Kế toán chi phí kinh doanh

Khái niệm:

chi phí là số tiền bỏ ra để mua các yếu tố cần thiết cho quá trình kd với mục tiêu sinh lời cho dn.

Các CP bao gồm:

CP mua VL, Nguyên liêu, các yếu tố dự trữ cho sản xuất khác.

CP mua hàng hoá với mục đích để bán ra ngoài

Chi phí khác

Không được tính vào CP các khoản tiền để mua TSBĐ, tài sản tài chính.

Phân loại.

Có nhiều cách thức để phân loại CP tuy nhiên, theo phạm vi CP được chia thành:

• CP hoạt động sản xuất kd: là những khoản CP bỏ ra cho hđsxkd của dn (chi mua VL, hàng hoá, dịch vụ, CP nhân viên, khấu hao).
• CP hoạt động tài chính: là các khoản CP PS thuộc hệ thống tài chính của dn (là hđ quản lý, đầu tư, sd vốn của dn) như trả lãi tiền vay, chiết khấu t.toán cho k.hàng, lỗ về tỉ giá.
• CP hoạt động bất thường: là những CP phát sinh ngoài dự kiến của dn bị phạt, các khoản thuế bị truy thu, tiền phạt thuế.

Hạch toán mua NVL, hàng hoá.

Tài khoản sử dụng:

60 – mua (trừ TK 603) – theo dõi trị giá hàng mua thực tế.

Nợ : trị giá hàng mua thực tế trong kỳ.

Có : Trị giá hàng mua giảm do hàng mua trả lại hay các khoản giảm , bớt giá, hồi khấu được hưởng khi mua hàng.

Kết chuyển Tổng trị giá hàng mua thực tế vào TK 128.

Phương pháp hạch toán:

Khi mua hàng căn cứ vào HĐ và các chứng từ liên quan, KT ghi:

Nợ TK 60 : ghi chi tiết cho từng tiểu khoản theo giá thựctế.

Nợ TK 4456 : TVA đầu vào.

Có TK 531, 512 : số đã trả bằng tiền.

Có TK 401 : số còn nợ.

Nếu dn được hưởng các khoản giảm giá, bớt giá, hồi khấu ngoài HĐ ban đầu (nếu các khoản này được chấp nhận ngay lúc ghi HĐ ban đầu thì KT lấy giá mua trừ các khoản này để có được chỉ tiêu giá thực tế):

Nợ TK 531, 512 : số nhận lại bằng tiền.

Nợ TK 401 : giảm số nợ phải trả.

Nợ TK 409 : Tăng số phải thu.

Có TK 609 : số giảm giá, ... được hưởng.

Có TK 4456 : giảm TVA đầu vào.

Chiết khấu thanh toán được hưởng khi mua hàng:

Chiết khấu ngay trên HĐ:

Nợ TK 60 (601 – 607) : giá thực tế.

Nợ TK 4456

Có TK 765 : chiết khấu t.toán được hưởng.

Có TK 531, 512, 401 : số còn phải trả.

Chiết khấu thanh toán sau HĐ ban đầu:

Nợ TK 531, 512 :số thu bằng tiền.

Nợ TK 401 : giảm nợ phải trả.

Nợ TK 409 : Tăng số phải thu.

Có TK 765 : số chiết khấu thanh toán được hưởng.

VD:

Mua hàng hoá nhập kho, giá mua chưa TVA là 20.000 F, giảm giá 10%, TVA 18,6%. Doanh nghiệp đã thanh toán bằng tiền NH sau khi trừ đi 1% chiết khấu thanh toán được hưởng.

Giá mua : 20.000

giảm giá 10% : 2.000

đến giá trị TM thuần : 18.000

TVA 18,6% : 3.348

đến Tổng giá thanh toán : 21.348

chiết khấu 1% : 213,48

đến giá trị thương mại thuần : 21.134,52

Nợ TK 601 : 18.000

Nợ TK 4456 : 3.348

Có TK 765 : 213,48

Có TK 512 : 21.134,52

Trường hợp mua hàng nhưng chưa lập HĐ:

Nợ TK 60 (601 – 607)

Nợ TK 4456

Có TK 408 – nhà cung cấp, HĐ chưa đến.

Cuối kỳ, KT kết chuyển:

Kết chuyển các khoản giảm , bớt giá, hồi khấu sau HĐ:

Nợ TK 609

Có TK 60 (601 – 607)

Kết chuyển Tổng trị giá hàng mua thực tế:

Nợ TK 128

Có TK 60 (601 –607)

Sơ đồ:

Hạch toán chi phí dịch vụ mua ngoài:

Tài khoản sử dụng:

61 – dịch vụ mua ngoài – TK ghi nhận các CP trả cho người thứ ba về cung cấp dịch vụ cho dn bao gồm, các khoản thanh toán cho tiểu thầu, tiền mua hàng trả góp, tiền thuê TS, CP bảo trì và sửa chữa, CP bảo hiểm, CP nghiên cứu và sưu tầm.

Kết cấu và phương pháp hạch toán tương tự TK 60.

Hạch toán chi phí dịch vụ mua ngoài khác.

Tài khoản sử dụng:

62 – ghi nhận các CP trả cho người thứ ba về: tiền lương cho NV ngoài dn, các khoản hoa hồng về mua và bán, tiền công quản lý công nợ, dịch vụ đòi nợ, dịch vụ bảo đảm, hoa hồng giới thiệu người tài trợ, CP giao tiếp, lễ tân, CP bưu điện, CP quảng cáo giao tiếp, CP ngân hàng (CP mua chứng khoán qua ngân hàng, CP chiết khấu thương phiếu, CP thuê tủ sắt).

Kết cấu và cách thức hạch toán trên TK này tương tự TK 61.

Hạch toán chi phí về thuế.

Tài khoản sử dụng:

63 – thuế đảm phụ và các khoản nộp tương tự – ghi nhận các khoản thuế, phí và lệ phí mà dn phải nộp bao gồm: thuế và các khoản phải nộp tính trên lương (thuế thu nhập cá nhân, thuế tài nguyên), các khoản thuế khác (thuế môn bài, trước bạ ... trừ thuế lợi tức và TVA).

Nợ : tập hợp.

Có : kết chuyển sang TK 128.

Phương pháp hạch toán:

Khi nộp thuế hay xác định thuế phải nộp:

Nợ TK 63

Có TK 531, 512 : số đã nộp

Có TK 445 : số sẽ nộp.

Cuối kỳ kết chuyển:

Nợ TK 128

Có TK 63

Hạch toán chi phí quản lý thông thường khác.

Tài khoản sử dụng:

65 – theo dõi các CP quản lý khác như: CP trả tiền thuê bằng phát minh sáng chế, thuê giấy phép sản xuất, thuê bản quyền tác giả, các khoản lỗ do mất nợ và các CP khác chưa được kể ở trên.

Nợ : tập hợp.

Có : kết chuyển sang TK 128.

Phương pháp hạch toán:

Khi thuê bằng phát minh, sáng chế: Nợ TK 651

Có TK 531, 512

Lỗ do không đòi được nợ: Nợ TK 654 :số lỗ bị mất

Nợ TK 4455 :giảm TVA phải nộp

Có TK 416 :khách hàng khó đòi

Có TK 411 :khách hàng.

Khi chua lãi cho hội viên tham gia góp vốn:

Nợ TK 655 (6551)

Có TK 458

Khi nhận lỗ từ hợp đồng góp vốn (khi dn là người đem vốn đi góp):

Nợ TK 655 (6555)

Có TK 458

Cuối kỳ kết chuyển:

Nợ TK 128

Có TK 65.

Hạch toán chi phí khấu hao và dự phòng.

Tài khoản sử dụng:

681 – theo dõi CP khấu hao và dự phòng thuộc hoạt động sxkd.

Nợ : tập hợp.

Có : kết chuyển sang TK 128.

Phương pháp hạch toán:

Cuối niên độ KT, trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng phải thu khó đòi và dự phòng giảm giá TSBĐ:

Nợ TK 681

Có TK 39 : dự phòng giảm giá hàng tồn kho

Có TK 280, 291 : dự phòng giảm giá TSBĐ

Có TK 491 : dự phòng phải thu khó đòi.

Khi trích khấu hao TSBĐ:

Nợ TK 681

Có TK 280, 281

Cuối kỳ kết chuyển:

Nợ TK 128

Có TK 681

Tài khoản sử dụng.

66 – chi phí tài chính – là TK ghi nhận các CPTC phát sinh như trả tiền lãi tiền vay, lãi chiết khấu thương phiếu, chiết khấu thanh toán chấp thuận cho khách hàng, lỗ về tỷ giá, ...

Nợ : tập hợp CPTC phát sinh.

Có : kết chuyển CPTC sang TK xác định kết quả.

Chi tiết: 661, 664, 665, 667, 668, 666.

686 – niên khoản khấu hao và dự phòng – theo dõi dự phòng giảm giá đầu tư tài chính và trích lập.

Nợ : phản ánh số dự phòng giảm giá đầu tư tài chính được trích lập vào cuối năm (lập mới và lập bổ sung).

Có : kết chuyển sang TK xác định kết quả.

Tài khoản này cuối kỳ không có số dư.

Phương pháp hạch toán.

Tài khoản sử dụng:

67 – chi phí đặc biệt – là TK ghi nhận các CP có tính chất bất thường như: CP nộp phạt do vi phạm HĐ, phạt thuế, truy thu thuế, quà tặng, quà biếu, giá trị KT TS nhượng bán (GTCL) và các CP khác.

687 – niên khoản khấu hao và dự phòng _ CPĐB

Phương pháp hạch toán.

• Khi nộp tiền phạt tiền thuếu bị truy thu:

Nợ TK 671

Có TK 531, 512

• GTCL ở TSCĐ khi bán hoặc thanh lý.

Nợ TK 675 : Ghi GTCL

Nợ TK 28 (280, 281): giá trị hao mòn luỹ kế

Có TK 20, 21: nguyên giá

• cuối niên độ KT nếu doanh nghiệp có các khoản rủi ro hoặc phí tổn có khả năng xẩy ra thì phải lập dự phòng (kể cả có lập bổ sung).

Nợ TK 687

Có TK 151, 155, 157

• Cuối kỳ kết chuyển

Nợ TK 128

Có TK 67, 687