Giống [chi] Aspergillus và giống [chi] Penicillium

Giới thiệu hai giống nấm phổ biến trong đất, có tác động đến thực phẩm (hư hỏng và chế biến), công nghiệp hoá chất, dược phẩm.

Hai giống này thuộc họ Eurotiaceae, bộ Eurotiales, lớp Plectomycetes trong ngành phụ Ascomycotina (Nấm nang); tuy nằm trong ngành phụ Nấm nang nhưng giống Aspergillus và Penicillium có cấu trúc khác với nấm men như:

• Giống Aspergillus có khuẩn ty phân nhánh, có vách ngăn ngang và phát triển chủ yếu trên bề mặt cơ chất, tế bào chất có nhiều nhân (hình 1) và những nhân này có thể di chuyển qua lại giữa các tế bào với một lổ nhỏ ở cách ngăn.

Khuẩn ty và sự hình thành cọng mang túi bào tử của Aspergillus (Foot cell= tế bào chân, sterigmta = phialide = thể bình, conidiophore = cọng bào tử , vesicle = túi, cytoplasm = tế bào chất, nuclei = nhân, oil globule = hạt dầu, cell wall = vỏ tế bào)

Nấm Aspergillus có sinh sản vô tính bằng sự hình thành các cọng bào tử từ tế bào chân với túi có cuống (vehicle), thể bình và bào tử đính (conidia)(hình 2, hình 4, hình 5).

Cọng mang túi bào tử, thể bình và bào tử đính của nấm Aspergillus (Conidia = bào tử đính, primary sterigmata = thể bình sơ cấp, secondary sterigmata = thể bình thứ cấp, vesicle = bọng hay túi)

• Giống Penicillium có khuẩn ty phân nhánh, có vách ngăn giữa 2 tế bào với một lỗ nhỏ để các phần tử trong tế bào chất thông thương; Cọng bào tử phân nhánh với các thể bình cấp 1, 2 và 3...và tận cùng bằng các đính bào tử trần dễ dàng phát tán trong không khí, đặc biệt đính bào tử có màu xanh lục đặc trưng cho giống Penicillium (hình 3)(hình 5).

Khuẩn ty, cọng mang túi bào tử, thể bình, bào tử đính (trần) của nấm Penicillium (Septum pore = lổ thông thương ở vách, metulae = thể bình vẽ, ramus = cán, cell wall = vách tế bào, oil globules = dầu trữ, cytoplasm = tế bào chất, nucleus = nhân, phialide = thể bình, conidia = bào tử đính, conidiophore = cọng mang túi bào tử)

1. Sinh viên lấy mẫu nấm trong các dĩa pétri bằng kim mủi giáo, đặt trong giọt nước vô trùng trên kính mang vật và đậy bằng kính đậy vật, vẽ hình nấm Aspergillus spp. (bào tử đen), nấm Aspergillus oryzae (bào tử xanh)(chú ý các khuẩn ty, thể bình, bào tử đính….)

2. Sinh viên lấy mẫu, quan sát và vẽ hình nấm Penicillium (chú ý phần thể bình và bào tử đính)

Nấm Aspergillus oryzae với tế bào chân, cọng mang túi bào tử, thể bình, bào tử đính

Nấm Penicillium và nấm Aspergillus