụ thừa là của doanh nghiệp nhưng còn chờ giải quyết, kế toán ghi:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 338 (3381) phải trả nộp khác (tài sản thừa chờ giải quyết).

Khi có quyết định xử lý, tuỳ vào việc quyết định ghi giảm chi phí hay tính vào thu nhập bất thường, kế toán ghi:

Nợ TK 338 (3381) Phải trả nộp khác (tài sản thừa chờ giải quyếta).

Có TK 621 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

Có TK 627 Chi phí sản xuất chung

Có TK 641 Chi phí bán hàng

Có TK 721 Thu nhập bất thường

* Nếu quyết định xử lý ngay thì không cần phải phản ánh qua tài khoản 338 (3381) mà ghi thẳng như sau :

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK liên quan TK 621, TK 627, TK 641

* Nếu vật liệu, công cụ dụng cụ thừa khi kiểm kê xác định không phải của doanh nghiệp thì giá trị vật liệu, công cụ dụng cụ thừa được phản ánh vào tài khoản ngoài bảng cân đối kế toán TK 002 - Vật tư, hàng hoá nhận gửi hộ hoặc gia công.

f. Trường hợp vật liệu, công cụ dụng cụ xuất dùng cho sản xuất s ản phẩm không hết nhận lại kho, kế toán ghi:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 621 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

g. Tăng giá vật liệu, công cụ dụng cụ do đánh lại giá: Căn cứ vào số chênh lệch tăng ghi:

Nợ TK 152 Nguyên vật liệu

Nợ TK 153 Công cụ dụng cụ

Có TK 421 Chênh lệch đánh giá lại tài sản