Hướng dẫn sử dụng www.voer.edu.vn

Tạo mới module, liên kết module thành giáo trình, tài liệu tham khảo chỉ trong 3 bước

Thuật ngữ Học liệu mở (OpenCourseWare) được Viện Công nghệ Massachusetts - MIT (Mỹ) khai sinh vào năm 2002 khi MIT quyết định đưa toàn bộ nội dung giảng dạy của mình lên web và cho phép người dùng Internet ở mọi nơi trên thế giới truy nhập hoàn toàn miễn phí. Hiện nay trang web về học liệu mở của MIT có trên 1800 môn học (course) bao gồm bài giảng, lịch học, danh mục tài liệu tham khảo, bài tập về nhà, bài thi, bài thí nghiệm để người dùng có thể tham khảo cho việc giảng dạy, học tập và nghiên cứu của mình.

Với tiêu chí “Tri thức là của chung của nhân loại và tri thức cần phải được chia sẻ”, rất nhiều trường đại học và viện nghiên cứu trên thế giới đã tham gia phong trào học liệu mở và lập lên Hiệp hội Học liệu mở (OpenCourseWare Consortium) để chia sẻ nội dung, công cụ cũng như phương thức triển khai học liệu mở sao cho đạt được hiệu quả cao nhất. Giảng viên, sinh viên và người tự học ở mọi nơi trên thế giới, đặc biệt là từ các nước đang phát triển như Việt Nam, đều có cơ hội như nhau trong việc tiếp cận các tri thức mới.

Chương trình Tài nguyên giáo dục Mở Việt Nam (Vietnam Open Educational Resources – VOER), hỗ trợ bởi Quỹ Việt Nam (the Vietnam Foundation), có mục tiêu xây dựng kho Học liệu mở của người Việt và cho người Việt, có nội dung phong phú, có thể sử dụng, tái sử dụng và truy nhập miễn phí trước hết trong trong môi trường giảng dạy, học tập và nghiên cứu sau đó cho toàn xã hội.

Cách thức xây dựng nội dung của VOER là sử dụng công cụ phần mềm Hanoi Spring (do Quỹ Việt Nam hỗ trợ phát triển) triển khai trên website http://voer.edu.vn giúp việc xuất bản và chia sẻ nội dung lên Internet một cách mềm dẻo. Về cơ bản nội dung trong hệ thống phần mềm Hanoi Spring sẽ được lưu trữ dưới hai định dạng: 1) Module: là một chủ đề nhỏ hoặc một phần hoàn chỉnh của chủ đề lớn; 2) Collection: là tập hợp các module được sắp xếp theo một trình tự nhất định để tạo thành một cuốn sách/giáo trình. Cách tổ chức nội dung theo Module và Collection làm cho việc xuất bản, sử dụng và tái sử dụng nội dung mềm dẻo và dễ dàng hơn bao giờ hết. Bất kỳ tác giả nào khi đăng ký một tài khoản trên hệ thống đều có thể đóng góp nội dung.

Từ các ý tưởng ban đầu, công cụ soạn thảo module sẽ giúp tác giả xuất bản các module lên kho dữ liệu chung. Các giảng viên khi cần xây dựng giáo trình cho môn học của mình chỉ việc xây dựng bộ khung của giáo trình trước bằng công cụ soạn thảo collection sau đó tìm các module phù hợp đã có sẵn trong kho dữ liệu chung để đưa vào. Một module có thể được sử dụng trong nhiều Collection khác nhau, một tác giả có thể sử dụng module của tác giả khác trong Collection của mình. Thậm chí một tác giả có thể tạo một bản sao một module của tác giả khác và tiến hành sửa đổi đề phù hợp với yêu cầu của mình hơn (trong các trường hợp này hệ thống đảm bảo tác giả gốc vẫn có quyền tác giả đối với các module đã được sửa đổi). Trong trường hợp lý tưởng (các module cần thiết đã có sẵn) một tác giả chỉ cần dùng vài phút để có thể tạo ra một giáo trình/cuốn sách mới thay vì nhiều tháng để viết từ đầu như trước đây.

Mô hình hoạt động của phần mềm trên voer.edu.vn (trích từ Connexions).

Phần mềm còn cho phép đưa các giáo trình ra dưới dạng sách điện tử với đầy đủ mục lục và bảng chỉ mục để người sử dụng có thể đọc trên máy tính không có kết nối Internet hoặc in thành sách giấy thông thường. Do không phải trả chi phí bản quyền nên sách in ra theo cách này sẽ rất rẻ, phù hợp với điều kiện kinh tế của đa số sinh viên.

Theo khảo sát, việc yêu cầu một giảng viên viết nội dung cho một giáo trình, thậm chí chỉ một chương của giáo trình là rất khó khăn, tuy nhiên ai cũng có thể viết rất tốt một vài trang (module) về vấn đề mình quan tâm. Nếu có thể huy động được toàn bộ giảng viên trong các trường đại học, các viện nghiên cứu đóng góp nội dung dưới dạng các module nhỏ, chúng ta sẽ có một kho tri thức đồ sộ, phủ kín các lĩnh vực và sẵn sàng cho việc tao các giáo trình phục vụ cho việc học tập, giảng dạy và nghiên cứu. Chương trình Học liệu mở Việt Nam chắc chắn sẽ góp phần không nhỏ vào việc cung cấp giáo trình tham khảo cho việc thực hiện đào tạo đại học theo tín chỉ của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Với vai trò này, tất cả những gì bạn cần làm đơn giản chỉ là :

• Mở trình duyệt web (Firefox, Chrome, Cốc Cốc, hoặc Internet Explorer) (Lưu ý : Máy tính có kết nối Internet)
• Gõ địa chỉ http://voer.edu.vn
• Màn hình như dưới đây hiện ra

Bạn đọc có thể gõ nội dung cần tìm, hoặc nhấn vào nút tra cứu tài liệu, lựa chọn tiêu chí lọc như hình dưới đây sau đó nhấn vào tiêu đề của kết quả mình cần. Lưu ý. Biểu tượng quyển sách màu đỏ thể hiện nội dung đó là giáo trình. Biểu tượng màu xanh hình module ghép nối thể hiện đó là module nội dung độc lập.

Màn hình hiển thị nội dung giáo trình « Những vấn đề lí luận cơ bản…. » sẽ hiện ra như dưới đây. Bạn đọc có thể xem trực tuyến giáo trình, xem các nội dung khác thông qua menu mục lục phía tay phải hoặc download toàn văn giáo trình dưới dạng PDF hoặc EPUB về máy để tham khảo khi cần.

Màn hình hiển thị toàn văn giáo trình dưới định dạng file PDF

Hy vọng quý độc giả có thể nhanh chóng và dễ dàng tra cứu tìm thấy cho mình giáo trình hoặc module phù hợp.

Để có thể đăng tải module/collections lên VOER, chúng ta cần đăng ký 1 tài khoản. Việc đăng ký này hoàn toàn tự động, miễn phí, và đơn giản chỉ nhằm mục đích ghi công/ghi nhận người đóng góp tri thức cụ thể.

3.1. Đăng ký tài khoản trên VOER

Sau khi nhấn vào nút Đăng ký, bạn sẽ nhận một email thông với nội dung như dưới đây.

Nhấn vào đường link như hướng dẫn, bạn sẽ được hệ thống chúc mừng đã đăng ký thành công.

Sử dụng tên đăng nhập và mật khẩu của bạn để đăng nhập vào hệ thống.

3.2. Tạo mới module

Màn hình sau khi đăng nhập hiện ra như sau :

Nhấn vào nút Tạo module mới ở menu trái, màn hình bước 1 dưới đây hiện ra.

Bước 1 : Đây là bước liên quan đến việc cấp phép cho nội dung bạn tạo ra dưới giấy phép CC by.

Bạn lưu ý các mục sau :

1. Tích chọn vào mục tôi đã đọc các nội dung « đồng ý để VOER phân phối nội dung này với giấy phép Creative Commons Attribution »

2. Nhấn next để tiếp tục chuyển sang bước 2 (tổng cộng chỉ có 3 bước)

Bước 2 : Nhập thông tin Metadata cho module như hình minh họa dưới đây

Bước 3 : Nhập nội dung cho module. Ở bước này, bạn có 2 phương án

Phương án 1 (Thường được ưu tiên lựa chọn): Nhấn vào nút chọn tài liệu (File MS Word) trong máy tính và Upload (tải lên). Phần mềm sẽ tự động trích xuất thông tin văn bản, hình ảnh, bảng biểu từ file MS Word của bạn và hiển thị chi tiết trong khung soạn thảo

Phương án 2: Trực tiếp nhập liệu online ở khung soạn thảo phía dưới.

Lưu ý: Ở phương án 2, nếu muốn đăng ảnh, cần upload ảnh theo phương thức thủ công.

Sau khi chọn tệp tin .DOC dưới máy tính và nhấn nút NHẬP, nội dung file DOC bạn chọn sẽ được hiển thị chi tiết và đầy đủ format, định dạng… như dưới đây

Bạn có thể chỉnh sửa trực tiếp nội dung trong ô soạn thảo trước khi Lưu lại hoặc công bố.

Lưu ý :

• Lưu lại có nghĩa là Chưa công bố, nội dung sẽ được lưu để sửa sau, và không ai có thể thấy nội dung này, trừ bạn.
• Công bố có nghĩa là đã xuất bản, tất cả mọi người khi vào website đều nhìn thấy nội dung này, và bạn cũng không thể chỉnh sửa sau khi công bố. Do vậy, cần kiểm tra kỹ lưỡng và chắc chắn trước khi công bố nội dung.

3.2. Tạo mới Collection (Giáo trình/sách tham khảo)

Nhấn nút Tạo collection mới để bắt đầu

3 bước tạo mới collection tương tự như 3 bước tạo mới Module, trong đó 2 bước đầu gần như giống y hệt (đồng ý với giấy phép và nhập META DATA).

Ở bước thứ 3 (nội dung), thay vì upload nội dung content như ở module, nội dung giáo trình là tập hợp các module sẵn có trong hệ thống, được sắp xếp theo thứ tự do chính bạn quyết định

Màn hình soạn thảo nội dung giáo trình giúp bạn dễ dàng sắp xếp khung dàn ý cho giáo trình, phân thành các mục lớn nhỏ và sắp xếp các module vào các mục phù hợp.

Lưu ý: Chức năng tìm kiếm module để add vào đôi khi hiển thị nhiều module có cùng tiêu đề. Trong trường hợp này, bạn để ý xem module của tác giả nào phù hợp và đúng tiêu chí lựa chọn thì chọn đưa vào collection của mình.

Bạn có thể kéo thả các mục, sắp xếp thứ tự các chương mục và nhấn chuột phải vào từng mục để đổi tên theo ý thích.

Chúc các bạn thành công.